Jeżówka należy do rodziny Astraceae – astrowatych. Obecnie spośród znanych dziewięciu gatunków w farmaceutyce stosowane są trzy jej odmiany: purpurowa (Echinacea purpurea), wąskolistna (Echinaces angustifolia) oraz blada (Echinacea palliada). Występuje ona na dużym obszarze Ameryki Północnej, w jej południowo-wschodniej części, głównie na terenie Wielkich Jezior, Appalachów i Gór Skalistych. Najlepiej służą jej gleby próchniczne, dość żyzne i umiarkowanie wilgotne. Lubi słoneczne lub lekko ocienione tereny.
Kiedy stosujemy?
Stosowana była pierwotnie przez Indian (m.in. z plemion Siuksów i Dakota) jako lekarstwo o bardzo szerokim działaniu. Uchodziła za pomocną jako odtrutka na jad węży, przy opatrywaniu ran, przy bólu zębów, w oparzeniach, kaszlu, przeziębieniach, na ból gardła i głowy, powiększone migdałki, a nawet w przypadkach rzeżączki. Obecnie dostępnych jest wiele preparatów, uzyskiwanych z korzeni i części nadziemnych jeżówek (purpurowej i wąskolistnej).
Wiedzę dotyczącą właściwości leczniczych jeżówki przejęli od Indian pierwsi osadnicy, niejako skazani na korzystanie z indiańskich sposobów leczenia (gdyż nie wszystkie rośliny lecznicze znane w Europie można było znaleźć na nowym lądzie czy zabrać ze sobą do Ameryki).
Na kontynencie europejskim najpopularniejsza jest odmiana purpurowa, ze względu na najlepiej opisane właściwości terapeutyczne. Uzyskiwana jest z dużych upraw, ma zastosowanie w produkcji leków i kosmetyków. W środowisku naturalnym rośnie na preriach i w widnych lasach, dorasta do wysokości ok. 80–100 cm.
Zobacz też: Jak przygotować napar z ziół?
Jak wygląda?
Jeżówka posiada jajowate zaostrzone i ostro ząbkowane liście, osadzone na długich ogonkach. Cała zaś jest pokryta szorstkimi włoskami. Kwitnie od lipca do października. Podczas kwitnienia na szczytach pędów wytwarza kwiatostany koszyczkowe (osiągające średnicę nawet do 12 cm), składające się z dwóch rodzajów kwiatów: purpurowych rurkowatych oraz purpurowo-brunatnych kwiatów języczkowatych, które znajdują się na brzegu kwiatostanu. Owocem jest niełupka.
Jeżówka zawiera: flawonoidy, echinakozyd, pochodne kwasu kawowego, polisacharydy, poliacetyleny, alkiloaminy, alkiloamidy, a jej korzeń – również pochodne kwasu kawowego (głównie cykoriowy), polisacharydy, glikoproteiny (asparaginian, glutaminian), śladowe ilości olejku, poliacetyleny, butylo i izobutuloamidy, śladowe ilości nietoksycznych alkaloidów pirolizydowych.
Surowcem zielarskim jeżówki jest korzeń, zbiór przeprowadza się jesienią. Korzenie po oczyszczeniu i umyciu tnie się, a następnie suszy w temperaturze do 50ºC.
Preparaty ziołowe zawierające wyciągi z jeżówki stosowane są w profilaktyce (wzmacniają naturalną odporność organizmu) i leczeniu: grypy, chronicznych zakażeń dróg oddechowych, w zapaleniach stawów. Ziela tego używa się pomocniczo w leczeniu przerostu gruczołu krokowego i w niektórych rodzajach nowotworów. Do użytku zewnętrznego zioło to zaleca się w wypadkach trudno gojących się ran, przy niektórych chorobach skórnych (łuszczycy, egzemie).
Należy uważać, by nie przedawkować. Niebezpieczeństwo przedawkowania jest większe w przypadku soku niż preparatów sproszkowanych lub tabletek.
Zobacz też: Jak stosować chińskie zioła?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
