Organizm każdego z nas zbudowany jest z około 30 bilionów różnorodnych komórek. Komórki te tworzą różne tkanki budujące poszczególne narządy składające się na nasz organizm. Całość spełnia bardzo złożone funkcje i współdziała ze sobą w niezwykły sposób. Dzieje się tak dzięki istnieniu wielu bardzo złożonych mechanizmów, które kontrolują właściwe funkcjonowanie każdego, nawet najdrobniejszego elementu tego wspaniałego i wciąż nie do końca poznanego systemu jakim jest żywy organizm.
Zaburzenie funkcjonowania
Nie trudno sobie wyobrazić, że w tak skomplikowanym systemie i przy tak wielkiej ilości zachodzących równocześnie różnych reakcji fizjologicznych, biochemicznych, molekularnych – mogą zdarzać się pomyłki. Co więcej – nasz organizm jest stale narażony na niepożądane bodźce zewnętrzne. W otaczającym nas środowisku znajduje się wiele szkodliwych czynników wywołujących zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu tych mechanizmów. Są to tak zwane czynniki rakotwórcze (do których zaliczamy czynniki chemiczne, fizyczne i niektóre wirusy), których działanie może zapoczątkować procesy kancerogenezy czyli procesy prowadzące do powstania nowotworu.
Przeczytaj: Odkryto mechanizm powstawania przerzutów raka piersi do kości
Śmierć komórki czy nowotwór
Większość komórek naszego organizmu posiada jądra komórkowe, a w nich znajduje się materiał genetyczny (DNA) będący swoistym zapisem biologicznym wszystkich funkcji życiowych każdej komórki. Jednostki informacyjne składające się na ten zapis nazywamy genami. Podczas kolejnych podziałów komórkowych może nastąpić błąd w obrębie genu, zwany mutacją genetyczną. Większość takich zmian, czy uszkodzeń w materiale genetycznym prowadzi do śmierci komórki. Nieliczne mogą zmienić spokojną, podporządkowaną prawom natury komórkę we wroga własnego organizmu. Dziś wiemy, że w naszym organizmie stale toczy się walka z nowo powstającymi komórkami nowotworowymi.
Kancerogeneza
Istniejące w organizmie mechanizmy odpornościowe zdolne są do rozpoznawania i niszczenia takich pojedynczych komórek. Niekiedy jednak, gdy mechanizmy obronne organizmu zawodzą, a mutacja dotyczy któregoś z genów związanych z kontrolą rozmnażania się komórek, dochodzi do tak zwanej transformacji nowotworowej.
Kancerogeneza, czyli proces powstawania nowotworu zachodzi wieloetapowo.
Pierwszym etapem jest wspomniana wyżej mutacja – zmiana dająca początek rozwijającemu się nowotworowi. Niektóre typy zaburzeń genetycznych są przekazywane komórkom potomnym zmutowanej komórki w obrębie danego narządu i mogą prowadzić do powstania nowotworu, na przykład raka piersi. Dochodzi wówczas do niekontrolowanych podziałów takiej zmutowanej komórki, w trakcie których następują dalsze, akumulujące się zmiany w DNA.
Skutkiem namnażania się i wzrostu komórek jest powstanie guza nowotworowego. Komórki guza z czasem rozprzestrzeniają się, czyli mówiąc fachowo – naciekają okoliczne narządy uszkadzając je. Przedostają się też do naczyń krwionośnych lub limfatycznych i tą drogą wędrują do innych narządów dając w końcu odległe przerzuty.
Przeczytaj: Markery nowotworowe
Czemu służy poznanie mechanizmów kancerogenezy?
Z uwagi na właściwości biologiczne nowotwory możemy podzielić na dwa zasadnicze rodzaje: nowotwory łagodne i nowotwory złośliwe. Naciekanie okolicznych tkanek i narządów oraz dawanie przerzutów – to cechy nowotworów złośliwych.
Poznanie mechanizmów kancerogenezy umożliwia nam zrozumienie w jaki sposób powstają nowotwory. Co więcej – wiedza ta w praktyce ma istotne znaczenie: umożliwia znalezienie metod blokowania tych mechanizmów i przerwania łańcucha zachodzących niekorzystnych zmian. Można sobie to wyobrazić jako sposób zindywidualizowanego leczenia. Dlatego przy całym zrozumieniu, że każdy nowotwór jest inny, w każdym stwierdza się inne mutacje i każdy wymaga odmiennego leczenia, miliony badaczy na całym świecie zajmują się poszukiwaniem takich metod terapii, które precyzyjnie trafią w samą istotę choroby i umożliwią wybiórcze zlikwidowanie zmiany, bez efektów ubocznych leczenia jakie dają stosowane dotychczas metody.
Źródło: Gazeta „Amazonki” nr 5/ Fragment artykułu: „HER2: od poznania mechanizmów działania do zastosowania w diagnostyce i terapii raka piersi”, Prof. Włodzimierz T.Olszewski, dr Maria Maksymowicz, Zakład Patologii, Centrum Onkologii/ak
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
