Spis treści:
- Przyczyny jelitówki u dziecka
- Objawy jelitówki u dziecka
- Leczenie jelitówki u dzieci
- Powikłania jelitówki u dziecka
- Odwodnienie u dziecka przy jelitówce
- Szczepienie przeciw grypie jelitowej
Jakie są przyczyny jelitówki u dziecka?
Jelitówka (inaczej grypa żołądkowa) to potoczne określenie dla ostrego zapalenia żołądkowo-jelitowego, wywołanego najczęściej przez wirusy: rotawirusy, norwirusy, enterowirusy lub adenowirusy (z których dwa pierwsze rodzaje powodują cięższy przebieg niż pozostałe). Znacznie rzadziej zakażenia układu pokarmowego powodują bakterie.
Patogeny powodujące jelitówkę u dzieci przenoszą się drogą pokarmową, poprzez kontakt z kałem, zanieczyszczonymi przedmiotami i przez brudne ręce. Mogą rozprzestrzeniać się także drogą kropelkową.
Chore na jelitówkę dziecko zaraża innych nawet przez dwa tygodnie (także wtedy, gdy nie ma już objawów choroby).
Jakie są objawy jelitówki u dziecka?
Grypa jelitowa na ogół zaczyna się bardzo gwałtownie. Objawy to:
- wymioty - mogą być bardzo intensywne, dziecko wymiotuje kilka razy w krótkim czasie,
- gorączka - może być niewielka, ale może także dochodzić do 40°C; może jej towarzyszyć katar i ból gardła.
- biegunka - wodnista i trudna do zahamowania, towarzyszy jej ból brzucha, nie zawsze występuje.
Okres wylęgania jelitówki rotawirusowej wynosi od 1 do 3 dni. Początkowo przez 1-2 dni może występować jedynie gorączka. Nagle pojawiają się intensywne wymioty, określane niekiedy jako chlustające, a dziecko w ciągu kilkunastu-kilkudziesięciu godzin staje się bardzo osłabione, senne i odwodnione. Część dzieci wymaga hospitalizacji i podania kroplówek nawadniających.
Bakteryjną przyczynę jelitówki można podejrzewać, gdy występuje wysoka gorączka, kurczowe bóle brzucha, a także krwista biegunka.
Jak leczyć jelitówkę u dzieci?
Leczenie jelitówki u dzieci jest objawowe. Często wymaga hospitalizacji. Wskazaniem do przyjęcia do szpitala jest wiek dziecka poniżej 2 lat. Dziecku podawane są kroplówki uzupełniające płyny i zapobiegające komplikacjom związanym z odwodnieniem.
Co jeszcze można zrobić?
- Dbaj o higienę. Jeżeli dziecko korzysta z pieluch, zmieniaj je, jak tylko zostaną zabrudzone. Dokładnie myj pupę dziecka, zabezpieczaj skórę przed odparzeniem. Wyjątkowo starannie myj ręce.
- Pilnuj, by dziecko piło. Napoje (niegazowana woda mineralna, herbatka koperkowa albo miętowa) powinny być chłodne. Podawaj tak jak płyny nawadniające: po łyżeczce (dziecko od razu zwymiotuje większą ilość). Jeśli karmisz piersią, rób to nadal, jednak podawaj również dodatkowe płyny, które pozwolą chronią przed groźnym odwodnieniem.
- Nie zmuszaj do jedzenia. Jeśli dziecko jest w stanie coś zjeść, podaj mu rozgotowany ryż (a jeszcze lepiej kleik ryżowy) i gotowaną, przetartą marchewkę. Pomocny może być także kleik marchwiowo-ryżowy. Nie podawaj dziecku mleka (poza mlekiem z piersi).
- Ułóż do snu w bezpiecznej pozycji. Maluch powinien spać na boku, by nie zadławić się wymiocinami, jeśli zwymiotuje w nocy.
Jakie mogą być powikłania jelitówki?
Najgroźniejsze powikłanie jelitówki u dziecka to odwodnienie. Jeśli nie jest leczone, może spowodować zaburzenia elektrolitowe, drgawki, zaburzenia pracy serca, utratę przytomności, a w najcięższych przypadkach prowadzić do śmierci.
Kiedy może dojść do odwodnienia u dziecka przy jelitówce?
Im młodsze dziecko, tym szybciej może dojść u niego do odwodnienia i tym groźniejsze mogą być skutki jelitówki. Przykładowo ważące 5 kg dziecko po dwukrotnym zwymiotowaniu i trzykrotnym oddaniu wodnistego stolca, może stracić nawet 10% masy ciała. To stan zagrażający życiu. Nie można do niego dopuścić.
Nie wolno także czekać, aż pojawią się niepokojące objawy, np. śluzówki staną się suche, a skóra mało elastyczna. Trzeba działać – to znaczy podawać wodę i płyny nawadniające.
Jakie są objawy odwodnienia?
- Niewielkie odwodnienie. Brak wyraźnych objawów. Można próbować opanować je w domu.
- Umiarkowane odwodnienie. Niepokój, pragnienie (nie zawsze), brak łez, suche usta i język. Potrzebna jest konsultacja lekarza.
- Ciężkie odwodnienie. Apatia, osłabienie, zaburzenia świadomości, sucha, nieelastyczna skóra, dziecko nie oddaje moczu. Dziecko musi być leczone w szpitalu – to stan zagrożenia życia.
Czy można zaszczepić dziecko przeciw grypie jelitowej?
Można zaszczepić dziecko przeciwko rotawirusom, a od 2021 roku nawet trzeba, ponieważ szczepienie jest obowiązkowe dla wszystkich dzieci, które urodziły się po 31 grudnia 2020 roku. Szczepionka jest podawana dzieciom doustnie w trzech dawkach w okresie od 6. do 22. tygodnia życia. Jej celem jest ochrona przed ciężkim przebiegiem zakażenia rotawirusami oraz przed koniecznością hospitalizacji dziecka z powodu zakażenia tymi wirusami.
Dziecko można zaszczepić przeciwko rotawirusom również odpłatnie, gdy nie kwalifikuje się ono do bezpłatnych szczepień obowiązkowych.
Należy dodać, że nie ma szczepionki, która chroniłaby ogólnie przed jelitówką u dziecka, ponieważ infekcję mogą powodować różne patogeny. Przy czym najczęściej odpowiedzialne są rotawirusy, są one jednocześnie bardzo groźne dla najmłodszych dzieci, stąd dostępne jest szczepienie właśnie przeciwko tym drobnoustrojom.
Więcej: Rotawirusy - szczepienie obowiązkowe
Artykuł powstał na podstawie artykułu z magazynu Mamo, to ja.
Jego pierwotna treść została opublikowana 27.02.2012.
Więcej artykułów:
Biegunka u niemowlaka - co podać dziecku i kiedy iść do lekarza
Gdy dziecko wymiotuje - porady i postępowanie w zależności od przyczyny
Ból głowy u dziecka - co oznacza z przodu głowy i gdy towarzyszą mu wymioty
Ból brzucha u dziecka – co oznacza i kiedy trzeba iść do lekarza
Ból ucha u dziecka - przyczyny, leczenie, domowe sposoby
Zapalenie krtani u dziecka: objawy, ile trwa i jak powinno się je leczyć
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
