Problem otępienia może się znacznie pogłębić ze względu na wzrastającą liczbę zachorowań wynikającą z malejącej śmiertelności pozawałowej oraz starzenia się populacji.
Uważa się, że udar może być główną przyczyną otępienia lub czynnikiem przyspieszającym jego wystąpienie. Są również dowody na wspólne patomechanizmy prowadzące zarówno do niedokrwienia, jak i do procesu zwyrodnieniowego mózgu. Otępienie, które rozwija się po przebyciu udaru mózgu, określa się terminem otępienia poudarowego (PSD).
Epidemiologia otępienia poudarowego
Doniesienia naukowe z prowadzonych badań klinicznych nad częstością otępienia poudarowego cechuje duże zróżnicowanie wyników. Występowanie otępienia poudarowego po 3 miesiącach od udaru niedokrwiennego wynosi od 6 do 31,8%, w zależności od badania. Stwierdzono również, że rozpowszechnienie PSD jest większe wśród osób starszych. Występowanie otępienia po roku od przebycia udaru ocenia się na 16,8- 24%.
Jedyne przeprowadzone do tej pory 25-letnie badanie populacyjne dotyczące rozwoju otępienia u chorych z udarem pokazało, że zapadalność skumulowana rośnie z 7% po roku od udaru do 28% po 25 latach od tego incydentu. Po uwzględnieniu standaryzowanego współczynnika śmiertelności ryzyko otępienia po udarze wyniosło 8,8 po roku od udaru i zmniejszyło się do 2,0 pod koniec okresu obserwacji.
Otępienie poudarowe a choroba Alzheimera
Zapadalność na chorobę Alzheimera była dwa razy większa w grupie chorych z udarem w porównaniu z osobami, które nie przebyły udaru mózgu, co sugeruje, że choroba Alzheimera może ujawnić się wcześniej, jeżeli towarzyszy chorobie naczyniowej mózgu, a pogląd ten zdają się również potwierdzać badania neuropatologiczne.
Zobacz także: Jak rozróżnić depresję w starszym wieku od otępienia?
Rokowanie u osób z otępieniem poudarowym
Przeżywalność u osób z otępieniem poudarowym w porównaniu z osobami bez otępienia jest wyraźnie mniejsza. Jak pokazują badania, po 16 miesiącach od udaru skumulowana przeżywalność wynosi 20,4% u chorych z PSD oraz 72,6% u chorych bez otępienia. Skumulowana 5-letnia przeżywalność wynosi 39% u osób z otępieniem poudarowym w porównaniu z 75% u osób bez otępienia. Wykazano również, że obecność otępienia
3 miesiące po udarze wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nawrotu udaru.
Profilaktyka otępienia poudarowego
Pierwotna i wtórna profilaktyka udaru jest ciągle najlepszą strategią zmniejszania częstości otępienia poudarowego. W prewencji pierwotnej najważniejsze jest przeciwdziałanie narastania miażdżycy, a szczególnie odpowiednia kontrola ciśnienia tętniczego, leczenie zaburzeń gospodarki lipidowej, utrzymywanie odpowiedniej masy ciała, leczenie chorób serca (migotania przedsionków, choroby niedokrwiennej serca, zawałów mięśnia sercowego), cukrzycy, hiperhomocysteinemii oraz zaprzestanie palenia papierosów i ograniczenie spożywania alkoholu.
Wtórna profilaktyka udaru sprowadza się do optymalnego leczenia modyfikowalnych czynników ryzyka udaru, zmiany stylu życia, stosowania terapii przeciwpłytkowej lub przeciwzakrzepowej, wczesnego diagnozowania i leczenia udaru, intensywnej, wczesnej rehabilitacji po udarze oraz leczenia chorób towarzyszących, np. depresji.
Czy można wyleczyć otępienie poudarowe?
Jak dotąd żaden lek nie jest rekomendowany do leczenia otępienia poudarowego. Obniżenie ciśnienia tętniczego może w sposób pośredni wpływać na leczenie PSD przez wpływ na zmniejszenie nawrotowości udarów oraz rozwój choroby Alzheimera. Zaobserwowano poprawę po leczeniu inhibitorami acetylo-cholinesterazy. W dalszym ciągu jednak brak jest badań dotyczących wtórnej prewencji udaru u osób z otępienia poudarowego i zastosowania inhibitorów cholinesterazy lub innych leków w przebiegu tego rodzaju otępienia.
Warto wiedzieć: Jak zapobiec udarowi mózgu?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Choroby otępienne. Teoria i praktyka” pod redakcją Jerzego Leszka; Otępienie poudarowe
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
