Spis treści:
- Co zawierają perfumy?
- Jakie składniki perfum są szkodliwe?
- Czy można używać perfum codziennie?
- Czy używanie przeterminowanych perfum szkodzi?
- Czy wystarczy czytać etykietę perfum, aby uniknąć szkodliwych składników?
Co zawierają perfumy?
Perfumy to złożona mieszanka związków zapachowych (olejków zapachowych pochodzących z kwiatów, roślin, drzew, przypraw, pozyskiwanych naturalnie lub syntetycznych), środków utrwalających, etanolu lub innego rozpuszczalnika, wody. Kompozycja ta decyduje o unikatowym zapachu perfum, które charakteryzują poszczególne marki.
W zależności od stężenia składników zapachowych wyróżnia się:
- ekstrakty perfum (40-60% olejków zapachowych),
- perfumy właściwe (10-30%)
- wody perfumowane (8-15%),
- wody toaletowe (4-15%),
- woda kolońska (2-5%),
- woda odświeżająca (1-3%).
Te o największym stężeniu będą oczywiście trwalsze i bardziej intensywne. Po naniesieniu na skórę substancja bazowa perfum szybko wyparowuje lub wchłania się, a wyczuwalne pozostają substancje zapachowe. Rozwijają się one w trzech fazach, które określa się mianem piramidy zapachowej (nuty głowy, nuty serca i nuty bazy). Nasze ulubione perfumy przede wszystkim urzekają nas zapachem, warto przyjrzeć się również temu, czy mogą być szkodliwe dla zdrowia.
Jakie składniki perfum są szkodliwe i co powodują?
Szkodliwe związki mogące znajdować się w perfumach, których lepiej unikać, to:
- ftalany – są stosowane do utrwalenia zapachu; mają szkodliwy wpływ na zdrowie reprodukcyjne i układ hormonalny oraz mogą sprzyjać rozwojowi nowotworów,
- formaldehyd– pełni rolę substancji konserwującej; może prowadzić do podrażnienia skóry, oczu i układu oddechowego, jest podejrzewany o działanie rakotwórcze i alergizujące,
- benzaldehyd – związek o charakterystyczny zapachu migdałów; w dużych ilościach może podrażniać skórę oczy i drogi oddechowe, powodować alergię, bóle głowy i nudności,
- parabeny – substancje konserwujące; mogą negatywnie wpływać na układ hormonalny, powodować alergie i zwiększyć ryzyko nowotworu,
- syntetyczne związki piżmowe – mają za zadanie utrwalać zapach; mogą powodować podrażnienia skóry i wpływać negatywnie na gospodarkę hormonalną organizmu,
- octan benzylu – tzw. sztuczny jaśmin, ułatwia połączenie zapachów; może mieć działanie rakotwórcze, powodować podrażnienie oczu i płuc, kaszel, a także prowadzić do uczulenia,
- chlorek metylenu – kiedyś stosowany jako rozcieńczalnik zapachów oraz nośnik; jest to substancja toksyczna, która może uszkadzać układ nerwowy, wątrobę i nerki, w mniejszych ilościach wywołuje bóle głowy i nudności,
- limonen – związek należący do terpenów pochodzący ze skórek owoców cytrusowych, stosowany jako zapach lub rozpuszczalnik dla olejków eterycznych; może działać drażniąco na skórę i drogi oddechowe oraz alergizująco.
Istnieją różne badania, które dotyczyły bezpieczeństwa stosowania perfum, wód perfumowanych czy wód kolońskich. Irańscy naukowcy (publikacja w Journal of Environmental Health Science and Engineering, 2022) przeanalizowali dane z 562 artykułów na ten temat. Wykazali, że ftalany, aldehydy, parabeny i sole na bazie glinu są najważniejszymi zanieczyszczeniami w produktach aromatycznych, które powodują skutki uboczne. Ich stosowanie może prowadzić do takich problemów ze zdrowiem jak:
- alergie,
- rak piersi,
- zaburzenia rozrodcze,
- podrażnienia skóry,
- uszkodzenia układu nerwowego,
- migrenowe bóle głowy.
Wykryto w badanach również związek obecności szkodliwych związków w perfumach z nowotworami, chorobami układu oddechowego i hormonalnego. Przy czym warto pamiętać, że w perfumach znajdują się niewielkie ilości związków chemicznych, które mogą stwarzać potencjalne ryzyko. Naukowcy zwykle badają ich oddziaływanie na organizm w większych stężeniach niż takie, które wynika z używania perfum.
Czy można używać perfum codziennie?
Tak, perfumy mogą być bezpiecznie używane codziennie pod warunkiem, że stosujemy je w rozsądnych ilościach i wybieramy odpowiedni ich rodzaj. Należy wybierać zapachy, które nie mają w składzie szkodliwych związków oraz pochodzą ze sprawdzonych źródeł (a nie np. ulicznych bazarów). Ważne jest też to, żeby unikać rozpylania perfum na wrażliwe miejsca, jak błony śluzowe, okolice oczu, ust, zranioną lub podrażnioną skórę. Pamiętajmy też o tym, że niektóre składniki mogą wywoływać reakcje fototoksyczne. Lepiej nie nanosić ich na skórę bezpośrednio przed eksponowaniem jej na promienie słoneczne.
Czy używanie przeterminowanych perfum szkodzi?
Używanie perfum po terminie ważności nie jest zwykle szkodliwe dla zdrowia, a głównym problemem jest wówczas zmiana ich zapachu i jego intensywności. Warto jednak zachować ostrożność i obserwować skórę. Z czasem w płynie mogą zachodzić reakcje chemiczne, które prowadzą do podrażnień lub uczulenia. Jeżeli zauważamy zmiany w kolorze, zapachu lub konsystencji perfum, powinniśmy zrezygnować z ich stosowania. Ewentualnie możemy przetestować wcześniej na niewielkim fragmencie skóry.
Czy wystarczy czytać etykietę perfum, aby uniknąć szkodliwych składników?
Aby zapobiegać szkodliwemu działaniu perfum, przede wszystkim warto czytać etykiety i zwracać uwagę na składniki. Jeżeli odnajdujemy tam szkodliwe substancje, wybierzmy inne zapachy. Warto sięgać po perfumy naturalne. Dobrze jest też przetestować wcześniej niewielką ilość na skórze zanim kupimy całą butelkę. Niestety dziesiątki różnych związków, z których niektóre mogą być szkodliwe, są ukrywane pod niewiele mówiącym terminem "zapach" (parfum, fragrance). Celem takiego zabiegu jest oczywiście utajnienie pełnej receptury zapachu, jednak w rezultacie nie mamy całkowitej jasności co do składu produktu. Mimo wszystko, nie ma co panikować, ponieważ rozsądne ilości perfum, jakie stosujemy na co dzień, nie stanowią zwykle zagrożenia dla zdrowia.
Źródła:
Kazemi Z, Aboutaleb E, Shahsavani A, Kermani M, Kazemi Z. Evaluation of pollutants in perfumes, colognes and health effects on the consumer: a systematic review. J Environ Health Sci Eng. 2022 Feb 3;20(1):589-598. doi: 10.1007/s40201-021-00783-x. PMID: 35669814; PMCID: PMC9163252,
Basketter DA, Huggard J, Kimber I. Fragrance inhalation and adverse health effects: The question of causation. Regul Toxicol Pharmacol. 2019 Jun;104:151-156. doi: 10.1016/j.yrtph.2019.03.011. Epub 2019 Mar 21. PMID: 30904429.
Czytaj także:
Czy olejek z drzewa herbacianego jest szkodliwy? Sprawdź, jak stosować go bezpiecznie
Uważaj na te zioła stosowane u dzieci. Mogą powodować groźne skutki uboczne
Czy jemioła jest trująca? Oto, jakie dolegliwości może wywołać
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
