Bulliyng i jego rodzaje

Bullying  - rodzaj rówieśniczej przemocy

Autorzy zajmujący się problematyką wrogich zachowań młodych ludzi wobec siebie, w szczególności w środowisku edukacyjnym, stosują w odniesieniu do tego typu zjawisk wiele różnych terminów. W literaturze mówi się o agresji, agresji rówieśniczej, agresji szkolnej, przemocy rówieśniczej (peer-aggression), mobbingu, bullyingu (Pufal-Struzik, 2007). Kwestię mnogości terminów i jasności terminologicznej komplikuje dodatkowo fakt, że niektórzy autorzy traktują wszystkie przytoczone tu pojęcia lub część z nich jako synonimy, podczas gdy inni jasno definiują każde z nich, wskazując na wzajemne relacje pomiędzy różnymi konstruktami teoretycznymi.

Zobacz też: Narcyzi mają niską samoocenę

Analizy pojęciowe dotyczące cyberbullyingu rozpoczęto od rozważań dotyczących tradycyjnego bullyingu szkolnego (school bullying) w kontekście szerszych zjawisk, jakimi są agresja i przemoc. To omówienie stanowić będzie podstawę dla rozważań dotyczących odpowiedników tych zjawisk, realizowanych za pomocą nowych mediów i terminów stosowanych w literaturze w odniesieniu do takich zjawisk.

Agresja – typologia

Najszerszym pojęciem stosowanym w odniesieniu do wrogich zachowań jest pojęcie agresji. Bywa ono najczęściej definiowane jako działanie intencjonalne, mające na celu spowodowanie psychicznej lub fizycznej szkody u ofiary.Zależnie od przyjętego kryterium proponuje się różnego rodzaju typologie agresji, jak przedstawiono w tabeli 9.

Tabela 9. Kryteria typologii agresji

^{Źródło: opracowanie własne na podstawie: Aronson, 1997.}

Bodziec

Pierwsze kryterium – bodziec – dotyczy tego, czy agresja powstała w wyniku frustracji (agresja reaktywna), czy też nie wystąpił bodziec tego typu, a celem agresji było zadanie cierpienia innej osobie bez wystąpienia bezpośredniego frustracyjnego impulsu (agresja proaktywna).

Kontakt sprawca-ofiara

Drugie kryterium – kontakt sprawcy i ofiary – wiąże się z tym, że sprawca może realizować działania agresywne, bezpośrednio kontaktując się z ofiarą (agresja bezpośrednia) bądź nie mając takiego kontaktu, np. obmawiając inną osobę czy niszcząc jej własność (agresja pośrednia). Wreszcie, uwzględniając trzecie kryterium – rodzaj działań agresywnych – sprawca może realizować wobec ofiary działania o charakterze fizycznym (np. bicie, kopanie, szarpanie) lub agresję werbalną (wyzywanie, obrażanie).

Niewerbalne składniki przekazu

W przypadku agresji werbalnej istotną rolę odgrywa także niewerbalna część przekazu słownego (np. intonacja). Różna może być także aktywność sprawcy, stanowiąca kryterium czwarte, gdyż może on działać czynnie (np. bijąc lub wyzywając ofiarę) lub biernie (np. przez wykluczenie ofiary z ważnej dla niej grupy). Kolejnym, piątym kryterium jest intencjonalność agresji, gdyż sprawca może działać, chcąc świadomie przez działanie agresywne osiągnąć jakiś cel, np. spowodować, by ofiara oddała mu jakieś przedmioty o wartości materialnej, lub też działanie sprawcy może mieć charakter afektywny, kiedy działania sprawcy mają charakter odruchowy i wynikają z trudności w opanowaniu emocji.

Zobacz też: Wsparcie nie zawsze jest dobre

Liczba sprawców

Agresję można także określać według ostatniego kryterium – liczby sprawców – mówimy wtedy o agresji indywidualnej (sprawca działa sam) lub grupowej (sprawca działa z innymi osobami). Wymienione kryteria pozwalają na klasyfikację agresji pod różnym kątem, można zatem opisywać każdy konkretny akt agresji, jednocześnie niezależnie stosując każde z omówionych wyżej kryteriów.

Przy spełnieniu określonych kryteriów agresja może stać się przemocą. Sytuacja taka występuje, gdy sprawca traktuje jednostkę w taki sposób, że nie może się ona bronić i ponosi szkody w obszarach: fizycznym, psychicznym, symbolicznym i materialnym.

Fragment pochodzi z książki: Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży,Jacek Pyżalski, wydawnictwo Impuls,Kraków 2012, Publikacja za zgodą wydawcy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!