Jeszcze do lat 50. XX wieku alkoholizm uważano za zaburzenie moralne. Dopiero w 1956 roku uznano go za chorobę. Chorobę, którą należy leczyć. Według skandynawskich badań, alkoholizm skraca życie niemal o 30 lat w porównaniu z populacją ogólną. To, że choroba nieuchronnie prowadzi do śmierci, jest pewne, ale czy da się alkoholizm wyleczyć?
Spis treści:
- Czy alkoholizm da się wyleczyć?
- Dlaczego nie można wyleczyć alkoholizmu?
- Jak wygląda leczenie alkoholizmu?
- Ile trwa leczenie alkoholizmu
Czy alkoholizm da się wyleczyć?
Alkoholizm jest uznawany za chorobę postępującą, śmiertelną i nieuleczalną. Nieuleczalną pod tym względem, że organizm po zaprzestaniu picia, nigdy nie wróci do stanu sprzed choroby. Zmiany w funkcjonowaniu mózgu są u alkoholika trwałe. Dlatego powszechnie mówi się, że alkoholikiem jest się do końca życia, a picie alkoholu nawet okazjonalnie jest często wykluczone.
Alkoholizm polega na dożywotniej utracie kontroli nad piciem. Mówi się też o „trzeźwiejących alkoholikach”, a nie o „wyleczonych alkoholikach”. Alkoholik zawsze powinien zachować czujność, ponieważ głód alkoholowy może pojawić się nawet po wielu latach abstynencji.
Dlaczego nie można wyleczyć alkoholizmu?
Długotrwałe nadużywanie alkoholu prowadzi do nieodwracalnych zmian w biochemii mózgu. Aktywność neuroprzekaźników oraz mózgowych ośrodków nagrody jest zmieniona w wyniku zachowań uzależniających. Mózg „uczy się” uzależniania i je zapamiętuje. Chociaż część szlaków komunikacyjnych z czasem można odtworzyć, i zacząć czerpać przyjemność z innych rzeczy niż alkohol, to jednak niektóre zmiany pozostaną w mózgu na zawsze.
W rezultacie organizm alkoholika nigdy nie będzie reagował na alkohol tak jak u osoby zdrowej. Ta reakcja będzie zawsze już zaburzona. A ryzyko nawrotu picia bardzo wysokie. Pomimo utrzymania trzeźwości.
To nie oznacza, że alkoholizm to choroba beznadziejna. Nie można go wyleczyć, ale można leczyć, czyli przeciwdziałać objawom, dzięki czemu alkoholik ma szanse wrócić do normalnego życia. Dzięki trzeźwości może pracować, realizować pasje, odbudować więzi rodzinne i społeczne.
Celem leczenia alkoholizmu jest przede wszystkim wyjście z uzależnienia. Ale nie tylko to, bo alkoholik ma często wiele do naprawienia w różnych sferach życia (pracy, relacji z bliskimi, własnego zdrowia itd.).
Jeśli alkoholizm jest nieuleczalny, to co możemy zrobić?
Jest wiele możliwości uzyskania pomocy w przypadku uzależniania od alkoholu. Leczenie alkoholizmu może przebiegać w ośrodku zamkniętym lub na zasadzie dochodzenia na terapię (tzw. leczenie ambulatoryjne w oddziale dziennym lub przychodni).
Miejsca udzielające pomocy osobom uzależnionym od alkoholu, to:
- ośrodki terapii uzależnień – publiczne lub prywatne,
- grupy Anonimowych Alkoholików (AA) – w ramach jej działania prowadzona jest terapia 12 kroków przez zespół specjalistów i niepijących alkoholików,
- gabinet psychoterapeuty specjalizującego się w uzależnieniach,
- kluby abstynenta.
Leczenie alkoholizmu obejmuje też w niektórych przypadkach przyjmowanie środków farmakologicznych. Stosuje się takie leki, jak np.:
- disulfiram (tabletka lub wszywka pod skórę) - zmienia metabolizm alkoholu, co powoduje przykre dolegliwości po jego wypiciu,
- naltrekson - blokuje receptory opioidowe, zmniejsza głód alkoholowy, osłabia przyjemność po spożyciu alkoholu,
- nalmefen - blokuje receptory opioidowe, osłabia przyjemność po spożyciu alkoholu,
- leki antydepresyjne,
- leki przeciwpadaczkowe,
- leki przeciwwymiotne.
Leczenie alkoholizmu w oddziale zamkniętym – dla kogo?
Nie zawsze osoby uzależnione od alkoholu mogą być leczone w tzw. warunkach ambulatoryjnych lub "domowych". Terapia w oddziale zamkniętym jest zalecana alkoholikom:
- silnie uzależnionym (z silnym głodem alkoholu, uciążliwymi objawami itp.),
- po nieudanych próbach leczenia poza oddziałem,
- bez wsparcia bliskich,
- uzależnionym również od narkotyków lub leków uspokajających,
- po próbach samobójczych lub z myślami samobójczymi,
- z innymi poważnymi chorobami,
- w podeszłym wieku,
- u których w rodzinie są inne osoby pijące.
Co ważne, na oddział leczenia uzależnień nie mogą być przyjęte osoby, które są trzeźwe bardzo krótko (2-3 dni). Musi upłynąć przynajmniej kilka dni. Nie powinny znajdować się tam również osoby mniej uzależnione (np. takie, które nie miały padaczki alkoholowej), ponieważ obserwacja osób silnie uzależnionych, może im dawać błędne poczucie, że ich stan nie wymaga pomocy. Przeczytaj też: Kiedy można kogoś zmusić do leczenia?
Jaka jest skuteczność leczenia alkoholizmu?
Skuteczność leczenia alkoholizmu zależy od wielu czynników. Jedno z amerykańskich badań wskazało, że w ciągu roku po leczeniu średnio 1 na 4 pacjentów pozostawał w ciągłej abstynencji. Wielu pacjentów odczuwało znaczną poprawę, zmniejszając ogólne spożycie alkoholu średnio o 87%. Problemy związane z alkoholem również zmniejszyły się o 60%.
Ile trwa leczenie alkoholizmu?
Leczenie alkoholizmu na oddziale zamkniętym trwa na ogół 4-6 tygodni. Po wypisaniu pacjent nadal może liczyć na opiekę. Leczenie w warunkach ambulatoryjnych („dochodzenie” na terapię) na ogół trwa ok. 4 miesiące. W rzeczywistości jednak leczenie alkoholizmu może trwać latami, w właściwie przez całe życie. Powrót do trzeźwości i wyjście z uzależnienia to proces trudny i wymagający.
Długość leczenia alkoholizmu można także odnieść do tzw. remisji, czyli okresów schorzenia, w którym nie ma objawów choroby. W przypadku alkoholizmu wyróżnia się:
- remisję wczesną – brak objawów uzależnienia przez 1-12 miesięcy,
- remisję częściową – ograniczenie spożywanego alkoholu przez ponad 12 miesięcy, brak objawów uzależnienia,
- remisję całkowitą – abstynencja przez co najmniej rok lub dłużej.
Trzeba dodać, że w okresie remisji może występować jeszcze głód alkoholowy. Jest to silne pożądanie alkoholu, czemu mogą towarzyszyć niepokój, trudności w koncentracji, depresja, drżenie mięśni. Głód ustępuje, a z czasem jego objawy są coraz mniej nasilone. Dlatego warto wytrwać w swoim postanowieniu, gdyż z czasem poradzenie sobie z problemem staje się łatwiejsze.
Źródła:
L. Cierpiałkowska, J. Chodkiewicz, Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020,
J. Westman i inni, Mortality and life expectancy of people with alcohol use disorder in Denmark, Finland and Sweden, doi:10.1111/acps.12330,
W.R. Miller i inni, How effective is alcoholism treatment in the United States? doi: 10.15288/jsa.2001.62.211.
Czytaj także:
Skutki picia alkoholu
Dawka śmiertelna alkoholu. 5 faz zatrucia alkoholowego
Jak szybko wytrzeźwieć? Oto najskuteczniejsza metoda
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
