Spis treści:
Alkohol jest toksyną zaliczaną do depresantów. To druga (po lekach) najczęstsza przyczyna zatruć w kraju. Alkohol zaczyna wchłaniać się już w ustach i bardzo szybko trafia do krwi (w ciągu 10 minut od spożycia). Statystyki mówią o nawet 1 mln osób uzależnionych od alkoholu w Polsce. Alkohol prowadzi do wielu groźnych następstw zdrowotnych, jak marskość wątroby, nowotwory złośliwe, obniża odporność i działa szkodliwie na płód, ale też nie pozostaje bez wpływu na stan psychiczny. To także znajduje swoje odzwierciedlenie w liczbach – co drugie samobójstwo w Polsce ma związek z alkoholem. Alkohol zabija więc na różne sposoby: stopniowo spożywany regularnie, albo gwałtownie przy znacznej wypitej ilości.
Dawka śmiertelna alkoholu
Śmiertelna dawka alkoholu etylowego wynosi 5-8 g czystego alkoholu na 1 kg masy ciała. W przypadku dzieci 3 g/kg. Uważa się więc, że zabójcza ilość to 350-560 g czystego alkoholu dla człowieka o masie ciała 70 kg. Średnio 10 g etanolu zawiera szklanka małego piwa, lampka wina (125 ml) oraz kieliszek wódki (30 ml). Są to jednak jedynie wartości orientacyjne, gdyż reakcja organizmu na alkohol zależy od wielu czynników. Należą do nich:
- stan zdrowia,
- wypełnienie żołądka treścią pokarmową,
- poziom tolerancji alkoholu przez organizm,
- wiek,
- płeć,
- waga,
- stan odżywienia organizmu.
Oznacza to, że dla niektórych niższa dawka alkoholu i mniejsze stężenie we krwi są śmiertelnym zagrożeniem, a u innych nawet przekroczenie tej dawki nie doprowadzi do śmierci. Jest to sprawa indywidualna.
Standardowa jednostka alkoholu w Polsce wynosi 10 g (12,5 ml) czystego alkoholu etylowego, czyli tyle, ile zawiera:
- 1 małe piwo 5% (250 ml),
- 1 lampka wina 12% (100 ml),
- 1 kieliszek wódki 40% (25 ml),
- 1 kieliszek wódki smakowej 37% (30 ml),
- 10 g czystego spirytusu.
Ile promili zabija? Fazy zatrucia alkoholowego
Za śmiertelne uważa się stężenie alkoholu we krwi wynoszące 5 promili. Przy czym mniejsza zawartość tej toksyny w organizmie także nie pozostaje bez wpływu na zdrowie. Do zaburzeń krążenia może dojść już przy stężeniu 3 promili we krwi. Znane są też przypadki znacznie większych wartości promili we krwi, które nie były śmiertelne.
Wyróżnia się kilka faz zatrucia alkoholowego w zależności od stężenia alkoholu w organizmie:
- faza dysforyczna (0,5–1,0 promila) – polepsza się samopoczucie, zwalnia szybkość reakcji, maleje spostrzegawczość i samokrytyka, przez co łatwiej o popełnienie błędów,
- faza euforyczna (1,0–2,0 promila) – zniesione zostają mechanizmy hamujące korę mózgową, w wyniku czego człowiek staje się odważniejszy, pewny siebie, pojawiają się zaburzenia równowagi, stan euforii, czas reakcji jest jeszcze dłuższy niż w poprzedniej fazie, stan sprzyja agresywności i kłótniom,
- faza ekscytacyjna (2,0–3,0 promila) – rozpoczyna się zamroczenie alkoholowe, nasilają się trudności w utrzymaniu równowagi,
- faza narkotyczna (3,0–4,0 promila) – ciężkie zatrucie alkoholowe, głęboka śpiączka, drgawki, w tym stanie dochodzi często do zaburzeń krążeniowo-oddechowych,
- faza porażenna (4,0–5,5 promila) – dochodzi do rozwoju ciężkiej śpiączki toksycznej, rozszerzenia źrenic, zwolnienia akcji serca, spłycenia oddechu, porażenia ośrodka pnia mózgu odpowiedzialnego za funkcje oddechowe i naczynioruchowe.
Przy stężeniu alkoholu we krwi 0,1–0,5 promila nie zauważa się objawów zatrucia alkoholowego. Ciężkie zatrucia alkoholem muszą być leczone w warunkach szpitalnych.
Przeczytaj: Jak szybko wytrzeźwieć?
Dawka śmiertelna alkoholu: zabójczy alkohol metylowy
Alkohol, który przeważnie znajduje się w napojach wysokoprocentowych, to alkohol etylowy (etanol). Jest bezbarwną substancją psychoaktywną, o intensywnym smaku i zapachu. Utlenia się w komórkach wątrobowych do aldehydu octowego, powoduje znaczną hipoglikemię (stężenie glukozy we krwi poniżej normy) oraz podwyższenie trójglicerydów w wątrobie. Dużo cięższe i trudniejsze w leczeniu jest zatrucie alkoholem metylowym.
Metanol jest 8 razy bardziej toksyczny niż etanol. Szkodliwe są jego metabolity – kwas mrówkowy i formaldehyd – substancje powstające wskutek rozkładu metanolu w organizmie. Przemiana metanolu jest kilka razy wolniejsza niż etanolu, a kwas mrówkowy jest zatrzymywany w ciele, powodując głęboką kwasice metaboliczną.W wyniku spożycia metanolu powstają mrówczany, które uszkadzają ośrodkowy układ nerwowy, wzrok, wątrobę, nerki, serce. Do zgonu może dojść już w kilka godzin od spożycia.
Uratowanym grożą trwałe powikłania: ślepota, niewydolność nerek, uszkodzenie mięśnia sercowego i wątroby. Najniższa śmiertelna dawka metanolu wynosi 30 g, czyli jeden kieliszek czystego alkoholu.
Źródło: J.B Latkowski (red.), Medycyna Rodzinna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
Czytaj także:
Najlepsze sposoby na kaca. Lista pomysłów, jak szybciej dojść do siebie po zatruciu alkoholowym
Glukoza na kaca. Dowiedz się, czy jest skuteczna i w jaki sposób działa
Uderzenie gorąca i czerwone plamy na dekolcie po lampce wina? Sprawdź, czy nie masz nietolerancji alkoholu
Uczulenie na alkohol czy nietolerancja alkoholu? Objawy i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
