Ostatnim etapem terapii uzależnienia od nikotyny jest farmakoterapia. Po leki sięgamy, kiedy wszystkie inne metody, tj. autoterapia czy psychoterapia behawioralno-poznawcza nie przyniosą oczekiwanych efektów. Celem farmakoterapii uzależnienia od nikotyny jest:
- zmniejszenie dolegliwości zespołu abstynencyjnego,
- długotrwałe utrzymanie abstynencji.
Farmakoterapia jako odpowiedź na neurologiczny mechanizm uzależnienia
Uzależnienie od nikotyny traktowane jest tu jako zaburzenie metabolizmu mózgowia, a zastosowany lek ma przywrócić tę zaburzoną równowagę. Niestety, mimo dość wysokiej (jak na leczenie uzależnień) skuteczności leków antynikotynowych leczenie to ma charakter wyłącznie leczenia wspomagającego (podobnie jak psychoterapia). Bez wyraźnej motywacji chorego do zaprzestania palenia, motywacji do przetrwania dolegliwości zespołu abstynencyjnego oraz do długotrwałego utrzymania abstynencji leczenie farmakologiczne nie przynosi rezultatu.
Warunek konieczny - motywacja
Farmakoterapia, podobnie jak psychoterapia, wspomaga jedynie dobrze umotywowanego pacjenta do zmiany stylu życia i łagodzi objawy zespołu abstynencyjnego. Farmakoterapia nie powinna wykluczać metod niefarmakologicznych. Pacjent podejmuje z lekarzem decyzję o farmakoterapii po długotrwale prowadzonej edukacji, po wielokrotnym zastosowaniu Minimalnej Interwencji Antynikotynowej, po zmianie schematów poznawczych dotyczących obrazu samego siebie.
Zobacz też: Wareniklina – najskuteczniejszy lek w terapii antynikotynowej
Radykalne decyzje o podjęciu leczenia zdarzają się w chwili wykrycia zagrażającej choroby tytoniozależnej. Metody farmakologiczne i niefarmakologiczne są komplementarne względem siebie, a nie przeciwstawne. Farmakoterapia jest obecnie bardziej dostępna i wymaga mniejszych nakładów finansowych, niż psychoterapia behawioralno-poznawcza.
Przeciwwskazania do leczenia antynikotynowego
Nie stosuje się leków antynikotynowych, jeśli pacjent nie chce zaprzestać palenia lub jeśli nie jest dostatecznie umotywowany do wyleczenia. To wyraźnie różni farmakoterapię uzależnień od farmakologicznego leczenia innych zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w psychiatrii. Na światowym rynku farmaceutycznym w leczeniu uzależnienia od nikotyny znalazło zastosowanie kilka substancji chemicznych:
- wareniklina,
- cytyzyna,
- bupropion,
- sama nikotyna w postaci nikotynowej terapii zastępczej.
Inne leki, takie jak nortryptylina, klonidyna, rymonabant, szczepienia przeciwnikotynowe, nie są zarejestrowane jako leki antynikotynowe. Niektóre z nich (rymonabant, nortryptylina, klonidyna) wykazują potwierdzoną badaniami klinicznymi skuteczność antynikotynową. Jeszcze inne są w fazie badań klinicznych (szczepienia przeciwnikotynowe).
Zobacz też: Perspektywy leczenia uzależnienia od nikotyny
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Zespół uzależnienia od nikotyny – ujęcie interdyscyplinarne”; pod red. Tadeusza Pietrasa i Andrzeja Witusika; Rozdział 9. Farmakoterapia uzależnienia od nikotyny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
