Kto jest najbardziej narażony?
Niewątpliwie podstawowym czynnikiem ryzyka jest wiek. Częstość zapadania wzrasta od około 2 na sto tysięcy mężczyzn do 49 roku życia, do niemal 300 na sto tysięcy około 80 – 85 roku życia. Niezaprzeczalna jest też predyspozycja genetyczna. Posiadanie ojca lub brata z rakiem prostaty, zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania co najmniej dwukrotnie. Znaczny wpływ ma tu także dieta. Gdy jest oparta na ryżu, soi, kaszach, warzywach, ryzyko raka prostaty jest mniejsze niż, gdy spożywane są duże ilości tłuszczów zwierzęcych.
Polecamy: Diagnostyka raka płuc krok po kroku
Jak się bronić przed rakiem prostaty?
Przede wszystkim należy regularnie poddawać się badaniom przesiewowym. Każdy mężczyzna powyżej 50 roku życia powinien raz w roku oznaczyć stężenie swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA) oraz być zbadany przez odbytnicę. Norma PSA wynosi od do 4 ng/ml. Każda większa wartość lub wzrost o około 1 ng/ml, nawet w granicach normy jest wskazaniem do rozszerzenia diagnostyki, ale nie musi oznaczać raka!
Badanie przez odbytnicę (per rectum), choć nielubiane przez pacjentów, pozwala zorientować się w anatomii gruczołu oraz informuje o ewentualnej patologii. Powiększony, bolesny gruczoł oznacza głównie stan zapalny, rozlane niebolesne powiększenie o równomiernej spoistości to najprawdopodobniej łagodny przerost prostaty. Z kolei każde ognisko o zwiększonej spoistości może oznaczać raka. Nowotwór rozwija się w 75% na obwodzie gruczołu, w związku z tym nawet niewielkich rozmiarów guz jest dobrze wyczuwalny per rectum.
W przypadkach rodzinnego występowania guza badanie przesiewowe trzeba rozpocząć już po 40 roku życia.
Zobacz też: Zrozumieć raka
Objawy i diagnoza
Objawy jakie zgłaszają pacjenci są zazwyczaj podobne do tych opisanych w łagodnym przeroście gruczołu krokowego. Do zaburzeń w oddawaniu moczu, w stanach zaawansowanych mogą dołączyć także bóle pleców lub kończyn dolnych, zaburzenia oddawania stolca, chudnięcie.
Nieprawidłowe wyniki badań przesiewowych (PSA ponad 4 ng/ml lub podejrzanie guza w badaniu per rectum) są wskazaniem do wykonania USG przezodbytniczego z biopsją. Badanie to pozwala z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć bądź potwierdzić raka gruczołu krokowego.
W określeniu stopnia zaawansowania nowotworu przydatne są badania: USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej oraz tomografia komputerowa. Czasem również badanie radioizotopowe kości. We wstępnej fazie rak nacieka swoje otoczenie – torebkę prostaty, pęcherzyki nasienne, dno i ściany miednicy. Następnie zajmowane są węzły chłonne w obrębie miednicy, potem bardziej odległe – pachwinowe, nadobojczykowe. Przerzuty drogą krwi wędrują do kości, wątroby i płuc.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
