Wpływ procesów starzenia się na potrzeby żywieniowe
W procesie starzenia się dochodzi do zmian w pracy narządów wewnętrznych, co powoduje zwolnienie procesów przemiany materii, a w konsekwencji zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego.
Problemy z jamą ustną
Układ pokarmowy, w wieku podeszłym podlega zmianom wstecznym, które mają wpływ na trawienie i wchłanianie pokarmów. Do istotnych zmian dochodzi w zakresie jamy ustnej. Pojawia się paradontoza, próchnica i braki w uzębieniu. W rezultacie upośledzony zostaje proces rozdrabniania i żucia pokarmów, który jest niezbędny we wstępnej fazie trawienia pokarmów. Ma to związek z obniżoną produkcją śliny i zawartej w niej amylazy, która zapoczątkowuje proces trawienia węglowodanów.
Zaburzenia smaku
Często u ludzi w podeszłym wieku pojawiają się zaburzenia czucia, smaku i węchu. Konsekwencją tych zaburzeń może być brak apetytu oraz przyjemności towarzyszącej jedzeniu, a także unikanie spożywania wartościowych produktów pokarmowych lub spożywanie produktów nieświeżych, zepsutych, źle przyprawionych. Obserwuje się także zaburzenia łaknienia pochodzenia ośrodkowego.
Zwolnienie perystaltyki
Zmiany wsteczne w zakresie przewodu pokarmowego to także zaburzona motoryka przewodu pokarmowego w wyniku zaniku gruczołów wydzielniczych, produkujących szereg hormonów o działaniu prokinetycznym, a także zaniku błony mięśniowej ściany narządów rurowych przewodu pokarmowego. Motoryka i ruchy perystaltyczne ulegają spowolnieniu, co przyczynia się do zaburzeń opróżniania żołądka lub zaparć.
Rozwój niewłaściwych bakterii jelitowych
Bezkwaśność żołądkowa (achlorhydria – przyp. red.) i zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego mogą być przyczynami zwiększonego namnażania bakterii w jelicie cienkim. Kolonizacji bakteryjnej sprzyjają także zmiany w zakresie jelit, zwężenia, uchyłki, stany po zabiegach operacyjnych. Nieprawidłowa kolonizacja bakterii jest istotnym klinicznie czynnikiem prowadzącym do zaburzeń wchłaniania i niedożywienia.
Warto przeczytać: Jak walczyć z niedożywieniem u osób starszych?
Zaburzenia w pracy trzustki
Narządem pełniącym podstawową funkcję w procesie trawienia pokarmu jest trzustka. Z wiekiem jej funkcja również ulega osłabieniu, co powoduje zmniejszenie produkcji enzymów trawiennych. Dochodzi do znacznego ograniczenia trawienia, głównie białek (gdyż enzymy proteolityczne stanowią 80% puli enzymów soku trzustkowego), a w mniejszym stopniu tłuszczy i węglowodanów. Wyczerpanie zdolności wydzielniczych komórek β trzustki i wydzielania insuliny prowadzi do częstszego występowania cukrzycy typu 2.
Osłabienie funkcji wątroby
Zmiany wsteczne dotyczą także funkcji wątroby i dróg żółciowych. Z wiekiem dochodzi do postępującej utraty około 20% masy wątroby z brakiem możliwości regeneracji. W efekcie dochodzi do obniżenia syntezy białek oraz obniżenia aktywności systemów biotransformacji stosowanych leków.
Upośledzona tolerancja laktozy
Duże znaczenie w zaburzeniach trawienia i wchłaniania w wieku podeszłym ma hipolaktazemia, czyli zmniejszenie lub zanik wydzielania laktazy w rąbku szczoteczkowym jelit. Konsekwencją hipolaktazemii są wzdęcia, nadprodukcja gazów jelitowych, wzmożona fermentacja wewnątrzjelitowa. Osoby cierpiące na tę dolegliwość ograniczają więc spożywanie produktów mlecznych, co z kolei jest jedną z przyczyn niedoboru wapnia.
Polecamy: Jak psychika wpływa na choroby układu pokarmowego?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Choroby otępienne. Teoria i praktyka” pod redakcją Jerzego Leszka; Problemy żywieniowe u osób w wieku starszym, Elżbieta Poniewierka/ pk/ju
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
