Jak wygląda?
Wykształca pod ziemią gruby i rozgałęziony korzeń palowy (do 80 cm długości), wysuszony ma barwę ciemnobrązową. Łodyga wzniesiona prosto, kanciasta, licznie rozgałęziona, gruba i sztywna wyrasta do wysokości 1 metra. Liście odziomkowe i dolne są jajowato-lancetowate, u szczytu zaostrzone. Liście łodygowe górne są mniejsze i lancetowate. Cała roślina jest szorstko owłosiona, kwiaty zwisłe, rurkowato-dzwonkowate o barwie purpurowo-fioletowej, niekiedy też białe lub żółte. Kwitnie od czerwca do lipca, owoc stanowi rozłupka.
Zobacz też: Ziołolecznictwo
Przygotowanie do spożycia
Korzeń dwuletniej rośliny, wykopuje się od lutego do połowy maja, a potem od połowy sierpnia do połowy listopada. Należy go dokładnie oczyścić, a następnie odcina się zdrowe, pojedyncze korzenie i suszy w temp. do 50 stopni C w suszarni. Przechowywać należy w suchym miejscu, gdyż susz bardzo łatwo łapie wilgoć. Ziele (same górne pędy z kwiatami) suszy się w otwartym piekarniku lub suszarni w temp. 40-50 stopni C, a następnie powinno wisieć luźno w ciemnym i suchym miejscu.
Korzeń zawiera: alantoinę, garbniki, śluzy, skrobię, kwasy (chlorogenowy, kawowy), związki cukrowe, sole mineralne, ślady olejku eterycznego, sporo krzemu, aminokwasy, asparaginę, cholinę, żywicę.
Zobacz też: Jak przygotować napar z ziół?
Właściwości lecznicze
Stosowano go powszechnie na wrzody żołądka i dwunastnicy oraz nieżyty błon śluzowych. Miazgę z ziela, maści lub odwar z korzenia stosowano na oparzenia, odmrożenia, skórne egzemy, w lecznictwie ludowym na złamania kości. Ma korzystny wpływ na błony śluzowe żołądka i jelit. Ponadto wykazuje działanie ściągające, powlekające i regenerujące, korzystny wpływ na wrzody w układzie trawiennym, pomaga w alergiach, osłabieniu organizmu, hemoroidach. Hamuje proces zaniku błon śluzowych żołądka i jelit u osób starszych. Przyspiesza również uzupełnianie ubytków kostnych po złamaniach – stąd zapewne nazwa ludowa „żywi kość”. Działa przeciwkaszlowo i przeciwzapalnie w zapaleniu gardła i płuc, w chrypce – używany do płukania jamy ustnej. Zewnętrznie do kąpieli, okładów, maseczek, płukanek. Do przemywania przy zapaleniu spojówek, ma właściwości przeciwropne – ułatwia gojenie się ran, wykazuje działanie ujędrniające, przeciwzmarszczkowe, oczyszcza, nawilża i ożywia skórę. Liście żywokostu stosuje się jako dodatek do pasz dla zwierząt i drobiu w gospodarstwach domowych.
Alkaloidy pirolizydynowe odkryte w roślinie ze względu na swą toksyczność spowodowały spadek zainteresowania tą rośliną i ograniczenie w jej stosowaniu. Należy zachować bardzo dużą ostrożność w stosowaniu żywokostu i tylko pod kontrolą lekarską. Nadużyty może uszkodzić wątrobę. Obecnie w Polsce po wykryciu tych szkodliwych alkaloidów wydano zakaz stosowania leków zawierających w swoim składzie żywokost. W innych krajach Europy tj. Niemcy, Francja i Włochy wolno nadal stosować leki z tym zielem, ale jedynie zewnętrznie. Podobnie rzecz się ma z dwoma innymi ziołami, tj. ostrzeniem pospolitym, czy starcem zwyczajnym.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
