Dla około 2/3 badanych pacjentów chorych na astmę i POChP najbardziej wiarygodnym źródłem informacji dotyczącym stosowanej przez nich terapii jest specjalista pulmonolog lub lekarz POZ – potwierdza badanie Oczekiwania polskich pacjentów w zakresie terapii astmy i POChP zrealizowane przez SW Research1. Na lekarzy, jako najbardziej zaufaną grupę, wskazują częściej osoby po 40. roku życia. Wśród osób cieszących się zaufaniem pacjentów są również farmaceuci, chociaż ich wskazuje już tylko co trzeci badany. Jaką jeszcze rolę odgrywają lekarz i współpraca z pacjentem w procesie leczenia i jakie są uwarunkowania jego skuteczności?
Od kogo czerpie Pan/Pani informacje dotyczące stosowanej przez Pana/Panią terapii?
Źródło: Raport Oczekiwania polskich pacjentów w zakresie terapii astmy i POChP, badanie zrealizowane przez SW Research w marcu 2013 r. wśród pacjentów chorych na astmę i POChP w Polsce, N=186.
Terapie specjalistyczne, takie jak te stosowane u pacjentów z astmą i POChP, są zalecane przez lekarza specjalistę na podstawie dokładnie postawionej diagnozy. Na polskim rynku dostępne są różne preparaty i metody leczenia, a wybór tej najwłaściwszej, która zapewni kontrolę nad chorobą, niekiedy może trwać latami. Dlatego jej ustalenie wymaga ścisłej współpracy pacjenta i lekarza.
– Wyniki badania potwierdzają, że to lekarz jest tym pierwszym i właściwym podmiotem, który na podstawie bardzo dokładnego wywiadu lekarskiego zaleca odpowiednie leczenie. Wiedza pacjentów na temat astmy i POChP stale rośnie i trafiają do mnie pacjenci, którzy przez lata życia z chorobą przyjmowały różne preparaty. Przychodzą do mnie dzieląc się uwagami, pytają o dostępne terapie, mówią o tym, jak wygląda ich życie na co dzień. Takie informacje pozwalają na indywidualny dobór odpowiedniego leczenia w zależności od stopnia ciężkości choroby. Kluczowe z punktu widzenia lekarza jest ustalenie takiej dawki określonego preparatu, która umożliwi stałą kontrolę nad chorobą. Nie ma tu mowy o żadnej przypadkowości wyboru leczenia – mówi prof. Tadeusz Pietras, pulmonolog.
prof. T. Pietras/fot. On Board
– Pacjenci chorujący na astmę i POChP należą do tych, którzy dużo wiedzą na temat swojej choroby i znają różne metody radzenia sobie z nią. Podstawową wytyczną dla nich, ale również dla nas, w codziennej pracy są informacje od lekarza specjalisty lub lekarza prowadzącego. Możemy zgodnie z prawem poinformować pacjenta, że ma możliwość zakupu tańszego zamiennika leku wypisanego przez lekarza, jeśli jest on na rynku dostępny. W takiej sytuacji farmaceuta czyta dokładnie receptę i sięgając po lek musi być pewny, że wydaje odpowiednik zawierający substancję o tej samej nazwie międzynarodowej i tej samej dawce, co lek referencyjny. Jeśli farmaceuta ma jakiekolwiek wątpliwości co do wydania preparatu, powinien odesłać pacjenta do lekarza lub samodzielnie się z nim skontaktować. Bezpieczeństwo pacjenta pełni tu rolę nadrzędną i nie ma miejsca na pomyłki – mówi Joanna Bednarczyk-Wąsala, farmaceutka z jednej z aptek w Warszawie.
Astma i POChP to choroby przewlekłe, które wymagają nie tylko przyjmowania odpowiednich, zaleconych przez lekarza preparatów, ale również wprowadzenia zasadniczych zmian w trybie życia, a w szczególności wyeliminowania czynników ryzyka wyzwalających chorobę. Tylko prawidłowe połączenie wszystkich czynników pomaga skutecznie kontrolować chorobę.
– Uzyskanie kontroli nad astmą jest to proces, w którym kluczową rolę odgrywa współpraca lekarza i pacjenta. Powinna polegać ona na szczegółowym omawianiu celu badania oraz postępów w leczeniu oraz na edukacji pacjenta. Warto opracować tzw. indywidualny plan samodzielnego postępowania (guided self-management). Edukacja pacjenta powinna obejmować naukę sposobu podawania leku (np. obsługę korzystania z inhalatora), ale również informację o możliwości wystąpienia skutków ubocznych i sposobów postępowania w takiej sytuacji. Aktywne włączenie pacjenta w proces leczenia pozwoli mu zrozumieć swoją chorobę i kontrolować we współpracy z lekarzem oraz zniwelować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych – mówi Prof. Tadeusz Pietras.
Pacjencie!
- Lekarz powinien udzielić Ci informacji na temat rodzaju zaleconej terapii. Zrozumienie mechanizmu jej działania pozwoli Ci na lepsze stosowanie się do zaleceń lekarza i kontrolowanie choroby. Poproś lekarza o dokładne wyjaśnienia dotyczące działania terapii oraz jej podawania (np. sposobu używania inhalatora).
- Nigdy nie dokonuj samodzielnie zmian w terapii. Nie modyfikuj częstotliwości przyjmowania leku ani wielkości dawki zaleconej przez lekarza. Trzymaj się wytycznych dotyczących stylu życia. W razie wątpliwości natychmiast zgłoś się do specjalisty i skonsultuj z nim swoje wątpliwości w trakcie wizyty.
- Preparaty, które stosujesz, kupuj w aptece. Jeśli dany preparat jest niedostępny, zapytaj o niego w innej placówce. Farmaceuta może także sprawdzić dostępność stosowanego przez Ciebie preparatu w hurtowni i poinformować Cię o terminie jego obecności w aptece.
Lek, który jest skuteczny u jednego pacjenta, nie musi być dobry dla Ciebie. Podobnie jest z wystąpieniem skutków ubocznych terapii – u jednych pacjentów występują, a u innych nie. Reakcja każdego człowieka na przyjmowane leki może być inna. Zależy ona od stylu życia czy interakcji z innymi, przyjmowanymi lekami. W astmie i POChP ważna jest indywidualizacja leczenia, ustalona przez lekarza. Opinie osób Ci bliskich lub innych pacjentów nigdy nie powinny być dla Ciebie wytyczną do postępowania w Twojej chorobie.
Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli, prowadzącej do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Epizodom tym zwykle towarzyszy rozlana obturacja oskrzeli o zmiennym nasileniu, często ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia2.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest powszechnie występującą, przewlekłą chorobą poddającą się profilaktyce i leczeniu. Cechuje się utrwalonym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe, które zazwyczaj postępuje i jest związane z nadmierną reakcją zapalną w oskrzelach i płucach w odpowiedzi na szkodliwe działanie gazów i pyłów, w Polsce najczęściej dymu tytoniowego3.
Przypisy:
1Raport "Oczekiwania polskich pacjentów w zakresie terapii astmy i POChP , badanie zrealizowane przez SW Research w marcu 2013 r. wśród pacjentów chorych na astmę i POChP w Polsce, N=186.
2Michał Pirożyński, Zbigniew Solarski, Astma oskrzelowa w: Postępy Nauk Medycznych 11/2007, s. 466-478 za: Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji astmy. Raport NHLBI/WHO. Med. Prakt., 2002, wydanie specjalne 6: 1-181
3Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. (POChP) – www.pneumonologia.viamedica.pl
Zobacz też dział Astma, a także dział POChP
Źródło: materiały prasowe On board/mn
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
