Kilka słów o fizjologii skóry
Skóra jest istotnym narządem organizmu. U dorosłego człowieka powierzchnia skóry dochodzi do 1,8–2 m2 i stanowi około 15–20% masy całego ciała. Skóra pełni bardzo wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim jest ochroną – barierą przed czynnikami mechanicznymi, fizycznymi i chemicznymi. Chroni również organizm przed utratą płynów ustrojowych.
Istotna jest funkcja przeciwbakteryjna i termoregulacyjna skóry, a proces resorpcji, czyli wchłaniania przez skórę, stał się podstawą stosowania leków zewnętrznych, nie tylko dermatologicznych.
Skóra jest bardzo dobrze unerwiona, umożliwia więc odbieranie bodźców środowiska zewnętrznego. Ponadto pełni funkcję wydzielniczą. W skórze odbywa się również proces syntezy barwnika skóry – melaniny oraz witaminy D.
Skóra to ważny element układu immunologicznego. Wyodrębnia się tzw. układ immunologiczny skóry – skin immune system (SIS) – określany często jako skin associated lymphoid tissue (SALT). Należy zwrócić uwagę na istotność wyrażania uczuć przez skórę oraz na jej aspekt kosmetyczny.
Skóra jako ekran ujawniający wiele chorób
Skóra stanowi ekran, na którym uwidaczniają się zmiany zachodzące wewnątrz organizmu. Znane są stany dermatologiczne, zwane rewelatorami nowotworów narządów wewnętrznych, które sugerują toczący się proces nowotworowy w organizmie. Ponadto niektóre objawy, jak np. świąd skóry, są nieodzownym elementem chorób ogólnoustrojowych.
Jako przykład może służyć uporczywy świąd w przebiegu przewlekłej niewydolności nerek czy cukrzycy.
Zobacz też: Jakie są najczęstsze choroby skóry u osób z otępieniem?
Jakie problemy dermatologiczne występują w chorobach otępiennych?
Powiązania skóry z chorobami układu nerwowego znane są od dawna. Oba narządy są o tyle sobie bliskie, że zarówno naskórek, jak i tkanka nerwowa powstają z tego samego listka zarodkowego, jakim jest ektoderma.
Aspekty dermatologiczne w różnego typu otępieniach można podzielić na kilka grup:
- zmiany skórne wynikające z zaniedbań higienicznych,
- świąd psychogenny/neurogenny,
- zmiany skórne, będące elementem zespołów chorobowych ze współistniejącym otępieniem,
- zmiany skórne towarzyszące otępieniu o podłożu naczyniowym,
- zaburzenia we włosach i paznokciach w chorobie Alzheimera,
- skóra jako miejsce występowania diagnostycznych markerów otępienia,
- zmiany jatrogenne.
Zmiany skórne wynikające z zaniedbań higienicznych
U chorych z otępieniem często dochodzi do zakażeń skóry. Wynika to najczęściej bezpośrednio z zaniedbań higienicznych. Często rozwojowi zakażenia sprzyja przewlekłe leżenie w łóżku, co łączy się ze wzmożoną wilgotnością oraz większą temperaturą. Są to wyśmienite warunki do rozwoju drobnoustrojów. Jako stany predysponujące do zakażenia skóry w tej grupie chorych podaje się również zmiany troficzne skóry, nietrzymanie moczu oraz karmienie w pozycji leżącej w łóżku.
Ocenia się, że choroby infekcyjne skóry stanowią 35% wszystkich zakażeń nabytych w domach pomocy społecznej, przy czym brak jest różnic w częstości zakażeń skóry u chorych z różnymi postaciami otępienia. Tak duży odsetek infekcji skóry spowodował wprowadzenie w Stanach Zjednoczonych specjalnego programu prewencyjnego, mającego na celu ograniczenie zakażeń skóry u przewlekle chorych, włączając w to pacjentów otępiałych.
Najczęstszymi zakażeniami skóry są infekcje mieszane gronkowcowo-paciorkowcowe (liszajec zakaźny, niesztowice) oraz zakażenia powodowane przez same gronkowce (ropne zapalenie mieszków włosowych, czyrak i czyraczność). Nie bez znaczenia jest choroba pasożytnicza skóry – świerzb, szczególnie jego ciężka postać, jaką jest świerzb norweski.
Zobacz też: Kiedy może wystąpić otępienie poudarowe?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Choroby otępienne. Teoria i praktyka” pod redakcją Jerzego Leszka. Rozdział: „Aspekty dermatologiczne otępienia”.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
