Świąd to jeden z najnieprzyjemniejszych objawów, polegający na odczuwaniu charakterystycznych wrażeń na skórze, wymuszających odruch drapania. Często nie do zniesienia, irytujący, znacznie obniżający nasze samopoczucie i komfort psychiczny. Przyczyny świądu skóry bywają bardzo różne – czasem są wynikiem chorób, uczuleń, stosowanych leków, czasem zaniedbań higienicznych, czy wreszcie wynikają z zaburzeń psychicznych.
Fot. Depositphotos
Błędy w higienie ciała
Czysta i nawilżona skóra, nie sprawia nikomu problemów. Zaniedbania higieny, takie jak unikanie kąpieli i mycia ciała skutkuje odczuwaniem świądu z uwagi na niekorzystne działanie nagromadzonych na skórze bakterii i grzybów. Nadmiar higieny też może powodować odczuwanie świądu na skórze, z powodu zniszczenia naturalnych barier ochronnych skóry i jej wysuszenia. Unikanie stosowania balsamów nawilżających, ochronnych, czy natłuszczających – nierzadko prowadzi do wysuszenia skóry, zwłaszcza przez chlorowaną wodę miejską, dlatego po każdej kąpieli warto nasmarować swoje ciało właściwym dla rodzaju skóry balsamem. Świąd może wystąpić także po goleniu i depilacji włosków, jako podrażnienie skóry.
Zaburzenia ogólnoustrojowe
Mając na myśli zaburzenia ogólnoustrojowe, trzeba wiedzieć, że są to wszelkie reakcje organizmu związane z układem odpornościowym oraz objawy ze strony narządów wewnętrznych. Częstym powodem odczuwania świądu w tej grupie przyczyn, są reakcje uczuleniowe np. na stosowane kosmetyki, odzież, lekarstwa, czy wreszcie pokarmy. Świąd taki wymaga konsultacji z alergologiem i wykonania testów alergicznych w celu zidentyfikowania czynnika uczulającego i jego wyeliminowania. Kolejną przyczyną odczuwania świądu mogą być stany chorobowe organizmu, jak mocznica w niewydolności nerek i cholestaza (zastój żółci), kiedy to zakończenia nerwowe w skórze są drażnione przez nagromadzone azotowe produkty przemiany materii czy kwasy żółciowe. Świąd może występować również w chorobach tarczycy, artretyzmie, stwardnieniu rozsianym i bardzo często w cukrzycy. Poza tym, często występuje w przebiegu schorzeń wątroby jak np. wirusowe zapalenia wątroby i marskość tego narządu. W przypadku chorób nowotworowych też można odczuwać świąd skóry (ziarnica złośliwa, rak prostaty, jajnika, narządów układu pokarmowego). Świąd bywa też wyzwalany przez toksyny parazytów, takich jak świerzbowiec, tasiemiec i glista ludzka.
Choroby dermatologiczne
Choroby skóry chyba najbardziej się nam kojarzą z odczuwaniem najróżniejszych wrażeń. Świąd jest charakterystyczny dla infekcji skórnych spowodowanych przez grzyby i bakterie, drażniącą odzież i substancje, choroby związane z nadczynnością układu odpornościowego, jak łuszczyca i atopowe zapalenie skóry, alergie pokarmowe, pokrzywka i wypryski, na chemikalia, rośliny, białka zwierzęce. Świąd skóry to też reakcja na ukąszenia owadów i pajęczaków. Gojenie się ran i oparzeń często wiąże się z odczuwaniem świądu.
Zaburzenia psychiczne
Już od jakiegoś czasu trwają badania naukowe nad związkami ciała i umysłu. Odkryto już wiele twarzy depresji i jej „masek”. Świąd skóry może być jedną z nich, często w połączeniu z nadmiernym wysuszeniem skóry i jej łuszczeniem. Inne zaburzenia psychiczne przebiegające ze świądem to np. uzależnienie od alkoholu, stany psychotyczne z urojeniami i omamami „urojenia pasożytnicze”, „czucie robaków pod skórą” oraz zaburzenia somatyzacyjne i obsesyjno-kompulsywne. Często drapiemy się w wyniku reakcji stresowych. Warto wiedzieć, że niekiedy drapanie to wyraz zaburzeń autoagresywnych, czyli samookaleczaniu, dającemu upust bólowi emocjonalnemu.
Świąd w różnych częściach ciała
Aby ułatwić identyfikację przyczyn świądu, warto je pogrupować w sposób topograficzny. Często miejsce występowania dolegliwości jest charakterystyczne dla określonej choroby, czy wyniku zaniedbania:
- głowa: przesuszenie skóry głowy, wszawica, łupież i inne grzybice,
- szyja: odparzenia, zmiany atopowe, uczulenia na nikiel z biżuterii,
- pachy: zaniedbania higieniczne, nadużywanie antyperspirantów,
- dłonie: świerzb, zakażenia grzybicze, wysuszenie skóry,
- brzuch: „gryzące” materiały, brak higieny, „maska” depresji, wysuszenie skóry,
- plecy: „gryzące” materiały, sztuczna tapicerka mebli, brak higieny, „maska” depresji, wysuszenie skóry,
- nogi: podrażnienia po goleniu, wysuszenie skóry,
- narządy płciowe: infekcje grzybicze (candida albicans) i pasożytnicze (wszawica, rzęsistkowica), suchość pochwy, niedobór estrogenów, klimakterium, zaniedbania higieniczne,
- odbyt: owsica, zakażenia grzybicze, guzki krwawnicze, szczelina odbytu, zaniedbania higieniczne,
- stopy: grzybica, wysuszenie skóry,
- całe ciało: choroby wątroby, nerek.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!