Każde z ziół odznacza się swoim własnym okresem wegetacji, dlatego też nie ma jednej ogólnej zasady zbioru, należy raczej mówić o zasadach zbioru poszczególnych ziół lub rodzajów ziół. W naszej strefie klimatycznej okres wegetacji trwa od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Chociaż niektóre zioła uprawiane w warunkach domowych np. na parapecie okiennym, które nie wymagają dużej ilości światła, mogą wzrastać również w okresie zimowym.
Zobacz też: Jak przygotować napar z ziół?
Zioła zbierane latem
Najwięcej ziół zbiera się latem. Wtedy bowiem wiele gatunków roślin dojrzewa do zbioru; dotyczy to szczególnie zbioru kwiatów, liści i ziela. Na przykład w lipcu dokonuje się zbioru wszystkich roślin zielarskich z rodziny jasnotowatych, są to m.in.: majeranek ogrodowy, melisa lekarska, mięta pieprzowa, cząber ogrodowy, bazylia pospolita, hyzop lekarski.
Zobacz też: Fitoterapia - czy zioła leczą?
Kalendarze zbioru
Informacje o terminach zbioru znajdziemy zarówno w opisach poszczególnych ziół, jak również pomocne będą w tym względzie tzw. kalendarze zbioru, które podają przybliżony najwłaściwszy termin zbioru. W praktyce niejednokrotnie okazuje się jednak, że okres dojrzewania ziół bywa niezgodny z kalendarzem. Dlatego nie należy w pełni wierzyć datom, tym bardziej, gdy pogoda w danym roku jest trudna do przewidzenia. Wpływ na wegetację mają również miejsce i podłoże, na którym wzrastają zioła. Powinniśmy kierować się w tym względzie także własnymi obserwacjami, co przy odrobinie doświadczenia nie powinno być trudnym zadaniem.
Porę zbioru ustalamy kierując się warunkami pogodowymi i agrotechnicznymi panującymi podczas wzrostu zioła. Określamy dni miesiąca oraz porę dnia najbardziej odpowiednią dla zbioru. Najczęściej zbioru dokonujemy w godzinach południowych i wczesnych popołudniowych (po obeschnięciu rosy i przed rosą wieczorną). Niektóre owoce i nasiona, ze względu na osypywanie się, zbiera się wczesnym rankiem. Oprócz czasu istotny jest rodzaj pogody, przy jakiej powinniśmy dokonywać tych czynności, by zapewnić czystość pozyskiwanego surowca. Zioła generalnie należy zbierać w dni suche i pogodne.
Kalendarz zbioru dla niektórych ziół występujących w naszej strefie klimatycznej pokazuje poniższa tabela.
Nazwa zioła | Część zioła, którą zbieramy | Termin zbioru |
arcydzięgiel litwor | korzeń, młode ogonki liściowe w drugim roku uprawy | korzeń we wrześniu, ogonki liściowe w maju |
bazylia właściwa | ziele i liście (przed kwitnieniem) | lipiec–sierpień i przez cały okres wegetacji |
bylica estragon | ziele i liście | pierwszy zbiór w kwietniu, następne w miarę odrastania |
cebula zwyczajna | zielony szczypior, bulwa | w zależności od przeznaczenia |
czosnek pospolity | zielony szczypior, główki | lipiec–sierpień |
dziurawiec zwyczajny | ziele | czerwiec–lipiec |
kminek zwyczajny | owoc (na początku dojrzewania) | sierpień |
kolendra siewna | owoce | sierpień |
konwalia majowa | kwiatostan i ziele | maj |
koper ogrodowy | ziele, liście, owoce | marzec-wrzesień |
kozłek lekarski | kłącza i korzenie (w okresie spoczynku lub na początku wegetacji) | kwiecień–maj, październik |
krwawnik pospolity | kwiaty, liście, ziele | czerwiec–sierpień |
lebiodka pospolita | ziele (na początku kwitnienia) | lipiec–sierpień |
majeranek ogrodowy | ziele (na początku kwitnienia) | lipiec |
melisa lekarska | liście, ziele | lipiec–sierpień |
mięta pieprzowa | liście, ziele (tuż przed kwitnieniem lub na początku albo przez cały okres) | kwiecień–wrzesień |
mniszek lekarski | korzeń, korzeń z zielem - z wyrośniętych roślin, liście na początku kwitnienia | marzec–wrzesień |
nagietek lekarski | kwiaty zbieramy stopniowo w miarę zakwitania | czerwiec–sierpień |
nasturcja ogrodowa | kwiaty, pąki kwiatowe, niedojrzałe owoce, ziele | maj–wrzesień |
ogórecznik lekarski | ziele, kwiaty (na początku kwitnienia) | lipiec–sierpień |
pokrzywa zwyczajna | liście (przed kwitnieniem) | maj–sierpień |
rdest ptasi | ziele (na początku kwitnienia) | czerwiec–wrzesień |
rozmaryn lekarski | liście (na początku kwitnienia) | czerwiec–sierpień |
rumianek pospolity | koszyczki kwiatowe (na początku rozkwitania) | czerwiec–wrzesień |
skrzyp polny | ziele (wyrośnięta zielona część nazywana "choinką") | czerwiec–sierpień |
stokrotka pospolita | kwiaty (w pełni kwitnienia) | maj–sierpień |
szałwia lekarska | ziele i liście (przed kwitnieniem) | lipiec–sierpień |
tymianek pospolity | ziele (na początku kwitnienia) | lipiec–sierpień |
wrotycz zwyczajny | ziele i koszyczki kwiatowe (na początku kwitnienia) | czerwiec–sierpień |
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!