Jakie są najczęstsze przyczyny anafilaksji?

W jadzie owadów błonoskrzydłych znajdują się między innymi  substancje takie jak mellityna, która powoduję uwolnienie histaminy, odpowiedzialnej za większość objawów reakcji alergicznej/ fot. Fotolia
Anafilaksja jest ciężką reakcją alergiczną organizmu na czynnik dotychczas dobrze tolerowany. Takim czynnikiem może być każda substancja, która jest w stanie pobudzić komórki tuczne i bazofile, czyli komórki krwi odpowiedzialne za rozwój alergii. Okazuje się jednak, że pewne substancje częściej niż inne wywołują reakcję anafilaktyczną.
/ 30.05.2011 18:39
W jadzie owadów błonoskrzydłych znajdują się między innymi  substancje takie jak mellityna, która powoduję uwolnienie histaminy, odpowiedzialnej za większość objawów reakcji alergicznej/ fot. Fotolia

Aktywacja komórek tucznych i bazofilów

U podłoża anafilaksji leży aktywacja komórek tucznych i bazofilów, które wydzielają zawarte w nich substancje, zwane mediatorami. Komórki te mogą być pobudzone na 2 sposoby:

  •  w mechanizmie IgE-zależnym. Mówimy wówczas o klasycznej anafilaksji. Aby do niej doszło, komórki tuczne muszą być uczulone na daną substancję, czyli antygen. Inaczej mówiąc, reakcja anafilaktyczna zachodzi nie przy pierwszym, ale przy kolejnym kontakcie z antygenem;
  •  w mechanizmie IgE-niezależnym. Niektóre antygeny mogą bezpośrednio, już przy pierwszym kontakcie pobudzać komórki tuczne. Takie zjawisko nazywamy reakcją anafiloidalną, czyli podobną do anafilaksji.

W praktyce rozróżnienie między tymi dwoma typami reakcji ma mniejsze znaczenie, a często nie jest nawet możliwe. Niezależnie od mechanizmu, chory odczuwa takie same dolegliwości i jest leczony w ten sam sposób.

Polecamy: Czym jest anafilaksja?

Krótki przegląd czynników wywołujących anafilaksję

  •  Pokarmy. Antygeny zawarte w pożywieniu są jednymi z najczęściej wywołujących reakcję o typie anafilaksji. Na liście uczulaczy czołowe miejsce zajmują orzechy, cytrusy, ryby i owoce morza, a także soja, mleko krowie i jajka. Groźne mogą być również wszelkiego rodzaju dodatki do żywności, np. substancje konserwujące lub barwniki;
  •  Leki. Każdy lek może wywołać reakcję anafilaktyczną. Najczęściej obserwuje się ją po antybiotykach-penicylinie, cefalosporynach, aminoglikozydach i tatracyklinie. Anafilaksję mogą wywołać także uważane za nieszkodliwe witaminy, np. witamina B1, B12 czy kwas foliowy. Reakcje anafilaktyczne opisuje się także po niesteroidowych lekach przeciwzapalnych (np. po aspirynie), lekach opioidowych i środkach stosowanych do znieczulenia;
  •  Środki kontrastowe. Do często uczulających należą środki kontrastowe zawierające jod, podawane dożylnie np. przed badaniem tomografii komputerowej;
  •  Obce białka. Zaliczają się tutaj surowice zwierzęce, albumina, hormony, enzymy oraz preparaty stosowane do odczulania. Anafilaksja może wystąpić również po szczepionkach przeciw wirusom, które były hodowane w zarodkach kurzych. Czynnikiem uczulającym jest wówczas białko jaja kurzego;
  •  Jady owadów. Szczególnie uczulające są jady owadów błonkoskrzydłych, np. osy i pszczoły.

Powyższa lista nie jest kompletna. Uczulić, a zatem i wywołać anafilaksję może każdy czynnik, w tym także wysiłek fizyczny, zmiana w poziomie hormonów podczas cyklu miesiączkowego albo zmiana temperatury. U 30% osób w ogóle nie udaje się uchwycić przyczyny anafilaksji. Mówi się wówczas o anafilaksji idiopatycznej.

Zobacz też: Jak postępować w przypadku anafilaksji?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA