Czym są promienie UV?
Promieniowanie UV to jedno ze spektrum światła słonecznego o ultrakrótkiej długości fali, które szkodzi nie tylko skórze, jak powszechnie wiadomo, ale również oczom. Słońce emituje promienie UV w trzech zakresach: UVA, UVB i UVC. Jednak tylko te dwa pierwsze docierają do powierzchni Ziemi. UVA stanowią około 95% promieni UV docierających do Ziemi, a UVB to pozostałe 5%. Oczy pozbawione ochrony przed UV, narażone są na negatywne skutki oddziaływania promieniowania ultrafioletowego.
Czym grozi nadmierna ekspozycja oczu na UV?
Jeżeli dojdzie do krótkotrwałej, nadmiernej ekspozycji oczu (bez żadnej ochrony) na promieniowanie UV, może zakończyć się to tak zwaną ślepotą śnieżną. Jest to rodzaj oparzenia rogówki i spojówki, który objawia się zwiększonym łzawieniem połączonym z bólem i zaczerwienieniem oka oraz uczucie piasku w oczach.
Z kolei przewlekła ekspozycja oczu bez ochrony na promieniowanie UV wiąże się z przyspieszonym rozwojem zmian zwyrodnieniowych soczewki i siatkówki oka. W przypadku soczewki dochodzi do szybszego rozwoju zaćmy, natomiast w przypadku siatkówki – do rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej, czyli tej części siatkówki, która odpowiada za prawidłową ostrość widzenia, a także zwyrodnienia barwnikowego siatkówki obwodowej.
Należy również wspomnieć o wpływie UV na elementy aparatu ochronnego oka. Długotrwała ekspozycja na UVA wiąże się z przyspieszeniem zmian w obrębie powiek przejawiających się zwyrodnieniem włókien kolagenowych i elastynowych skóry, zmniejszeniem elastyczności tarczki powiekowej, a co za tym idzie przyspieszeniem procesu opadnięcia powieki górnej czy odwinięcia powieki dolnej. Co więcej, powtarzana ostra ekspozycja na UVB może zwiększyć ryzyko rozwoju zmian nowotworowych w obrębie oka.
Czy kolor tęczówki ma znaczenie w ochronie oka przed promieniowaniem ultrafioletowym?
Tęczówka spełnia w oku bardzo ważną funkcję ochronną, działając jak przesłona i redukując natężenie padającego na siatkówkę światła widzialnego, w tym promieni UV. W tęczówce znajduje się barwnik – melanina; im jest go więcej, tym lepsza ochrona oka. Dlatego właśnie ciemne tęczówki, zawierające więcej melaniny, lepiej chronią siatkówkę oka niż tęczówki jasne.
Warto wiedzieć: Promienie UV groźne także zimą. Jak się przed nimi chronić?
Co należy jeść, aby mieć dobry wzrok?
Luteina i zeaksantyna, które wchodzą w skład barwnika siatkówki, naturalnego filtru ochronnego oczu, nie są produkowane w organizmie człowieka, dlatego też muszą być dostarczane z zewnątrz, najlepiej z pożywieniem. Bardzo dobrym źródłem luteiny są zielone, żółte oraz pomarańczowe warzywa, w których zawartość tego związku waha się od 0,01 do 39,0 mg w 100 g produktu. Wyjątkowo obfite w luteinę są ciemnozielone warzywa liściaste. Spośród tych warzyw najwyższy poziom luteiny odnotowano w kapuście włoskiej, szpinaku, jarmużu, jak również liściach pietruszki, kopru czy szczypiorku. Dobrym źródłem luteiny są ponadto brokuły, groszek zielony, dynia, cukinia, papryka.
Owoce w porównaniu do warzyw dostarczają znacznie mniej tego związku i jego zawartość zwykle nie przekracza 1 mg w 100 g produktu. Spośród owoców najwyższe wartości luteiny odnotowano w nektarynkach, jeżynach oraz malinach.
Najwięcej zeaksantyny natomiast można znaleźć w zbożach, głównie w kukurydzy, zielonym groszku i szpinaku. Należy jednak pamiętać, że luteina i zeaksantyna są lepiej przyswajane przez organizm człowieka, gdy żywność przed spożyciem poddawana jest rozdrabnianiu, fermentacji, łagodnemu ogrzewaniu. Korzystny jest również dodatek tłuszczu, co wpływa na rozpuszczalność tych związków i lepsze ich wykorzystanie.
Kto jest bardziej narażony na szkodliwe działanie promieni UV dzieci czy dorośli?
Oczy dzieci są bardziej narażone na szkodliwy wpływ promieniowania UV niż oczy dorosłych, ponieważ mają bardziej przezierną soczewkę, przez którą przechodzi więcej światła słonecznego niż przez mniej przezierną lub nawet zmienioną zaćmowo soczewkę ludzi dorosłych.
Dlatego należy dzieci chronić przed słońcem pilnując, aby nosiły nakrycia głowy – kapelusze, czapki z daszkiem i przebywały pod parasolem na plaży, a nade wszystko, aby nosiły dobrej jakości okulary przeciwsłoneczne z oryginalnym atestem jakości i właściwym poziomem filtra zabezpieczającego bądź bezbarwne okulary, również korekcyjne, z odpowiednimi powłokami. Poziom ochrony przeciwsłonecznej oczu przez soczewkę okularową zarówno dla dzieci, jak i dorosłych określa współczynnik E-SPF (Eye-Sun Protection Factor). Im wyższa jego wartość, tym wyższym poziom ochrony przed szkodliwym UV.
Polecamy: Plamka na oku, plamka w oku – czy to zagrożenie dla wzroku?
Źródło: Kampania „Chroń swój wzrok przez cały rok”/ udostępnione przez Q&AConsulting/ mk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
