Uczulenia mogą przydarzyć się każdemu. A gdy już raz zachorujemy, z biegiem lat szkodzą nam coraz to nowe substancje. Wydawałoby się, że unikanie wszystkich groźnych substancji uchroni nas przed alergią. Najnowsze badania temu przeczą.
Ostrożnie z nadmiarem higieny
Epidemiolodzy, badający mieszkańców wschodnich i zachodnich Niemiec po upadku muru berlińskiego, sądzili, że w dawnej NRD będzie więcej alergików niż w RFN. Wyniki badań zaskoczyły wszystkich.
W Niemczech Zachodnich (ludzie żyli tu bardziej higienicznie) stwierdzono aż o 20 proc. więcej uczuleń! Późniejsze badania potwierdziły, że im częściej stykamy się z drobnoustrojami, tym skuteczniej organizm broni się przed alergią. Częste stosowanie antybiotyków, szczepienia ochronne i rygorystyczna higiena sprawiają, że stajemy się coraz bardziej podatni na uczulenia. Wprawdzie predyspozycje do nich dziedziczymy po przodkach, ale to, czy zachorujemy, w dużym stopniu zależy od nas.
Jeśli rodzice są alergikami…
…wówczas ryzyko, że zachorujesz wynosi aż 50 proc. Gdy są zdrowi istnieje niewielkie (10–15 procent) prawdopodobieństwo, że ty zostaniesz alergikiem. Nie musisz zatem przesadnie chronić się przed każdą substancją, która może wywołać uczulenie. Lekarze twierdzą, że kontakt z czynnikami uczulającymi sprawia, iż stajesz się odporniejsza. Błędem jest również eliminowanie, niejako na zapas, niektórych produktów spożywczych. Podobne zalecenia obowiązują też wobec dzieci. Istnieje teoria, że z im większą liczbą potencjalnych alergenów zdrowy maluch zetknie się w pierwszych latach życia, tym lepiej. Na przykład dzieciom, których rodzice nie mają objawów alergii, nie powinno się zabraniać kontaktu ze zwierzętami. Przed uczuleniem chronią też infekcje. Gdy dziecko ma gorączkę powyżej 38°C, wzrasta jego odporność. Podobną rolę według niektórych lekarzy, odgrywają choroby wywołane zaniedbaniami higienicznymi.
Mechanizm powstawania alergii
Alergeny to substancje, które powszechnie występują w środowisku. Nie są toksyczne, ani drażniące. Jednak u osób mających alergię (uwarunkowaną genetycznie nadprodukcję przeciwciał IgE) powodują objawy chorobowe, nawet takie, które mogą być zagrożeniem dla życia. Jak powstaje uczulenie? System immunologiczny chroni człowieka przed czynnikami, które próbują zakłócić funkcjonowanie organizmu. Na widok np. drobnoustrojów uzbraja się i rozpoczyna walkę. Ale u osób uczulonych atakuje nawet „niewinne” substancje. To prowadzi do stanu zapalnego, który objawia się katarem, kaszlem, zmianami na skórze, czyli właśnie alergią.
Są wszędzie. Uczulić może powietrze, jedzenie, lekarstwa, zwierzęta. Warto wiedzieć, jakie czynniki najczęściej wywołują reakcję alergiczną, w jakich miejscach i o jakiej porze. W ten sposób można próbować ich uniknąć albo chociaż ograniczyć kontakt z nimi.
Pyłki roślin
W okresie pylenia drzew, krzewów, traw, chwastów znajdują się niemal wszędzie, ponieważ są przenoszone przez wiatr na duże odległości. Wywołują swędzenie nosa, częste kichanie, łzawienie oczu.
Sierść zwierząt
Uczula zarówno sierść zwierząt jak i pióra ptaków. Również ich ślina oraz złuszczony naskórek, który może unosić się w powietrzu. Najbardziej niebezpieczne są alergeny konia i kota. Alergen kota wykrywa się nawet pięć lat po usunięciu go z domu.
Pleśnie i grzyby
Lubią ciepło i wilgoć. Gnieżdżą się w kabinach prysznicowych, kubłach ze śmieciami. Można je odnaleźć w tapetach, wilgotnych kredensach, na ziemi w doniczkach.
Roztocza
Są to maleńkie, niewidoczne gołym okiem pajęczaki. Uczulają ich szczątki i odchody, które wdychamy z powietrzem. Żyją w kurzu, żywią się resztkami złuszczonego naskórka ludzkiego i zwierzęcego. Zagnieżdżają się w pościeli, materacach, dywanach, zasłonach, na regałach z książkami.
Żywność
Najczęściej uczula nas białko jaj, niektóre pokarmy mleczne (np. sery pleśniowe), pewne rodzaje mięsa (np. wołowina, kurczak). Z owoców – poziomki, truskawki, jabłka, czereśnie, cytrusy (osoby uczulone na cytrusy i kiwi nie mogą zażywać także aspiryny). Warzywa – seler i soja. Ryby – dorsz, łosoś atlantycki, krewetki. Uczulić mogą także środki konserwujące i barwniki dodawane do żywności.
Lekarstwa
Często zdarzają się przypadki uczulenia na penicylinę i jej pochodne. Alergię może wywołać również chinina, różne środki przeciwzapalne, niektóre preparaty obniżające ciśnienie krwi oraz krople do oczu stosowane w leczeniu jaskry. Niektórzy astmatycy reagują również na kwas acetylosalicylowy obecny w Aspirynie czy Polopirynie (istnieje nawet termin „astma aspirynowa”).
Czarna lista alergenów
Nie wszystkie substancje uczulają w tym samym stopniu. Sprawdź, które oddziałują na organizm najmocniej i wywołują najsilniejsze reakcje.
35,9 proc. – pyłki traw
27,02 proc. – pyłki drzew
25,17 proc. – grzyby
6,9 proc. – pierze
3,8 proc. – roztocza
1,28 proc. – inne
Dane wg Zakładu Alergologii i Immunologii Klinicznej AM w Warszawie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
