Jak działają dopalacze?
Dopalacze mają działanie psychostymulujące (pobudzające), przypominające działanie amfetaminy oraz halucynogenne, a niektóre wywołują objawy charakterystyczne dla działania marihuany.
Ogólna zasada ich działania polega na jak najwierniejszym odtworzeniu narkotycznych objawów wywoływanych przez te substancje, które są nielegalne i znajdują się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii.
Dopalacze omijają prawo, oferując efekty działania zbliżone do tych, które wywoływałyby na przykład zakazane prawem narkotyki.
Wiele niewiadomych
Największym problemem jest to, że większość substancji wchodzących w skład dopalaczy jest słabo poznana, co utrudnia, jeżeli nie uniemożliwia, przewidzenie efektu ich działania. W rezultacie prowadzi to do obniżenia skuteczności działań ratujących zdrowie lub życie. Dodatkowo opisy zawartości w poszczególnych produktach często nie stanowią rzetelnej informacji. Duża ilość niewiadomych służy oczywiście jak najlepszemu zamaskowaniu substancji tak, aby nie doprowadzić do ich szybkiej delegalizacji. Osoby sięgające po dopalacze wzmacniają ich efekt, niejednokrotnie spożywając jednocześnie inne używki, jak niektóre rodzaje narkotyków czy alkohol.
Zagrożenie dla młodych
Dopalacze same w sobie prowadzą do lub ułatwiają rozwój uzależnienia. Dodatkowo są szczególnie popularne wśród nastolatków, czyli grupy społecznej, która bardzo łatwo popada w różne nałogi. Skutki działania dopalaczy prowadzą do zaburzeń w prawidłowym działaniu najistotniejszych funkcji mózgowych odpowiedzialnych za: pamięć, uczenie się, układ nagrody sterujący zachowaniem i motywacją.
Zobacz też: dział Inne uzależnienia
Sytuacja prawna dopalaczy w Polsce
Dopalacze można było do niedawna kupić w tzw. smart shopach, czyli wyspecjalizowanych sklepach internetowych i stacjonarnych. Obecnie na mocy znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o PIS (Państwowej Inspekcji Sanitarnej) sprzedaż tzw. dopalaczy jest zakazana na terenie RP. Złamanie prawa obwarowane jest karą grzywny w wysokości od 20 tys. do 1 mln złotych. Handel dopalaczami jest natomiast dozwolony drogą internetową; są one sprzedawane jako ,,produkty kolekcjonerskie” i z założenia nie powinny stać się przedmiotem konsumpcji.
Rodzaje dopalaczy
Dopalacze można podzielić na dwie grupy: syntetyczne, dostępne głównie pod postaciami tzw. party pills, oraz naturalne, obejmujące zioła lub ich mieszanki. Oto najbardziej popularne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, z uwzględnieniem statusu prawnego obowiązującego w Polsce:
Dopalacze syntetyczne:
- objęte kontrolą: BZP, kanabinoidy, mefedron,
- nieobjęte kontrolą: TFMPP.
Dopalacze naturalne:
- nieobjęte kontrolą: mieszanki ziołowe, fly agaric (zazwyczaj muchomor czerwony), - objęte kontrolą: szałwia wieszcza, kratom, argyreia nervosa (powój hawajski), calea zacatechichi, lion.
Pierwsza pomoc
Z uwagi na słabo poznane właściwości wielu składników dopalaczy, jak i efektów potencjalnych interakcji z innymi środkami, trudno jest przewidzieć wszystkie reakcje organizmu znajdującego się pod ich wpływem. Skuteczna pierwsza pomoc udzielana w takiej sytuacji jest również utrudniona. Z uwagi na tak wiele niewiadomych należy ograniczyć się do kilku zasad:
1. Przerwać źródło narażenia pamiętając o tym, aby zachować wszelkie opakowania po spożytych substancjach.
2. Zabezpieczyć podstawowe funkcje życiowe organizmu chorego.
3. Jak najszybciej wezwać lekarza, który według swojego rozeznania zadecyduje o przewiezieniu pacjenta na oddział toksykologiczny, do szpitala psychiatrycznego lub na oddział szpitalny wyspecjalizowany w leczeniu uzależnień.
Zobacz też: dział Zatrucie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
