Pewne kryteria potwierdzające istnienie niedoboru żelaza
- Wskaźnik wysycenia transferyny <16%, a zwłaszcza <10%;
- stężenie ferrytyny <12 μg/l /<10 μg/l/
- brak żelaza zapasowego w szpiku;
- podwyższone stężenie receptora dla transferyny.
W toku diagnostyki należy uzyskać co najmniej 2 spośród ww. dowodów niedoboru.
Zobacz też: Jak zdiagnozować niedokrwistość pokrwotoczną?
Badania niezbędne dla ustalenia przyczyny niedoboru żelaza
- szczegółowy wywiad ukierunkowany na utratę krwi i niedobory dietetyczne;
- badanie endoskopowe przewodu pokarmowego;
- badanie kału na krew utajoną;
- wykluczenie innych źródeł krwawienia - układ moczowy, oddechowy
- krzywa wchłaniania żelaza - badanie to polega na oznaczeniu stężenia żelaza na czczo, a następnie podaniu preparatu żelaza np.: ascofer 1g tj. 5 tabletek. Po obciążeniu żelazem oznacza się jego stężenie w surowicy po 30, 60, 180 i 360 minutach, w niektórych przypadkach celowe jest oznaczenie stężenia żelaza po 12 i 24 godzinach, w czasie pierwszych 6 h badania chory powinien pozostać na czczo, lecz jeśli nie może znieść głodzenia, można zezwolić na wypicie osłodzonej herbaty 4-5 h po rozpoczęciu badania. Jeżeli żelazo dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, stężenie jego szybko się zwiększa /nawet 10-30 razy/, osiągając szczyt po 3 a po 6 godzinach zmniejsza się, nie osiągając wartości wyjściowych. W pewnych przypadkach wchłanianie może być opóźnione i zwiększenie stężenia w surowicy uwidoczni się dopiero po 12- 24 godzinach. W przypadku zaburzeń wchłaniania żelaza krzywa będzie płaska. U osób bez cech niedoboru żelaza poziom Fe wzrasta zaledwie o 10- 30%.
Profilaktyka niedoboru żelaza
Celowość profilaktycznego stosowania preparatów żelaza należy rozważyć u:
- wielokrotnych krwiodawców
- kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią
- wcześniaków
- dzieci z ciąż mnogich i urodzonych z matek, które miały niedokrwistość z niedoboru żelaza w ciąży
- w okresie pokwitania
- przy niedoborach pokarmowych
Wskazówki dla chorego
- Tabletek zawierających związki żelaza nie należy popijać mlekiem, mocną herbatą czy kawą;
- Nie należy przyjmować tabletek zawierających związki żelaza z żywnością i innymi lekami;
- Preparaty żelaza zmieniają zabarwienie stolca na czarny /ważne dla chorych z dodatnim wywiadem w kierunku krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego/;
- Doustne związki żelaza mogą powodować nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia. Zazwyczaj objawy te występują na początku leczenia i ustępują po kilku dniach terapii. Jeśli są uporczywe wówczas można przyjmować żelazo tuż po posiłku, byle nie zawierał on potraw mlecznych. Jeśli to postępowanie nie przyniesie ustąpienia dolegliwości trzeba zmienić doustny preparat żelaza np.: hemofer prolongatum na sorbifer durules;
- Płynne preparaty żelaza mogą powodować ciemnienie zębów, dlatego należy je pić rozcieńczone /najlepiej przez rurkę/.
Zobacz też: Jakie są objawy niedokrwistości?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
