Z okazji zbliżającego się Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, który przypada na 10. października, warto przypomnieć sobie, że oprócz chorób typowo somatycznych, jak np. zapalenie gardła, migreny, nadciśnienie, czy cukrzyca, ludzie są także narażeni na wystąpienie chorób psychicznych. Coraz częściej zbierają one żniwo wśród osób bardziej „wrażliwych psychicznie”, które przytłacza codzienność.
W dalszym ciągu spotykamy się z dyskryminacją i niezbyt przyjemnymi epitetami, kierowanymi do chorych psychicznie. Jest to grupa chorych silnie piętnowanych społecznie i poddawana etykietyzacji. Zaliczana do „gorszych”, „niewartościowych”, „mało wydajnych”, czy wreszcie „niepotrzebnych”... Jest to straszne zjawisko. Nieludzkie.
Brak taktu, wyrozumiałości, akceptacji, a także wiedzy, skutkuje takim, a nie innym postrzeganiem osoby chorej psychicznie. Zazwyczaj ci, co najmniej wiedzą o cierpieniu psyche, najwięcej mają w tej materii do powiedzenia – na ogół są to denne, puste, obraźliwe i krzywdzące komentarze, które w żaden sposób nie pomagają i nie aktywizują, a jedynie potęgują poczucie inności, wyobcowania, frustracji i smutku wśród chorych.
Aby zapobiec tego typu zjawiskom, w ramach XIX Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, pragniemy zwrócić szczególną uwagę, na kilka dość powszechnych zaburzeń psychicznych, a mianowicie depresję, schizofrenię, bulimię, anoreksję i zażywanie środków psychoaktywnych, jakimi są dopalacze.
Depresja
Depresją nazywamy nie tylko wszechogarniający smutek, ale zbiór objawów, które znacznie dominują i utrudniają życie. Depresja to nie – odbierane przez wielu z nas – lenistwo, „widzimisię”, próżniactwo, chwilowy spadek formy, ale poważna choroba z bezsilnością, smutkiem, beznadziejnością, anhedonią i zobojętnieniem, na pierwszym planie. To taki stan psychiki, w którym ciężko podjąć jakąkolwiek aktywność, z uwagi na wszechogarniającą słabość, brak motywacji i sił, nawet na podstawowe, codzienne czynności i niedostrzeganie pozytywów życia.
Do objawów osiowych depresji zaliczamy więc obniżenie nastroju, napędu psychoruchowego, rytmu okołodobowego (np. nadmierna senność lub bezsenność, zaburzenia cyklu miesiączkowego) oraz lęk i objawy somatyczne, jak np. bóle głowy, impotencja, zaburzenia łaknienia. Niekiedy mogą się jeszcze pojawić zaburzenia treści myślenia, w postaci urojeń hipochondrycznych, poczucia winy, nihilistycznych, grzeszności i kary. Spotyka się także komunikaty świadczące o myślach samobójczych i pragnieniu śmierci. Chory się izoluje, unika towarzystwa, traci zainteresowania. Staje się niecierpliwy i szybko wpada w złość.
Depresja może jednak przebiegać w sposób dość nietypowy, przybierając jakąś z „masek”, zazwyczaj w postaci dolegliwości somatycznych, np. ból głowy, brzucha itp. Depresja maskowana jest zagadką dla klinicystów i trudno postawić taką diagnozę.
W ramach zapoznania się z maskami depresji, warto zagłębić się w treści artykułu:
Osoba cierpiąca na depresję, mimo iż tego nie zgłasza, pragnie by do niej mówiono, przebywano z nią, nawet „oferując” wspólne milczenie. Empatia, zrozumienie, opanowanie, cierpliwość, takt i życzliwe nastawienie, z pewnością ułatwi nam kontakt i poznanie świata przeżyć chorego na depresję. Właściwa komunikacja z chorym pozwoli polepszyć i przyspieszyć powrót do zdrowia.
O tym jak rozmawiać z takim człowiekiem, też już pisaliśmy w artykule:
Dlaczego nikt nie potrafi mnie zrozumieć?
Niewątpliwie ciężką sytuacją jest, gdy na tak poważną chorobę zapada dziecko. Częstokroć objawy depresji wśród najmłodszej części społeczeństwa są lekceważone, także przez rodziców. Należy mieć na uwadze, że depresja nie pyta o wiek i może dopaść każdego. Dzieci przeżywają ją nieco inaczej, dlatego warto zwrócić uwagę na ich zachowanie, samopoczucie czy towarzyskość.
Więcej o objawach i postępowaniu w przypadku depresji u dzieci znajduje się w artykule pt.
Depresja u dziecka – niemożliwa?
Okazje takie jak Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, to także sposobność do łamania mitów i stereotypów związanych z depresją i jej leczeniem. Wiele osób zapytanych o leczenie za pomocą elektrowstrząsów, otwiera oczy i usta ze zdumienia, z zapytaniem: „To jeszcze się stosuje?”...
Tak, terapia elektrowstrząsami jest nadal aktualna i wcale nie wygląda jak w drastycznych scenach filmów z wątkiem psychiatrycznym. Chory jest znieczulany do sejsmoterapii, a w trakcje sesji jego stan jest obserwowany – więc osoba nic nie czuje i nic nie pamięta. Warto nadmienić, że leczenie elektrowstrząsami ma często lepsze skutki niż farmakoterapia, poza tym jest proponowane wtedy, gdy leki zawodzą.
Szersze informacje o leczeniu elektrowstrząsami przedstawiono w artykule pt.
Prąd, który leczy choroby psychiczne
Schizofrenia
To zaburzenie psychiczne w którym chory ujawnia badającemu stany psychotyczne, a więc urojenia i omamy. Częstokroć właśnie te symptomy wpływają na wycofanie się z życia, izolację społeczną, a także zamykanie się w świecie swoich przeżyć. Osoba ze schizofrenią doświadcza wielu sprzeczności, np. w doznawaniu uczuć oraz ujawnia zaburzenia afektu w postaci zobojętnienia uczuciowego, rozszczepienia uczuciowości, izolacji emocjonalnej oraz nieadekwatnej manifestacji nastroju. Ponadto chory może wysyłać dziwnie brzmiące komunikaty werbalne.
Schizofrenia była już tematem poruszanym na łamach Portalu, dlatego też zachęcamy do odświeżenia wiadomości na jej temat:
Schizofrenia paranoidalna – dlaczego właśnie ja?
Anoreksja i bulimia
Obydwie te choroby należą do zaburzeń odżywiania się, zatem nie są to stany normalne i wymagają interwencji medycznej.
Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny to choroba polegająca na niewłaściwej interpretacji obrazu własnego ciała i podejmowaniu działań mających na celu dalszą redukcję masy ciała. Mimo atrakcyjnego wyglądu, szczupłej sylwetki, osoba chora nadal dostrzega w sobie nadmierne kilogramy, wały tłuszczu, a także brzydzi się swojego ciała i pragnie dalej się odchudzać. Skrupulatne liczenie i drastyczna redukcja podaży kalorii, segregacja jedzenia na „chude” i „tłuste”, stosowanie środków przeczyszczających, leków moczopędnych, lewatyw, zmuszanie się do wymiotów, po pewnym czasie uwidaczniają się w wyglądzie chorej, a także negatywnie odbijają się na zdrowiu.
Mimo że anoreksję, każdy w jakiś sposób zna, zachęcamy do poszerzenia swojej wiedzy z tego zakresu, proponując artykuł:
Czy anoreksja jest dziedziczna?
Bulimia jest również dość umedialnionym zaburzeniem odżywiania. W jej przebiegu charakterystyczny jest tzw. wilczy apetyt. Nieposkromiony popęd do spożywania posiłków, szał jedzenia, a później wyrzuty sumienia, poczucie winy i podejmowane w celu ich złagodzenia, próby wywołania wymiotów oraz stosowanie farmaceutyków przeczyszczających... Towarzyszy temu ogromne cierpienie psychiczne i poczucie niezrozumienia przez otoczenie.
Więcej informacji o bulimii znajdziecie w artykułach:
Innymi zaburzeniami odżywiania, co prawda jeszcze niesklasyfikowanymi, są:
OES – polegające na przeżuwaniu kalorycznego pokarmu i niepołykaniu kęsa.
Ortoreksja – czyli przyjmowanie jedynie produktów uznanych za „zdrowe”.
Pregoreksja – zwana „anoreksją ciążową”
Środki psychoaktywne: dopalacze
Oprócz alkoholu, narkotyków, nikotyny i leków, problemem społecznym, ale i medycznym stało się przyjmowanie tzw. dopalaczy. Zjawisko to obserwuje się głównie wśród nastolatków i osób przed 30. rokiem życia. Z uwagi na toksyczność, silne i nieprzewidywalne działanie tych środków
(o niepewnym i często nieznanym składzie), które w pierwotnym zamierzeniu miały być artykułami „kolekcjonerskimi”, znowelizowano ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii, która zakazuje produkowania i handlu tymi środkami. Dopalacze powodują nie tylko uszczerbek na zdrowiu psychicznym, uzależniają, zaburzają świadomość, pamięć, ale i sprzyjają przegrzewaniu organizmu, a w skrajnych przypadkach wiodą do zatrzymania akcji serca i zgonu lub trwałego kalectwa.
Szersze wiadomości na temat dopalaczy, znajdują się w tekście pt.
Dopalacze zwane legalnymi narkotykami
Istnieje jeszcze całe mnóstwo chorób psychicznych. Z zagrożenia nimi często nie zdajemy sobie sprawy i obronnie twierdzimy, że nas nie dotyczą. Choroba psychiczna, jest jak każda inna choroba. Może pojawić się nagle i niespodziewanie, albo jej objawy podstępnie w czasie, przybierają na sile. We współczesnym, zabieganym świecie, gdzie brak czasu ogranicza chwile odpoczynku, nie trudno o zaburzenie harmonii psychicznej. Zatem nie bądźmy obojętni na krzywdę innych ludzi i ich wołanie o pomoc. Nie oceniajmy, nie kpijmy, nie wytykajmy – a okażmy odrobinę serca, życzliwości, zrozumienia. Wyciągnijmy czasem pomocną dłoń. To naprawdę nie boli!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
