Aby jak najdłużej przeżywać szczęśliwe chwile z mamą i świętować jak najwięcej Dni Matki, warto zadbać o równowagę jej organizmu. Z wiekiem zwiększa się ryzyko zapadania na typowe choroby. Jednak możemy odroczyć ich wystąpienie lub zatrzymać już rozpoczynające się schorzenie. Pewne czynniki sprzyjające rozwojowi różnych dolegliwości możemy minimalizować i zniwelować. Im wcześniej tym lepiej.
Nowotwory
Nowotwory piersi, macicy i jajników są chorobami typowo kobiecymi. U Polek nadal marna jest ich profilaktyka. Niektórzy medycy, z innych krajów przyjeżdżają do Polski, by zobaczyć ostatnie stadium raka szyjki macicy, bo w ich kraju to sprawa niespotykana. Zachęcajmy nasze mamy do korzystania z badań profilaktycznych dla kobiet, szczególnie też samobadania piersi, mammografii, USG oraz wykonywania cytologii, USG macicy i USG przezpochwowego. Wczesne wykrycie zmian, jak wiemy zwiększa szanse wyleczenia, a i sama terapia może okazać się wówczas łagodniejsza. Pamiętajmy też o modyfikacji stylu życia mam. Zmotywujmy do rzucenia palenia papierosów, zmiany jadłospisu, poprzez zminimalizowanie potraw tłustych, wędzonych i konserwowanych, na rzecz naturalnych i świeżych produktów.
Cukrzyca
Jest plagą naszego społeczeństwa. Pojawia się przy niedomodze trzustki, na skutek złego stylu życia i przybywania lat. Styl życia możemy delikatnie zmieniać i dążyć do uzyskania prawidłowej masy ciała. Pokażmy naszym mamom, że zdrowe odżywianie nie jest takie trudne, a może stać się naprawdę ocaleniem. Wskazujmy pozytywne strony spożywania warzyw i owoców, które zawierają błonnik. Warto też zaproponować takie produkty jak pełnoziarnisty chleb, otręby, ciemny ryż oraz tłuszcze roślinne, zamiast zwierzęcych, np. oleje i oliwa z oliwek. Organicznie produktów pełnotłuszczowych, smażonych, słodyczy i używek jest dobrym krokiem profilaktycznym w cukrzycy. Należy spożywać około 2 litrów płynów dziennie. Posiłki powinny być nieduże i regularne (około 4-5).Właściwości obniżające poziom cukru we krwi i redukujące masę ciała, ma oprócz jedzenia ruch. Zachęcajmy nasze mamy do spacerów, pieszych czy rowerowych wycieczek, na tyle na ile pozwalają siły. Dobrze jest zaproponować mamie udział w grach zespołowych np. siatkówka lub wycieczkach weekendowych, po to by odciągnąć ją od codzienności, a czasem nudy lub samotności. Trzeba też zmotywować do systematycznej kontroli w przychodni, poziomu glukozy we krwi, np. trzy razy do roku lub jeśli można, co miesiąc.
Nadciśnienie
Z biegiem lat, pod wpływem stresów, nerwów, zmian hormonalnych i niezdrowego żywienia, kruszeje nawet serce mamy. Eliminacja z jej życia niepotrzebnych stresorów oraz modyfikacja stylu życia i systematyczna kontrola ciśnienia tętniczego krwi, pozwoli na jego normalizację i usprawni leczenie. Dieta mamy nie może wówczas zawierać soli, gdyż to ona sprzyja zatrzymywaniu wody w organizmie i m.in. wystąpieniu nadciśnienia. Sposób żywienia może być podobny do tego w cukrzycy. Warto wprowadzić do jadłospisu ryby morskie zawierające kwasy omega3, orzechy i żurawinę, których składniki obniżają ciśnienie. Dodatkowo w profilaktyce nadciśnienia, istotny jest ruch. Mama powinna ćwiczyć 3 razy w tygodniu po pół godziny, ale ważne jest, by jej tętno (puls) po wysiłku nie były wyższe od 130 uderzeń na minutę. Trzeba też zmotywować mamę do kontroli ciśnienia w przychodni, aptece lub samemu, zakupując aparat do mierzenia ciśnienia i ucząc mamę jego obsługi. Wartość ciśnienia powyżej 139/89 mmHg powinno skłonić do wizyty kontrolnej u lekarza. Ważny jest również pomiar poziomu cholesterolu we krwi, minimum raz w roku.
Otyłość lub nadwaga
Zbędne kilogramy są częstym problemem kobiet po 35, 40 roku życia. Niestety sprzyjają one wystąpieniu wspomnianych już wyżej chorób ale i zaburzeniom psychicznym w postaci depresji. Najlepszym sposobem na unormowanie masy ciała jest fachowa porada lekarza (bariatry, chorób metabolicznych, internisty) i ustalenie wraz z dietetykiem indywidualnego jadłospisu. Na pewno pomocna będzie terapia ruchem, którą ustali lekarz. Ogólną zasadą prawie wszystkich racjonalnych diet jest: „jedz mniej i zwiększ aktywność fizyczną w ciągu dnia”.
Żylaki
Często widzimy oszpecone nogi kobiet. Żylaki kończyn dolnych najczęściej powstają na skutek pracy stojącej lub siedzącej, gdzie ruch jest ograniczony do minimum. Żylaki to nie tylko problem estetyczny, ale i zdrowotny. Może nawet grozić śmiercią na skutek zatoru płucnego lub udaru mózgu. Możemy zaproponować mamie kilka działań profilaktycznych. Trzeba mimo wszystko starać się o poruszanie nogami nawet na siedząco, unosząc palce ku górze. Usprawni to powrót krwi z odległych partii ciała. Zachęcajmy mamę do aktywnego wypoczynku np. spacery, pływanie. Warto jest również myć nogi zimną wodą, a podczas wypoczynku unosić je ku górze, odciążając w ten sposób zastawki w żyłach. Widoczne zmiany na skórze i uczucie ciężkich nóg powinny skłonić do kontroli lekarza (chirurg naczyniowy).
Depresje
Zwykle pojawiają się po tym, gdy dzieci opuszczają rodzinny dom lub w okresie menopauzy. Ich wystąpieniu czasem można zapobiec. Mama poświeciła nam większą część życia na wychowanie. Była kiedy się skaleczyliśmy, gdy nie szło w szkole, gdy przeżywaliśmy zawód miłosny. My wówczas potrzebowaliśmy jej rad i opieki. Role z czasem się odwracają. Mama zawsze jest najbliższą osobą, powiernicą, opiekunką. Zapewne oczekuje od nas częstych wizyt, rozmów, pamięci. Chce być potrzebna, póki jeszcze może. Nie powinna być samotna i czuć się bezużyteczna. Jej pomoc jest przecież tak bezcenna. Jeżeli pojawią się symptomy w postaci długotrwałego obniżenia nastroju, zaburzeń snu, kłopoty z koncentracją, utrata apetytu – warto zasięgnąć opinii lekarza rodzinnego, który może zalecić konsultację psychiatryczną.
Nałogi
Złe nawyki prędzej czy później trzeba wypędzić z organizmu. Dobrze jest namówić mamę do rzucenia palenia papierosów, ograniczenia picia kawy lub gdy jest taka konieczność zmotywować do specjalistycznej terapii uzależnienia od alkoholu czy leków. Wszystkie te substancje negatywnie wpływają na cały organizm, przyspieszając jego destrukcję. Poradzenie sobie z nałogiem jest budującym doświadczeniem.
Osteoporoza
Ta choroba powoduje, że kości są mniej trwałe i są bardziej podatne na złamania. U kobiet osteoporoza często wiąże się z okresem menopauzy, na skutek zaburzeń gospodarki hormonalnej. Aby skutecznie zapobiegać osteoporozie należy zaniechać stosowania wszelkich używek (palenie, alkohol) i zwiększyć w miarę możliwości aktywność fizyczną, poprzez np. spacery, taniec, ćwiczenia z małymi ciężarkami, pływanie. Trzeba również minimalizować czynniki wywołujące upadek, a więc doradzić mamie właściwe obuwie, sport, meble i akcesoria domowe. W diecie trzeba uwzględnić produkty bogate w wapń, a więc mleko, żółty ser, twarogi, jogurty oraz w razie konieczności suplementować witaminę D. Naturalnie uzyskiwana jest w skórze podczas działania promieni słonecznych, natomiast rośliną która zawiera witaminę D jest awokado. Kobiety w wieku powyżej 40 lat systematycznie co 2 lub 3 lata powinny wykonywać badanie densytometryczne, obrazujące gęstość kości.
Zwyrodnienia stawów
Zwyrodnienia stawów albo wykrywa się przypadkowo w zdjęciu Rtg, albo już gdy są zaawansowane i powodują ból oraz ograniczenie ruchomości w stawach. Polegają one na tworzeniu się ubytków w chrząstce szklistej, która niestety się nie regeneruje, nawet pod wpływem reklamowanych leków, poprawiających jedynie jej trofikę. Jeśli zwyrodnienia się jeszcze nie pojawiły, wówczas w ich przeciwdziałaniu pomocna jest redukcja masy ciała, urozmaicenie diety pokarmami zawierającymi żelatynę (galaretki, żelki), ćwiczenia stawów np. przysiady, obwodzenie kończynami, spacery, jazda na rowerze. Zalecany jest proporcjonalny odpoczynek po wysiłku.
Ból kręgosłupa
Profilaktyka bólu kręgosłupa to zwalczanie czynników które go wywołują. Brak ruchu lub nieodpowiednie ruchy są jego przyczyną. Trzeba nauczyć mamę, że po te przedmioty, które leżą na ziemi, a trochę ważą, należy kucać i podnosić z prostym kręgosłupem, a nie schylając się i nadwyrężać kręgosłupa. Jeżeli natomiast trzeba coś wyciągnąć z wysoko usytuowanej szafki, powinno się stanąć albo na krześle, albo na drabince, a nie naciągać kręgosłup i stawać na palcach.
Zalecane są również ćwiczenia fizyczne wzmacniające gorset mięśniowy – brzuszki zwykłe, skośne, grzbiety, unoszenie bioder z pozycji leżącej, naprzemienne wymachy rąk i nóg w pozycji podpartej na kolanach. Warto też umieszczać podczas siedzenia lub leżenia, wałek albo poduszkę pod lędźwiami, co odciąża plecy. Trzeba też zadbać o podparcie karku i głowy. Odpoczynek po pracy fizycznej najlepiej powinien się odbywać w pozycji skulonej na boku (embrionalnej).
Możemy naszym mamom pomóc likwidować niepotrzebne cierpienie. Na początek sprawdzi się delikatne uświadamianie. Pokazywanie i zachęcanie nawet na własnym przykładzie. Dbałość o siebie wynika także z natury kobiecej, a więc nie będzie wymagało to aż tak wiele trudu. Trzeba tylko chcieć.
Katarzyna Ziaja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
