Jak ochronić się przed krztuścem?

Krztusiec, zwany potocznie kokluszem, jest chorobą układu oddechowego wywoływaną przez bakterię nazywaną pałeczką krztuśca (Bordetella pertussis). Choroba ta szybko się rozprzestrzenia, dlatego ryzyko zachorowania osób, które miały styczność z chorym (rodzina, dzieci w przedszkolu, szkole, personel medyczny) jest bardzo wysokie. Powszechnie uważa się, że jest to choroba wieku dziecięcego, jednak jest też rozpoznawana u dorosłych.
Do typowych objawów krztuśca zalicza się męczący kaszel, trwający co najmniej 2 tygodnie. Choroba ta bywa szczególnie niebezpieczna w grupie najmłodszych dzieci, zwłaszcza u niemowląt, i może wywołać u nich napadowe zaburzenia oddychania, a nawet bezdech. Powikłaniem tej choroby jest również encefalopatia (ciężkie uszkodzenie mózgu).
Podstawową formą zapobiegania zachorowaniom na krztusiec są szczepienia ochronne. Dzięki nim istotnie zmniejszyła się zapadalność i umieralność w przebiegu krztuśca. W Polsce obowiązkowe szczepienia przeciwko krztuścowi u niemowląt i małych dzieci wprowadzono już w latach 60. XX wieku. Ich wynikiem był stukrotny spadek zapadalności na tę chorobę w latach lat 80. XX w. Jednak w latach 90. ubiegłego wieku odnotowano wzrost zachorowań u młodzieży i dorosłych. W 2012 roku zarejestrowano 4683 przypadki zachorowań na krztusiec, a rok wcześniej, w 2011, 1669 przypadków.

Szczepienia ochronne przeciwko krztuścowi

Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych obowiązującym w Polsce, szczepienie podstawowe przeciwko krztuścowi składa się z 4 dawek szczepienia. Wykonuje się je w następującym schemacie: pierwszą dawkę dziecko otrzymuje w 2. miesiącu życia, drugą w 3.-4. miesiącu życia, trzecią w 5.-6. miesiącu życia, a czwartą między 16. a 18. miesiącem życia. Szczepienie przypominające jest wykonywane w 6. roku życia (komponent bezkomórkowy).
W ramach profilaktyki krztuśca, u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych w Programie Szczepień Ochronnych zalecane są szczepienia dawką przypominającą szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszoną zawartością komponentów błoniczego i krztuścowego. Profilaktyka tej choroby w tej grupie wiekowej jest istotna, ponieważ zachorowania wśród młodzieży i dorosłych mają istotny wpływ na przenoszenie zakażenia na niemowlęta i noworodki, zagrożone ciężkim przebiegiem krztuśca. Ponadto badania wskazują, że po około 5-12 latach zanika odporność nabyta w wyniku szczepienia lub przechorowania krztuśca.
Według Programu Szczepień Ochronnych 2013, szczepienie przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszoną zawartością komponentów błoniczego i krztuścowego jest zalecane między innymi jako dawka przypominająca w 14. lub w 19. roku życia.
Warto wiedzieć: Jak rozpoznać, czy dziecko choruje na krztusiec?

Strategia kokonowa – profilaktyka krztuśca

Celem wprowadzenia dawek przypominających szczepienia przeciwko krztuścowi dla młodzieży i dorosłych (szczepionkami przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszona zawartością komponentów błoniczego i krztuścowego) jest zredukowanie liczby zachorowań na krztusiec przede wszystkim w grupie:

• dzieci starszych i dorosłych,
• noworodków i niemowlaków (pośrednio),
• personelu medycznego, a pośrednio również u ich podopiecznych,
• personelu instytucji edukacyjnych (żłobków, przedszkoli, szkół, domów dziecka),
• rodziców, którzy spodziewają się potomstwa (obojgu; kobietom na etapie planowania ciąży i od razu po porodzie),
• dziadkom i starszemu rodzeństwu,
• osobom, które w niedługiej perspektywie będą miały kontakt z noworodkiem lub niemowlęciem.

Tego typu działania nazywane są strategią kokonową (pośrednia ochrona chorych dzieci przed zakażeniem) i mają epidemiologiczne uzasadnienie, gdyż niezaszczepione noworodki oraz nieszczepione lub niekompletnie zaszczepione niemowlęta nie są objęte ochroną przed zakażeniem tą chorobą. W 30-60 proc. przypadków, źródłem zakażenia niemowląt hospitalizowanych z rozpoznaniem krztuśca są osoby z najbliższego otoczenia dziecka.
Strategię kokonową stosuje się nie tylko w przypadku profilaktyki krztuśca. Swoje zastosowanie odnajduje również w przypadku innych szczepień ochronnych.
Polecamy: Encyklopedia zdrowia - hasło: krztusiec
Źródło: materiały przesłane przez Marketing & Communications Consultants/ mk