Spis treści:
Czym jest ospa wietrzna?
Ospa to bardzo zakaźna choroba dotykająca głównie dzieci, którą wywołuje wirus Varicella zoster (VZV) z rodziny herpeswirusów. Dostaje się do organizmu drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Charakterystycznym objawem ospy jest pęcherzykowa wysypka pokrywająca całe ciało (nawet głowę pod włosami), a niekiedy też błony śluzowe. U chorych na ospę pojawiają się również inne objawy, takie jak: gorączka, złe samopoczucie, brak apetytu, bóle mięśniowe. Leczenie ospy jest objawowe i polega na przyjmowaniu leków przeciwgorączkowych oraz miejscowych środków przeciwświądowych.
Domowe sposoby na ospę wietrzną
Chociaż ospa ustępuje samoistnie, to jednak domowe sposoby mogą pomóc złagodzić świąd i przyspieszyć gojenie zmian. Koniecznie trzeba pamiętać o tym, żeby unikać drapania skóry, gdyż dochodzi wtedy do rozprzestrzeniania się wirusa (znajduje się w płynie wypełniającym pęcherzyki), rośnie ryzyko nadkażenia bakteryjnego i powstania blizn. Warto wybierać preparaty do miejscowego stosowania zawierające garbniki, cynk, polidokanol i mentol, które zmniejszają objawy. Składniki wspomagające kurację ospy wiele osób ma w domu.
Miód na ospę
Miód jest znany z działania przeciwzapalnego, wspomagającego proces gojenia ran i zmniejszającego ryzyko powstawania bliznowców. Dlatego może być nakładany na skórę przy ospie. Jego skuteczność potwierdzają badania. Testy z miodem manuka i koniczynowym dowiodły, że zwalczają one wirusa ospy. Jest to zasługą zawartości cukru i niskiego pH. Miód pomaga dodatkowo zapobiegać bliznom po ospie.
Szukasz sposobów na blizny? Znajdziesz je tutaj: jak usunąć blizny.
Dbanie o higienę
Czystość to klucz do szybszej poprawy stanu zdrowia i zapobiegania powikłaniom. Częsta zmiana pościeli i obcinanie paznokci na krótko zmniejszą ryzyko nadkażenia bakteryjnego. Małym dzieciom można zakładać bawełniane rękawiczki, aby utrudnić drapanie.
I przede wszystkim trzeba obalić popularny mit o ospie mówiący, że mycie ciała w tym czasie jest odradzane. Dziecko powinno być myte codziennie. Lepszy będzie prysznic niż przesiadywanie w wannie. Jeśli kąpiel, to musi być krótka. Skórę należy tylko delikatnie osuszyć ręcznikiem (nie wycierać).
Po kąpieli dziecku trzeba założyć czyste ubranie - powinno być miękkie i lekkie, najlepiej bawełniane, bo przegrzewanie i pocenie się pogarszają przebieg choroby. Dobrze jest, jeśli w mieszkaniu nie jest zbyt ciepło.
Kąpiel owsiana
Domowym sposobem na ospę jest kąpiel z dodatkiem płatków owsianych. Mielone, niegotowane płatki należy dodać do ciepłej, ale nie gorącej kąpieli. Złagodzą świąd towarzyszący ospie. Dodatkowo płatki owsiane mają działanie przeciwzapalne.
Kąpiel z nadmanganianem potasu lub sodą
Często polecanym domowym sposobem na ospę są kąpiele z dodatkiem substancji odkażających i wysuszających. W tym celu stosuje się najczęściej nadmanganian potasu lub sodę oczyszczoną. Można też dodać do wody octan glinu.
Przy ospie do wanny dodaje się kilka-kilkanaście kryształków nadmanganianu potasu tak, aby woda miała lekko różowy kolor. Kąpiel powinna trwać maksymalnie kilka minut, aby uniknąć nadmiernego podrażnienia i wysuszenia skóry. Jeżeli chcemy wykorzystać sodę oczyszczoną, to należy jej wsypać 2 łyżki do wody.
Balsam z kalaminą
Zmiany wywołane ospą można posmarować balsamem z kalaminą. Jest to substancja łagodząca swędzenie i stan zapalny. Dostępne preparaty mogą też mieć w składzie inne przydatne związki - wysuszające i ułatwiające gojenie.
Odciąganie uwagi
Gdy na ospę choruje dziecko, to dobrym domowym sposobem jest zajęcie go zabawą. Można czytać książki, grać w gry planszowe, oglądać bajki – robić to, co dziecko lubi, i co pochłonie go na tyle, że zapomni o drapaniu swędzących pęcherzyków.
Chłodne okłady
Na łagodzenie świądu przy ospie polecane są też chłodne okłady. Do skóry można przykładać owinięty szmatką worek z lodem. Dzięki temu zabiegowi obkurczają się naczynka krwionośne, a w rezultacie zmniejsza się uczucie swędzenia oraz ból. Chłodny kompres zmniejsza też stan zapalny.
Półpłynne i chłodne posiłki
Bardzo dokuczliwym problemem przy ospie są zmiany w jamie ustnej, ponieważ utrudniają one jedzenie i picie, a małym dzieciom z tego powodu grozi szybkie odwodnienie. Dlatego należy dziecku podawać pokarmy płynne i półpłynne, letnie lub chłodne, o możliwie neutralnym smaku (niedozwolone są ostre i kwaśne pokarmy czy napoje). To mogą być np. kisiel, ostudzona zmiksowana zupa, zupa krem, kaszka, kleik. Zimne posiłki pomogą złagodzić ból i swędzenie. Z kolei ciepłe działają rozszerzająco na naczynia krwionośne, a przez to nasilą swędzenie.
Kiedy iść do lekarza z ospą?
Wizyta u lekarza jest niezbędna w przypadku grup zagrożonych ciężkim przebiegiem ospy, to:
- kobiety ciężarne,
- noworodki i niemowlęta,
- osoby z obniżoną odpornością, np. w trakcie leczenia immunosupresyjnego, onkologicznego lub z AIDS,
- osoby z rozległymi chorobami skóry (np. AZS),
- dorośli i dzieci powyżej 12. roku życia.
Lekarz może w takim przypadku zastosować leczenie przeciwwirusowe. Lepiej nie zwlekać z wizytą, gdyż terapia powinna być rozpoczęta jak najwcześniej, jeśli ma być skuteczna. Leki przeciwwirusowe pozwalają zahamować namnażanie patogenu, skrócić czas choroby i złagodzić jej objawy.
Po pomoc medyczną trzeba się zwrócić również wtedy, gdy objawy są bardzo nasilone, gorączka nie ustępuje w ciągu 4 dni lub jest bardzo wysoka.
W leczeniu domowym ospy stosuje się najczęściej leki przeciwgorączkowe bez recepty (z paracetamolem; nie są zalecane leki z grupy NLPZ, jak ibuprofen) oraz leki przeciwświądowe zapobiegające swędzeniu skóry. Istnieje też profilaktyka poekspozycyjna, która polega na podaniu osobom zagrożonym ciężkim przebiegiem ospy, swoistej immunoglobuliny po kontakcie z osobą zakażoną.
Źródła:
J. Cohen, J. Breuer, Chickenpox: treatment, PMCID: PMC4468609,
A. Shahzad, R.J. Cohrs, In vitro antiviral activity of honey against varicella zoster virus (VZV): A translational medicine study for potential remedy for shingles, PMCID: PMC3401066,
Chickenpox: Overview, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279621,
Chickenpox, Mayo Clinic, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chickenpox/symptoms-causes/syc-20351282,
How to care for children with chickenpox, American Academy of Dermatology Association, www.aad.org/public/everyday-care/itchy-skin/rash/chicken-pox.
Czytaj także:
Ospa u dorosłych - objawy, jak wygląda, leczenie (zdjęcia ospy)
Półpasiec - objawy, zdjęcia zmian skórnych, zarażanie, leczenie
Wysypka bostońska – jak wygląda? (zdjęcia)
Bostonka: gorączka i wysypka to główne objawy choroby bostońskiej
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
