Udar mózgu jest niczym seryjny morderca. Nawet jeśli nie zabierze komuś życia od razu, może nawracać, by za każdym kolejnym podejściem ograbiać z sił i sprawności. Trzeba się przed nim bronić. Jak? Na początek warto poznać przyczyny, które sprowadzają na nas takie problemy.
Udar mózgu może zagrażać każdemu, są jednak czynniki, które zdecydowanie podwyższają prawdopodobieństwo jego wystąpienia, zalicza się do nich:
- wiek – między 45, a 55 rokiem życia udaru dostaje jedna osoba na tysiąc. Mając 65–75 lat jedna na sto, a po 85 roku życia aż jedna na trzydzieści (patrz też niżej: "Przyczyny udaru u młodych ludzi");
- płeć – udar częściej występuje u mężczyzn;
- choroby, zwłaszcza nadciśnienie, wysoki poziom cholesterolu, niektóre choroby serca (np. migotanie przedsionków), zaburzenia krążenia, nieprawidłowa budowa naczyń krwionośnych (np. wąskie tętnice szyjne), cukrzyca, czy tzw. przemijające ataki niedokrwienne mózgu (patrz kolejna strona);
- styl życia – głównie brak ruchu i dieta prowadząca do dużej nadwagi (a w konsekwencji także do miażdżycy, nadciśnienia i cukrzycy), palenie papierosów i nadmierne picie alkoholu.
Warto wiedzieć. Udar mózgu może przybrać postać niedokrwienną (ta występuje najczęściej) albo krwotoczną. Zobacz, jaka jest bezpośrednia przyczyna każdego z typów.
Przyczyny udaru niedokrwiennego
Do udaru niedokrwiennego mózgu dochodzi, jeśli prowadzące do mózgu naczynie krwionośne zostanie zatkane przez zakrzep (to zlepione płytki krwi) czy oderwaną blaszkę miażdżycową (zbudowana jest z odłożonego w tętnicach cholesterolu).
Przyczyny udaru krwotocznego
Aby doszło do udaru krwotocznego, w obrębie mózgu lub przestrzeni między nim a czaszką musi dość do wylewu krwi. Stan taki może być następstwem poważnego urazu głowy (np. podczas wypadku), pęknięcia znajdującego się już wcześniej w mózgu tętniaka (czyli wybrzuszonego, wypełnionego krwią fragmentu tętnicy) albo uszkodzenia tętnicy przez duży wzrost ciśnienia krwi.
8 objawów, które mogą sygnalizować udar. Nie wolno ich przegapić!
Na szczęście, kryteria, których nie potrafimy zmodyfikować (to znaczy płeć i wiek) tylko w 10 procentach decydują o podwyższonym ryzyku udaru mózgu. Pozostałe 90 procent zależy zaś od czynników, które możemy modyfikować (np. styl życia, sumienne leczenie chorób). Dlatego tak ważne jest, by czym prędzej zacząć się stosować do zasad antyudarowej profilaktyki. W skrócie polega ona na tym, by:
- utrzymywać prawidłową wagę,
- kontrolować ciśnienie krwi i poziom glukozy,
- zerwać z nałogami,
- unikać niepotrzebnego stresu,
- żyć aktywniej
- dobrze, tj. mądrze się odżywiać (dużo warzyw, mało tłuszczów zwierzęcych i produktów wysokoprzetworzonych).
A że zalecenia, które ją obejmują są służą po prostu zachowaniu dobrego zdrowia, do ich przestrzegania, warto zachęcić wszystkich członków rodziny, nawet jeśli ryzyko udaru w ich przypadku wydaje się znikome.
Ważne! Profilaktyka taka sprawdza się nie tylko w przypadku osób, które chcą uniknąć zagrożenia. To także podstawowe zasady obrony przed kolejnym udarem mózgu. A statystyki są w tym przypadku bezlitosne. W ciągu 5 lat po pierwszym udarze, drugi występuje aż u 30-40 procent ludzi. Rokowania na przeżycie i odzyskanie zdrowia są wtedy o wiele gorsze. Dlatego zamiast liczyć na to, że stał się cud i zagrożenie minęło, trzeba cały czas dbać o siebie.
Przyczyny udaru u młodych ludzi
U osób poniżej 45 roku życia udar mózgu występuje rzadko (to od 5 do 12 procent wszystkich zdiagnozowanych przypadków udaru mózgu). Czynniki, jakie mu sprzyjają są takie same, jak u starszych pacjentów. W przypadku niedokrwiennego udaru mózgu dostrzega się jedynie większy wpływ np. wrodzonych nieprawidłowości (w tym zaburzenia krzepliwości krwi, czy wady serca sprzyjające powstawaniu zatorów). Ryzyko może też rosnąć na skutek stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych (zwłaszcza u kobiet palących).
Przyczyny udaru cieplnego
Przede wszystkim warto pamiętać, że udar cieplny to zupełnie inna jednostka chorobowa niż niedokrwienny lub krwotoczny udar mózgu.
Udar cieplny wynika bowiem z przegrzania organizmu. Latem szczególnie często występuje jego odmiana – czyli udar słoneczny – będący efektem nadmiernej ekspozycji na słońce.
Ale do udaru cieplnego może dość także w innych okolicznościach – gdy z jakiegoś powodu organizm nie może oddać nadwyżki ciepła (np. odwodnienie nie pozwala jej wypocić), a znajdujemy się w zbyt ciepłym otoczeniu np. pracujemy w parnym, gorącym pomieszczeniu, za długo siedzimy w saunie, czy tez podczas upału jesteśmy nadmiernie ciepło ubrani.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
