Czemu młodzież sięga po alkohol?
W procesie kształtowania się woli powszechnie obserwowanym u młodocianych zjawiskiem jest przekora. Przejawia się ona w tym okresie jako krnąbrność i nieposłuszeństwo wobec rodziców i wychowawców oraz bunt wobec wszelkich autorytetów. Sytuacja przejściowa między okresem dzieciństwa i dorosłości nastręcza młodzieży wiele trudności, stąd bierze się tendencja do jej skracania. Wchodzenie w rolę dorosłych zaczyna się bardzo często od naśladowania niewłaściwych zachowań niektórych dorosłych (modne stroje, palenie papierosów, picie alkoholu itp.).
Jakie są fizyczne skutki nadużywania alkoholu?
Skutki fizyczne, wywołane przez alkohol w wieku szkolnym, są podobne do tych, które występują u dorosłych osób, z tą jednak różnicą, że szkody te będą o wiele większe, gdyż organizm w wieku dorastania nie jest jeszcze w pełni ukształtowany. Toksyczne działanie alkoholu na narządy oraz układy organiczne powoduje występowanie różnego rodzaju powikłań somatycznych. Jak wynika z VII Raportu dla Kongresu USA, szacuje się, że co najmniej 3% zgonów w Stanach Zjednoczonych ma związek przyczynowy z alkoholem.
Jak alkohol wpływa na układ nerwowy?
Szczególnie podatny na działanie alkoholu jest układ nerwowy. W obwodowym układzie nerwowym na plan pierwszy wysuwa się zapalenie wielonerwowe, czyli polineuropatia (zaburzenia czucia, nerwobóle, osłabienie) prowadzące niejednokrotnie do wystąpienia niedowładów, a nawet porażeń. Zmianom w obwodowym układzie nerwowym towarzyszą zawsze zmiany mięśniowe (osłabienie siły, zanik mięśni, osłabienie siły skurczu mięśni gładkich, między innymi jelit). Na bezpośrednie toksyczne działanie alkoholu podatny jest mózg człowieka. Typ i głębokość uszkodzenia mózgu, spowodowanego nadużywaniem alkoholu, zależy od takich czynników, jak: skłonności wrodzone i uwarunkowania genetyczne, jakość i ilość wypijanego alkoholu, sposób odżywiania, a przede wszystkim wiek, w którym dana osoba zaczęła sięgać po alkohol. Ze zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym związane jest występowanie drgawkowych napadów abstynencyjnych (tzw. padaczka alkoholowa). Wynikiem toksycznego działania alkoholu, przy jednoczesnym niedoborze witamin (głównie witaminy B), jest encefalopatia Wernickiego, przejawiająca się porażeniem mięśni okoruchowych, niezbornością, zaburzeniami świadomości, nierzadko ruchami mimowolnymi.
Zobacz też: Czym jest alkoholizm?
Jak alkohol wpływa na układ sercowo-naczyniowy?
Wśród szkód spowodowanych przez alkohol w organach wewnętrznych szczególnie ważne są zaburzenia w układzie sercowo-naczyniowym. Alkohol oddziałuje tu głównie na mięsień sercowy i układ wieńcowy. Cząsteczki alkoholu charakteryzuje zdolność przenikania do wnętrza komórek mięśnia sercowego i zatruwania struktur wewnątrzkomórkowych, odpowiedzialnych za oddychanie komórki i jej skurcze. Z powodu niedoborów tlenu następuje degradacja komórek serca. Gdy część komórek serca ulega zniszczeniu, inne są zmuszone podołać podwójnemu obciążeniu, żeby zapewnić krążenie krwi. Prowadzi to do ich powiększenia i wycieńczenia. W efekcie serce zaczyna bić słabiej, z mniejszą siłą niż zdrowe, a jego ścianki wiotczeją. Równocześnie z uszkodzeniem mięśnia sercowego postępuje proces niszczenia w tętnicach, żyłach i naczyniach włosowatych, czyli w układzie wieńcowym odpowiedzialnym za odżywianie komórek serca. U osób pijących alkohol rozwija się też kardiomiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca), prowadząca do zaburzeń pracy serca oraz do niewydolności krążenia. Zarówno kardiomiopatia, jak i zaburzenie rytmu są spowodowane bezpośrednim działaniem alkoholu i produktów jego przemiany na mięsień sercowy oraz na układ przewodzący serca. Istnieją rozmaite rodzaje kardiomiopatii alkoholowej.
Jak alkohol wpływa na nadciśnienie tętnicze?
Ponadto, alkohol jest istotnym czynnikiem patogennym nadciśnienia tętniczego. U co najmniej 25% ludzi dotkniętych tym zaburzeniem jest ono spowodowane przez picie alkoholu. Rozwój alkoholowej niewydolności prowadzi także do obrzęku organów wewnętrznych, w tym płuc i samego serca, do wylewów w mózgu lub degeneracji części tkanki mózgowej, jak również do wielu innych komplikacji. Dlatego bardzo ważne jest, aby w wieku rozwojowym w ogóle nie pić alkoholu. W przeciwnym razie maleje szansa, by prawidłowo funkcjonowało serce i układ naczyń krwionośnych oraz by prawidłowo rozwijał się cały organizm człowieka.
Jakie zmiany w układzie pokarmowym powoduje alkohol?
Najczęściej spotykanymi zmianami w układzie pokarmowym, powstałymi na skutek działania alkoholu, są: stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy. Również większość ostrych oraz przewlekłych zapaleń trzustki i związane z nimi uszkodzenia tkanki gruczołowej, wytwarzającej enzymy trawienne, ma u podłoża nadmierne spożywanie alkoholu. Chroniczne zapalenie trzustki jest przyczyną powstawania cukrzycy, ponieważ dochodzi do zniszczenia komórek produkujących insulinę niezbędną w procesie przemiany węglowodanów dostarczanych organizmowi w pokarmie. Około 65% wszystkich przypadków zapalenia trzustki wiąże się ze spożywaniem alkoholu. Przy intoksykacji alkoholem najwcześniej obserwuje się zmiany w wątrobie, w której jest metabolizowana większość alkoholu. Wątroba reaguje na działanie alkoholu następującymi objawami: stłuszczeniem, zwłóknieniem, a w końcu marskością. Objawami marskości są: ogólne osłabienie, chudnięcie, obecność płynu w jamie brzusznej, obrzęki, żółtaczka oraz żylaki przełyku, które mogą spowodować obfite krwotoki. Niesprawność wątroby upośledza funkcjonowanie innych układów, takich jak nerki, układ pokarmowy i mózg. Badania dotyczące poważnych poalkoholowych chorób wątroby potwierdziły, że bardzo często schorzenia te występują nie tylko u osób uzależnionych, ale także u osób pijących w sposób szkodliwy, choć niewykazujących cech uzależnienia.
Zobacz też: Jak pomóc uzależnionemu od alkoholu?
Jak alkohol wpływa na układ oddechowy?
Alkohol działa także na układ oddechowy. U osób nadmiernie pijących powstają zapalenia błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. Badania wykazują ponadto, że nadużywanie alkoholu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem pewnych odmian raka, zwłaszcza przełyku, części nosowej gardła, krtani i tchawicy.
Jakie są zmiany w układzie hormonalnym?
Układ hormonalny, podobnie jak układ nerwowy, należy do najbardziej wrażliwych na działanie alkoholu zarówno w wypadku jednorazowej intoksykacji, jak i picia przewlekłego. Istnieje integrujący związek pomiędzy układem nerwowym a hormonalnym. Hormony bowiem wpływają na takie procesy, jak: wzrost i rozwój organizmu, regulację ciśnienia tętniczego, utrzymywanie stałej temperatury ciała oraz częstość skurczów serca. Nawet jednorazowe spożycie alkoholu może wywołać ostrą niewydolność nadnerczy. Broniąc się przed trucizną, którą jest alkohol i produkty jego przemiany, nadnercza wydzielają nadmierną ilość hormonów, których organizm nie potrzebuje, co prowadzi do zakłócenia regulacji wszystkich ważnych procesów fizjologicznych. Spożywanie alkoholu powoduje także nieprawidłowe wydzielanie hormonów (testosteronu i luteotropiny). Następstwem sięgania po alkohol są często zaburzenia potencji i miesiączkowania, a także zmniejszenie ruchliwości plemników oraz uszkodzenie ich struktury, bezpłodność oraz wcześniejsze przekwitanie. Ponieważ rośnie spożycie alkoholu wśród nastolatków i dorastającej młodzieży, ważne staje się zbadanie wpływu działania alkoholu na proces dorastania, włącznie z problemami rozwoju i dojrzewania seksualnego.
Jakie niedobory witaminowe powoduje alkohol?
Efektem toksycznego działania alkoholu na organizm są również niedobory witaminowe oraz utrata tak zwanych pierwiastków śladowych (między innymi magnezu, wanadu, krzemu itd.), bez których, szczególnie w wieku rozwojowym, organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Następstwem niedoborów witaminowych jest nieprawidłowy przebieg wielu procesów życiowych oraz wynikające z niego choroby. Niedobór witamin z grupy B (B1, B2, B5, PP) powoduje zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych i w szpiku kostnym. Zbyt mało witaminy C powoduje skłonność do krwawień i zmiany w dziąsłach. Zbyt niski poziom magnezu wpływa niekorzystnie na pracę serca, układ nerwowy i psychikę.
Czy po alkoholu wzrasta ryzyko zarażenia wirusem HIV?
Alkohol ma również duży wpływ na infekcje przenoszone drogą płciową. Zwiększona zapadalność na te choroby związana jest głównie z podejmowaniem po alkoholu decyzji o współżyciu seksualnym z przypadkowymi partnerami. Z nadużywaniem alkoholu wiąże się też ryzyko zarażenia wirusem HIV i w konsekwencji zachorowania na AIDS.
Zobacz też: Dzieci alkoholików
Fragment pochodzi z książki "Pomóż uzależnionym!", autor Marian Łakomski (wydawnictwo Impuls, Kraków 2007). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna u redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
