fot. Fotolia
Panie Doktorze, czy osoby leczące się onkologicznie mają szanse na posiadanie własnych dzieci? Czy ich sytuacja jest beznadziejna?
dr n. med. Sławomir Sobkiewicz: Badania pokazują, że co 100 osoba chorująca na nowotwór jest w wieku rozrodczym. Leczenie onkologiczne chemioterapią i radioterapią niszczy u 99% pacjentów plemniki i komórki jajowe, co wpływa na obniżenie płodności. Nie oznacza to jednak, że takie osoby nie będą mogły posiadać własnych genetycznie dzieci. Muszą tylko wiedzieć o konsekwencjach leczenia onkologicznego i o możliwościach zachowania płodności jeszcze przed rozpoczęciem tego leczenia.
Około 35-40% populacji zapadającej na nowotwór wygrywa walkę z rakiem. Badania pokazują, że świadomość możliwości posiadania potomstwa w przyszłości jest jednym z najbardziej motywujących czynników do walki z chorobą.
Czy zawsze chemio- i radioterapia powodują utratę płodności?
Rzeczywiście po przebytym leczeniu chemio- lub radioterapią zachowanie płodności jest mało prawdopodobne. Dlatego warto skorzystać z możliwości, jakie niesie współczesna medycyna na zachowanie materiału genetycznego jeszcze przed rozpoczęciem leczenia.
Jakie są możliwości zachowania płodności po leczeniu onkologicznym?
Obecnie jest możliwa witryfikacja gamet, czyli ich zamrożenie i przechowywanie. Komórki jajowe i plemniki pobiera się od osób zainteresowanych zachowaniem płodności jeszcze przed leczeniem onkologicznym, czyli zanim ulegną one zniszczeniu podczas naświetlania czy chemioterapii.
Potem po zakończeniu leczenia mogą być wykorzystane np. do zapłodnienia in vitro. Uważam, że każdy, kto rozpoczyna leczenie, powinien wiedzieć o takiej możliwości i jej skuteczności. Oczywiście wybór i podjęcie decyzji należy do pacjenta.
U kogo można przeprowadzić zabieg pobrania komórek rozrodczych do zamrożenia?
Biologicznie pobranie i przechowywanie komórki jajowej możliwe jest u kobiet już od 16. roku życia, a nasienia u mężczyzn od 14. roku życia. W praktyce takiemu zabiegowi poddawani są mężczyźni powyżej 16. roku życia i kobiety powyżej 18., a przed ukończeniem 40. roku życia. W przypadkach osób małoletnich potrzebna jest zgoda zarówno osoby, która chce zbankować komórki rozrodcze, jak i ich opiekunów.
Jak wygląda taki zabieg? Kto go przeprowadza?
Mrożenie nasienia to prosty zabieg. Mężczyzna po wykonaniu badań na choroby przenoszone przez krew i drogą płciową musi oddać jednorazowo lub kilkakrotnie nasienie.
Kobieta natomiast jest poddawana stymulacji (terapią lekową) przez około 12-14 dni, po czym przez pochwę pobiera się igłą płyn z jajników, w którym są komórki jajowe i zamraża się je po kilku godzinach. Ważne jest, aby zabieg wykonał bardzo doświadczony embriolog posiadający perfekcyjną i profesjonalną umiejętność witryfikacji.
Zobacz też: Jak zachować płodność po leczeniu onkologicznym?
Kiedy można wykorzystać zamrożone komórki? Czy jest jakiś czas, po którym takie komórki nie nadają się do zapłodnienia?
Nie, nie ma takiego czasu. Ale kobieta, która chciałaby wykorzystać swoje komórki jajowe do zapłodnienia, nie może być starsza niż 49 lat, czyli nie może być w wieku, kiedy zdrowe kobiety wchodzą w okres menopauzy.
Jakie korzyści dla pacjenta może przynieść pobranie i zamrożenie jego komórek rozrodczych?
Najistotniejszą korzyścią jest zachowanie płodności po okresie leczenia choroby nowotworowej, co daje możliwość posiadania własnego genetycznie potomstwa z takim prawdopodobieństwem, jak procedura in vitro u zdrowych osób. Jak wynika z badań możliwość posiadania dzieci w przyszłości jest jednym z najbardziej motywujących czynników do walki z chorobą nowotworową, więc to jest dodatkowa korzyść – chęć walki
z chorobą i wola życia.
Czy zabieg pobierania i zamrażania komórek rozrodczych jest w Polsce dostępny? Jakie są jego koszty?
Procedura może być wykonana bezpłatnie, w ramach programu leczenia niepłodności metodą in-vitro. Pacjentki mogą otrzymać również bezpłatnie leki do stymulacji. Jedyną opłatą, jaką ponosi osoba chorująca na nowotwór w ramach takiego zabiegu, jest mrożenie
i bankowanie komórek:
- w przypadku kobiet koszt to 500 PLN za 1. rok bankowania i 200 PLN za każdy kolejny rok;
- w przypadku mężczyzn za pierwszy rok się nie płaci, a każdy kolejny rok to koszt 150 PLN.
fot. Dr n. med. Sławomir Sobkiewicz – lekarz ginekolog-położnik, specjalista w dziedzinie niepłodności z 32-letnim stażem pracy. Członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu, Polskiego Towarzystwa Andrologicznego oraz do Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Od 2013 roku Prezes Związku Polskich Ośrodków Leczenia Niepłodności i Wspomaganego Rozrodu. Kierownik Kliniki Niepłodności w Salve Medica w Łodzi, www.salvemedica.pl.
Zobacz też: Jak leczenie onkologiczne wpływa na płodność?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
