Zakrzepica – co to za choroba?
Jedną z funkcji krwi jest krzepnięcie, które w stanie równowagi zostaje aktywowane jedynie w określonych sytuacjach, np. przy uszkodzeniu tkanek i naczyń tworzenie skrzepu hamuje krwawienie i zapobiega nadmiernej utracie krwi. Zakrzepica to choroba, w której równowaga funkcji krwi zostaje zaburzona i zaczyna dominować mechanizm krzepnięcia krwi.
Krzepnięcie krwi to skomplikowany, wieloetapowy proces, w którym udział bierze wiele substancji. W zakrzepicy dochodzi do zaburzenia wewnątrznaczyniowego procesu krzepnięcia. W żyłach rozpoczyna się patologiczny proces krzepnięcia – krew krzepnie, chociaż nie doszło do krwawienia.
Jak może objawiać się zakrzepica?
Zakrzepica jest tak naprawdę chorobą całego organizmu – określa stan, w którym występuje nadmierna tendencja do wykrzepiania krwi i tworzenia się skrzeplin. W zależności od tego w jakim organie zakrzep się umiejscowi, objawy mogą być diametralnie różne.
Najczęstsze jednostki chorobowe związane z nadmierną krzepliwością krwi, to: zakrzepica żył kończyn dolnych, zespół pozakrzepowy, zatorowość płucna i udar mózgu. Dwie pierwsze choroby przysparzają pacjentom wiele bólu, obniżają sprawność oraz jakość życia. Natomiast zatorowość płucna i udar mózgu znajdują się w pierwszej trójce najczęstszych kardiologicznych przyczyn zgonów i mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności.
Zakrzepica żył kończyn dolnych
Krew z kończyn dolnych odprowadzana jest dwoma systemami naczyń: układem żył powierzchownych i głębokich. Zakrzepy mogą powstawać w każdym z nich, dając charakterystyczne objawy.
Istnieje triada czynników, które wywołują powstanie zakrzepicy: zastój krwi w naczyniu, uszkodzenie ściany naczynia oraz zwiększona lepkość krwi. Do zastoju krwi w żyłach kończyn dolnych może dochodzić na skutek przewlekłej choroby żył, unieruchomienia, niewydolność krążenia oraz ucisku naczynia np. poprzez guz lub ropień.
Jak objawia się zakrzepica kończyn dolnych?
Czynniki ryzyka zakrzepicy
Głównym problemem w leczeniu zakrzepicy jest późne pojawianie się objawów choroby. Nierzadko pierwszym sygnałem o zakrzepicy są jej powikłania. Dlatego należy poszukiwać czynniki ryzyka zakrzepicy, które jako pierwsze mogą sugerować rozwijającą się chorobę.
Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy można podzielić na stałe oraz przemijające. Czynniki przemijające to stany chorobowe, w których dochodzi do chwilowego zaburzenia mechanizmów krzepnięcia krwi. Do stanów takich należy okres ciąży i połogu oraz długotrwałe unieruchomienie.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko zakrzepicy?
Jakie istnieją formy leczenia przeciwzakrzepowego?
Leczenie przeciwkrzepliwe stosuje się u osób z nadmierną krzepliwością krwi oraz z grup ryzyka rozwoju zakrzepicy. Leczenie przeciwkrzepliwe można podzielić na doraźne, stosowane w nagłych sytuacjach oraz długotrwałe, mające na celu zmniejszenie ryzyka zakrzepicy.
W ostrym ataku zakrzepicy stosujemy heparynę w zastrzykach. Inną formą leczenia zakrzepicy jest stosowanie doustnego leku przeciwkrzepliwego. W Polsce głównym lekiem z tej grupy jest acenokumarol. Do dyspozycji mamy także kwas acetylosalicylowy, który nie tylko pomaga w bólach głowy, ale także zmniejszających krzepliwość krwi. Jest to obecnie najlepsza profilaktyka zakrzepicy.
Jak działają leki przeciwzakrzepowe?
Kiedy konieczna jest przewlekła terapia przeciwzakrzepowa?
Leczenie przeciwzakrzepowe zapobiega powstawaniu skrzeplin i ich skutkom. Jeżeli choroba zwiększająca ryzyko powstawania skrzeplin jest przewlekła, niezbędne jest przewlekłe leczenie przeciwkrzepliwe, niekiedy do końca życia. Głównymi wskazaniami do przewlekłego leczenia przeciwzakrzepowego są choroby serca. Jednym z najczęstszych schorzeń stwarzających ryzyko powstawania zakrzepów a tym samym powikłań zakrzepicy, jakimi są zawał serca czy udar mózgu, jest przetrwałe lub napadowe migotanie przedsionków.
Wskazania do przewlekłego leczenia przeciwzakrzepowego
Jaki związek ma ciąża z zakrzepicą?
Ciąża jest jednym z czynników ryzyka rozwoju zakrzepicy. Zakrzepy tworzą się najczęściej w żyłach kończyn dolnych. Mogą powstawać jako powikłanie niewydolności żylnej i żylaków, którymi kobiety w ciąży także są bardziej obciążone. Najpoważniejszym następstwem zakrzepicy żył kończyn dolnych jest zator tętnicy płucnej, czego konsekwencją może być nawet zgon. To częsty problem u kobiet w ciąży. Kobiety ciężarne, które mają także inne czynniki ryzyka zakrzepicy naczyń, powinny regularnie kontrolować parametry krzepnięcia.
Zakrzepica a lot samolotem
Loty samolotem, zwłaszcza te które trwają kilkanaście godzin, mogą być poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Długotrwała podróż samolotem jest udowodnionym czynnikiem ryzyka zakrzepicy. Pozycja siedząca podczas wielogodzinnego lotu dwukrotnie zwiększa ryzyko powstania zakrzepicy oraz śmiertelnie groźnego powikłania - zatoru tętnicy płucnej. Pierwszym objawem powstania zakrzepu jest najczęściej nagły, silny, ból łydek. Dolegliwości zawiązane z zakrzepicą są podobne do uczucia „zmęczonych” nóg. Jeżeli jednak ból łydek występuje po podróży samolotem, zawsze powinien wzbudzić w nas niepokój.
Zakrzepica związana z lotem samolotem
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
