fot. Fotolia
Czym jest zgaga?
Zgaga jest typowym objawem choroby refluksowej przełyku (GERD). Choroba objawia się również pustym odbijaniem lub cofaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku.
Często dolegliwości te określane są jako pieczenie za mostkiem, ból w klatce piersiowej, nadkwasota, kwaśne odbijania czy ból górnej części brzucha. Nasilają się w ułożeniu na wznak, zwłaszcza po obfitym lub tłustym posiłku, w pozycji pochylonej, spiętej paskiem i podczas parcia.
Ponieważ żołądek wydziela silny kwas (kwas solny), występowanie zgagi może prowadzić do zapalenia przełyku i nadżerek błony śluzowej przełyku. Osoby po 70. roku życia mają ponad trzykrotnie wyższe prawdopodobieństwo rozwoju tego schorzenia niż osoby poniżej 21. roku życia.
Skąd się bierze zgaga?
Pacjenci najchętniej stosują na te przypadłości leki zobojętniające kwas żołądkowy na bazie glinu, wapnia i magnezu. Trzeba jednak przyznać, że choć mogą one przynieść chwilową ulgę, to nie zaleca się ich długotrwałego przyjmowania. Lepiej znaleźć przyczyny problemu i dążyć do ich maksymalnego wyeliminowania.
Szukając przyczyn zgagi, rzadko prowadzi się badania wpływu diety na jej występowanie. Przyczyn niedomykalności dolnego zwieracza przełyku szuka się raczej w czynnikach stylu życia. Coraz większą wagę przewiązuje się do badania czynników natury psychicznej i stresu, które mogą wpływać na nasilenie objawów chorobowych.
Niektóre pokarmy i napoje osłabiają siłę skurczu zwieracza, np. mięta pieprzowa, czosnek, cebula, alkohol i napoje gazowane. Badania wskazują, że także pokarmy tłuste, smażone, mocno przyprawione i pikantne nasilają zgagę. Pacjenci z zapaleniem przełyku uważają za drażniące działanie kawy, czekolady, cytrusów i kwaśnych owoców. Zauważono, że wśród palaczy tytoniu i osób używający alkohol, zgaga występuje częściej niż u niepalących, dlatego w chorobie refluksowej przełyku zaleca się odstawić używki. Również otyłość, zaburzenia hormonalne, niektóre leki, ciasne ubrania i paski zwiększają ryzyko dolegliwości. W przypadku otyłości należy dążyć do redukcji masy ciała.
Uważa się, że wśród czynników dietetycznych największy wpływ na objawy zgagi mają dwa elementy: tłuste posiłki i błonnik. Pierwszy z nich uznany jest za szkodliwy, natomiast drugi ma działanie korzystne. Dieta wysokobłonnikowa obniża więc prawdopodobieństwo pojawienia się symptomów choroby refleksowej przełyku oraz wykazuje działanie terapeutyczne.
Współcześnie podejmuje się próby poszukiwania czynników o charakterze psychologicznym, które odpowiedzą na przyczyny pojawianie się i nasilanie objawów u chorych na GERD. W pewnych badaniach stwierdzono, że smutek, bezradność, przygnębienie, obawy, zmartwienia, widmo zagrożeń są najczęściej występującymi zaburzeniami w populacji osób z chorobą refluksową przełyku. Podkreśla się także wpływ stresu na nasilenie objawów choroby. Osoby narażone na długotrwałe stresy skarżą się na objawy refluksu.
Zobacz też: 4 sposoby na zgagę w ciąży
Jak pozbyć się zgagi?
W profilaktyce i leczeniu choroby refluksowej przełyku najlepiej zmodyfikować czynniki stylu życia – zaprzestać palenia papierosów, picia kawy i alkoholu, znormalizować masę ciała, kontrolować stres, zadbać o higienę psychiczną, a szczególnie o właściwy sposób odżywiania się.
Częstsze posiłki, ale o mniejszej objętości, oraz właściwe nawodnienie (minimum 1,5 litra wody niegazowanej dziennie) zmniejszają uciążliwe dolegliwości. Ostatni posiłek powinien być zjedzony najpóźniej 3 godziny przed położeniem się do łóżka. Chcąc uniknąć nocnych problemów i zaburzeń snu, warto spać z wezgłowiem uniesionym o kilkanaście centymetrów.
W sytuacji gdy modyfikacja czynników stylu życia nie pomaga zmniejszyć nasilenia zgagi, można rozważyć skorzystanie ze środków farmakologicznych. W ostatecznym przypadku, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi poprawy, mimo zastosowania maksymalnych dawek leków, lekarz może zaproponować zastosowanie leczenia chirurgicznego.
Należy mieć na uwadze, że objawy refluksu można stosunkowo łatwo pomylić z symptomami w przebiegu choroby niedokrwiennej serca. Osoby, które cierpią z powodu refluksu, powinny zwracać uwagę na czas pojawienia się bólu w klatce piersiowej – ból wieńcowy ma związek z wysiłkiem fizycznym i ustępuje po odpoczynku. Każda niepokojąca sytuacja powinna być poddana konsultacji z lekarzem specjalistą.
Zobacz też: Dolegliwości gastryczne – co jeść, a czego unikać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
