Stadium zaprzeczania „To nie może być prawda”
Pierwszą reakcją na wiadomość o zbliżającej się śmierci jest szok i poczucie „odrealnienia”. Często pacjenci usłyszawszy taką informację żądają przeprowadzenia większej ilości badań lub zmieniają lekarzy w nadziei, że diagnoza okaże się nieprawdziwa.
Całkowite lub częściowe zaprzeczanie stosowane jest przez niemalże wszystkich pacjentów i uważane jest za właściwą, pierwszą fazę reakcji. Stadium to przebiega w trzech podfazach: zaprzeczenia absolutnego, chwiejnego oraz zaprzeczenia modyfikującego. Pierwsza z nich polega na stanowczym odrzuceniu informacji o nadchodzącej śmierci (w fazie tej wystąpić mogą reakcje patologiczne). Faza druga charakteryzuje się zmianą poziomu przyjętej do wiadomości informacji, pacjent wydaje się być świadomy swojego stanu, by po chwili zmienić zupełnie zachowanie. Faza trzecia związana jest z częściowym przyjęciem prawdy, w zakresie, który jest „do zniesienia” i nie wywoła kryzysu.
Polecamy: Jak najlepiej rozwiązać konflikt?
Stadium gniewu „Dlaczego właśnie ja?”
Stadium gniewu jest wynikiem przyjęcia informacji o nadchodzącej śmierci, rodzi to uczucia wściekłości, zazdrości i urazy. Faza ta jest uciążliwa dla rodziny i personelu medycznego, gdyż osoba w sposób losowy wyładowuje swoją złość na innych (np. ma poczucie, że nie jest wystarczająco dobrze leczona).
Redukcja gniewu wymaga od otoczenia chorego szczególnej uwagi i zrozumienia.
Stadium targowania się „Jeśli przeżyję, to...”
Osoby znajdujące się w tym stadium odzyskują nadzieję, że ich śmierć może zostać odroczona lub powstrzymana. Próbują zawierać swoiste ugody, zwykle z Bogiem, kierując się przekonaniem z dzieciństwa, że dobre uczynki są wynagradzane, a złe będą ukarane. Najważniejszymi elementami targowania się są: propozycja nagrody za „dobre sprawowanie” oraz obietnice, że nie będzie się już więcej o nic prosić, jeśli tylko teraz uda się przedłużyć życie.
Stadium depresji „To już koniec...”
Stadium depresji związane jest z narastaniem dolegliwości i świadomością nieodwracalnej utraty dotychczasowego życia.
Wyróżnione zostały dwa rodzaje depresji: reaktywna, która stanowi reakcję na poniesioną stratę oraz przygotowawcza, która pojawia się w odpowiedzi na nadchodzącą śmierć.
Polecamy: Smutek w rodzinie
Stadium akceptacji
Osoba, której udało się na dotrwanie do fazy akceptacji jest niemalże wolna od uczuć. Zdolna jest do spokojnego oczekiwania końca. Dużo czasu poświęca na kontemplację śmierci, preferuje samotność i ogranicza komunikację ze światem zewnętrznym.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
