Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) rozwija się u około 5 proc. ciężarnych kobiet. Stan ten niestety nietrudno pomylić z niepożądanymi objawami występującymi w przebiegu prawidłowej ciąży, takimi jak: zwiększenie wagi ciała, uczucie zmęczenia czy obrzęki. Tymczasem niedoczynność gruczołu tarczowego może mieć poważne konsekwencje, np. w postaci wzrostu ryzyka nawykowych poronień i porodów przedwczesnych, powstania wad wrodzonych lub trwałego niedorozwoju umysłowego dziecka czy mniejszych szans na prawidłowy rozwój potomstwa w przyszłości.
Niedoczynność tarczycy może też spowodować oddzielanie się łożyska od wewnętrznej ściany macicy zanim dziecko się urodzi, co stwarza zagrożenie zarówno dla życia matki, jak i płodu. Z tych wszystkich powodów należy u kobiet spodziewających się dziecka kontrolować stężenie hormonów tarczycy.
Rozwój hipotyreozy jest często wynikiem niedoboru jodu, ale na terenach prawidłowo zaopatrzonych w jod najczęstszą przyczyną tego zaburzenia u kobiet spodziewających się dziecka jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, tzw. choroba Hashimoto.
Leczenie niedoczynności tarczycy podczas ciąży
Niedoczynność tarczycy może być leczona niezależnie od tego, czy kobieta jest aktualnie w ciąży czy też nie. Lekiem, który zastępuje brakujące hormony tarczycy jest lewotyroksyna. W uzasadnionych przypadkach lekarze zalecają jej stosowanie przez cały okres ciąży oraz w czasie karmienia piersią.
Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy rzadko występuje u kobiet ciężarnych, ale nieleczona hipertyreoza może być groźna zarówno dla matki, jak i dziecka. Zaburzenie to może prowadzić do: poronienia, upośledzenia rozwoju płodu, porodu przedwczesnego, wysokiego ciśnienia tętniczego, powstania wad rozwojowych u dziecka, a nawet tzw. przełomu tarczycowego, który polega na tym, że stres lub infekcja wywołują niebezpieczny wzrost stężenia hormonów tarczycy.
Przyczyną 85 proc. przypadków nadczynności tarczycy w czasie ciąży jest choroba Gravesa-Basedowa. Jest to zaburzenie układu immunologicznego, w którym nasz układ odpornościowy, stanowiący system obronny organizmu, atakuje własny gruczoł tarczowy (nie rozpoznając własnych komórek), co prowadzi do jego powiększenia z wytwarzaniem nadmiernych ilości hormonów.
Hipertyreozę u kobiety spodziewającej się dziecka trudno rozpoznać, ponieważ w przebiegu prawidłowej ciąży występują objawy niepożądane do złudzenia podobne do symptomów nadczynności tarczycy, np. uczucie gorąca, nadmierne pocenie się, wymioty, przyspieszone bicie serca. Chudnące kobiety ciężarne z czynnością serca powyżej 100 uderzeń na minutę powinny natychmiast zgłosić się do lekarza, aby wykluczyć tę chorobę.
Warto wiedzieć: Po czym poznać chorą tarczycę?
Leczenie nadczynności tarczycy podczas ciąży
Leczenie kobiet oczekujących dziecka z nadczynnością tarczycy polega zwykle na zastosowaniu leków przeciwtarczycowych w jak najmniejszej dawce. U chorych uczulonych na leki lub wymagających dawek leków tak dużych, że mogłyby uszkodzić tarczycę płodu, wykonuje się operację usunięcia gruczołu. Po porodzie badania czynności tarczycy należy przeprowadzić również u dziecka, ponieważ leki przeciwtarczycowe i przeciwciała przeciwtarczycowe matki mogą mieć wpływ na czynność gruczołu potomstwa.
Zaburzenia funkcjonowania tarczycy po porodzie
W ciągu pierwszego roku po porodzie problemy z tarczycą pojawiają się w różnych momentach nawet u 16 proc. kobiet, choć najbardziej zagrożone są osoby już chore na inne zaburzenia układu immunologicznego (np. na cukrzycę typu 1). Po urodzeniu dziecka zaburzenia tarczycy bywają trudne do rozpoznania, ponieważ ich objawy można pomylić z problemami młodych matek często zdarzającymi się w nowej sytuacji życiowej, takimi jak: lęk, bezsenność, trudności z koncentracją, rozdrażnienie, zmęczenie, czy zmiana wagi ciała. Także depresja poporodowa może mieć związek z chorobami tarczycy.
Poporodowe zapalenie tarczycy
U młodych matek, których nie diagnozowano wcześniej w kierunku chorób tarczycy, zaburzenia czynności tego gruczołu mogą rozwinąć się w ciągu pierwszego roku po urodzeniu dziecka w postaci poporodowego zapalenia tarczycy (PPT). Dotyczy to od 3,3 do 8,7 proc. kobiet w Europie. W przebiegu tego zaburzenia może wystąpić zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy, a także rozwój niedoczynności po wcześniejszej nadczynności.
Objawy niedoczynności (zmęczenie, mniejszą zdolność skupiania uwagi, zaburzenia pamięci, zaparcia, obniżony nastrój) zgłasza 40-45% kobiet, u których rozwinęło się poporodowe zapalenie tarczycy. Kobiety z objawami niedoczynności tarczycy w przebiegu PPT, ale bez dolegliwości i nie planujące kolejnego dziecka nie muszą być leczone. Ich stan zdrowia powinien być jednak monitorowany między 4. a 8. tygodniem od rozpoznania. Gdy jednak dolegliwości występują, albo jeśli kobieta planuje następną ciążę, powinno zostać włączone leczenie lekami hormonalnymi.
Z kolei nadczynność w poporodowym zapaleniu tarczycy występuje zwykle między 1. a 6. miesiącem po urodzeniu dziecka (najczęściej ok. 3. miesiąca) i zazwyczaj trwa 1-2 miesiące. Objawy nadczynności (zmęczenie, kołatanie serca, ubytek masy ciała, nietolerancję ciepła, nerwowość, niepokój, drażliwość) ma 20-30% kobiet, u których rozwija się PPT. Kobiety z objawami nadczynności tarczycy w okresie poporodowym powinny zasięgnąć rady lekarza odnośnie potrzeby dalszego leczenia. PPT jest stanem przemijającym – ustępuje u większości kobiet pod koniec pierwszego roku po urodzeniu dziecka.
Polecamy: serwis Tarczyca.wieszjak.polki.pl
Źródło: udostępnione przez Solski Burson-Marsteller/ ws
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
