Babcie zbierały ją latem i robiły z niej syropy. To skuteczne remedium na kaszel i inne objawy przeziębienia

fot. Adobe Stock, nata_vkusidey

Spis treści:

1. Właściwości dziewanny
2. Na co pomaga syrop z dziewanny?
3. Kiedy zbierać dziewannę? 
4. Przepis na syrop z dziewanny
5. Jak stosować syrop z dziewanny?
6. Kto nie powinien stosować syropu z dziewanny?
7. Jak uprawiać dziewannę w ogródku? 

Właściwości dziewanny 

Dziewanna (łac. Verbascum) to gatunek smukłej jasnożółtej rośliny należący do rodziny trędownikowatych. Ma intensywny zapach, odstraszający szkodniki, a zgodnie ze starymi wierzeniami również złe moce. Dziewanna występuje w Polsce powszechnie na nizinach i w niższych partiach gór.

W fitoterapii roślina była wykorzystywana do leczenia takich problemów zdrowotnych jak: 

• choroby płuc,
• zapalenie gardła,
• kaszel i inne objawy infekcji,
• choroby skórne (np. czyraki, nagniotki, ropnie),
• choroby układu pokarmowego,
• rany, ugryzienia,
• obrzęki, 
• stłuczenia,
• choroby układu moczowego,
• ból pleców,
• choroby oczu,
• ból ucha,
• reumatyzm, 
• choroby wątroby,
• żółtaczka,
• zmęczenie i osłabienie.

Roślina działa ściągająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, antyseptycznie i uspokajająco. Z dziewanny można przyrządzać różne lecznicze specyfiki, np.:

• syrop z dziewanny, 
• napar z dziewanny,
• odwar z dziewanny,
• sok z dziewanny,
• nalewkę z dziewanny,
• olejek z dziewanny.

Zobacz też: Na co pomaga dziewanna? 

​Do celów terapeutycznych mogą być wykorzystane zarówno suszone i świeże kwiaty, jak i liście, ekstrakty roślinne i olejek kwiatowy. 

Zdrowotne właściwości to zasługa obecnych w roślinie wielu korzystnych dla zdrowia związków takich jak:  

• flawonoidy,
• irydoidy,
• śluzy,
• fenyloetanoidy,
• glikozydy fenylopropanoidowe,
• saponiny,
• witaminę C,
• składniki mineralne.

fot. Dziewanna pospolita to dobry środek na kaszel i przeziębienie/Adobe Stock, JoannaTkaczuk

Na co pomaga syrop z dziewanny?

Z dziewanny można łatwo przyrządzić domowy, naturalny syrop. Jest pomocny szczególnie przy suchym i uporczywym kaszlu. Łagodzi ból gardła, chrypkę i drapanie w gardle. Syrop z dziewanny sprawdza się w chorobach dróg oddechowych, ponieważ działa wykrztuśnie, ściągająco, przeciwwirusowo, antyseptycznie i osłaniająco, dzięki czemu łagodzi objawy infekcji. Ułatwia odkrztuszanie, a jednocześnie zmniejsza odruch kaszlu ze względu na zawartość śluzów, które mają właściwości powlekające drogi oddechowe. Warto przyjmować ten naturalny środek doraźnie, kiedy dopadnie nas infekcja. 

Kiedy zbierać dziewannę? 

Kwiaty dziewanny zbieraj w lipcu lub sierpniu z roślin co najmniej dwuletnich: dziko rosnących albo uprawianych. Wybieraj rośliny rosnące z dala od dróg, zanieczyszczonych obszarów i zakładów przemysłowych. W celach leczniczych można wykorzystać suszone kwiaty.

Przepis na syrop z dziewanny

Syrop z dziewanny możesz kupić, ale przyrządzając go samodzielnie z własnoręcznie zebranych kwiatów, będziesz mieć pewność co do jego jakości. Do przygotowania syropu z dziewanny wykorzystaj świeże kwiaty. Układaj je w słoju warstwami na zmianę z cukrem. Odłóż słój w ciepłe miejsce na kilka dni, aby kwiaty puściły soki. Po tym czasie syrop jest gotowy. Wystarczy przecedzić gęsty sok przez gazę i wlać do słoika. Przechowuj w lodówce maksymalnie kilka dni.

Syrop z dziewanny można też przygotować w inny sposób.

Składniki:

• 1 szklanka świeżych kwiatów dziewanny,
• 1 litr wody,
• pół szklanki cukru.

Przygotowanie syropu z dziewanny:

1. Włóż kwiaty do garnka i nalej wody.
2. Gotuj na wolnym ogniu przez 20 minut.
3. Dodaj cukier, wymieszaj i zagotuj miksturę aż cukier całkowicie się rozpuści.
4. Gotuj przez około 15 minut do zgęstnienia syropu.
5. Uzyskany specyfik nalej do czystych słoików i szczelnie zamknij.
6. Przechowuj w chłodnym i ciemnym miejscu, a po otwarciu przechowuj w lodówce przez kilka dni.

Na kaszel można pić również napary i odwary suszonych lub świeżych kwiatów dziewanny z dodatkiem mleka i miodu. 

fot. Z kwiatów dziewanny można zrobić syrop/Adobe Stock, Rolf Müller

Jak stosować syrop z dziewanny?

Syrop z dziewanny przyjmuj doraźnie, gdy dokuczają ci objawy infekcji dróg oddechowych, takie jak kaszel, ból gardła czy chrypka. Zalecana dawka dla dorosłych to 1 łyżeczka syropu 3 razy dziennie. Przed zastosowaniem leku u dzieci skonsultuj się z pediatrą.

Przeczytaj też: Domowe sposoby na kaszel

Kto nie powinien stosować syropu z dziewanny?

Ze względu na niewystarczające dane naukowe na temat bezpieczeństwa stosowania syropu z dziewanny u dzieci, nie zaleca się podawania tego specyfiku poniżej 12 roku życia. Podobnie kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny wybierać inne sprawdzone i lepiej zbadane leki. Syropu nie powinny przyjmować osoby uczulone na dziewannę lub inne rośliny z rodziny trędownikowatych. Ze względu na zawartość cukru ostrożność powinny zachować osoby chore na cukrzycę. 

Jeżeli zauważyłeś po zastosowaniu syropu z dziewanny niepokojące objawy, jak np. biegunka, ból brzucha, nudności, wymioty, wysypkę, pogorszenie wcześniejszych dolegliwości, przerwij przyjmowanie tego leku i skonsultuj się z lekarzem.

Jak uprawiać dziewannę w ogródku? 

Aby nie marnować czasu na poszukiwania dziewanny, możesz wysiać ją w swoim ogrodzie, co nie będzie trudne, bo roślina nie jest zbyt wymagająca jeśli chodzi o glebę, nie trzeba jej przycinać, ani specjalnie pielęgnować. Finalnie uzyskasz prawdziwą ozdobę ogrodu o szlachetnym wyglądzie, a do tego naturalne lekarstwo na wyciągnięcie ręki, gdy zdrowie nie dopisze.

Dziewanna preferuje stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru. Gleba powinna być przepuszczalna i uboga (jeśli jest próchnicza lub gliniasta wcześniej należy ją wymieszać z piaskiem). Nasiona wysiewa się wiosną lub późnym latem, a następnie młode rośliny rozsadza co 60 cm. Kwiaty pojawiają się w drugim roku od wysiania. Dobrze znosi zimy, chociaż mokre zimy są dla niej wyzwaniem, bo może wtedy gnić. Dziewannę można uprawiać również w donicy. 

Źródła:
Gupta A, Atkinson AN, Pandey AK, Bishayee A. Health-promoting and disease-mitigating potential of Verbascum thapsus L. (common mullein): A review. Phytother Res. 2022 Apr;36(4):1507-1522. doi: 10.1002/ptr.7393,
Turker AU, Gurel E. Common mullein (Verbascum thapsus L.): recent advances in research. Phytother Res. 2005 Sep;19(9):733-9. doi: 10.1002/ptr.1653,
Mahdavi S, Amiradalat M, Babashpour M, Sheikhlooei H, Miransari M. The Antioxidant, Anticarcinogenic and Antimicrobial Properties of Verbascum thapsus L. Med Chem. 2020;16(7):991-995. doi: 10.2174/1573406415666190828155951.

Czytaj także:
Inhalacje na kaszel – jak je przygotować i na co uważać?
Jaki jest kaszel przy alergii? Łatwo pomylić go z kaszlem infekcyjnym
Miód to tani, skuteczny i bezpieczny środek na kaszel suchy i mokry. Jak go stosować na kaszel i ból gardła?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!