Skrót HIV tłumaczy się jako ludzki wirus niedoboru odporności. Wirus osłabia system immunologiczny, aż do jego zniszczenia. AIDS to zespół objawów różnych chorób, często powszechnie występujących, które jednak atakują osoby zakażone HIV w szczególny sposób. Mogą to być choroby niegroźne dla osoby z nieuszkodzonym systemem immunologicznym, jednak śmiertelne dla osoby żyjącej z HIV. Mimo trwających od lat prac, nie wynaleziono dotąd szczepionki chroniącej przed zakażeniem. Istnieją leki antyretrowirusowe, które właściwie stosowane, pozwalają na przedłużenie życia osoby zakażonej HIV, nawet do czasu naturalnej śmierci. Jednak raz rozpoczętej terapii antyretrowirusowej nie można przerwać. Trzeba pamiętać, że mimo dobrodziejstw terapii, przyjmowanie leków antyretrowirusowych jest obciążone różnymi uciążliwymi działaniami niepożądanymi. W Polsce każdy, kto wymaga leczenia, otrzymuje bezpłatnie leki antyretrowirusowe
Jak przenosi się HIV?
Z zakażonej matki na dziecko (zakażenie wertykalne) Matka może zakazić dziecko w czasie jego życia płodowego lub, częściej, dopiero w czasie porodu lub karmiąc je piersią. Zakażona kobieta ma około 99% szansę na urodzenie zdrowego dziecka – jeśli wie o swoim zakażeniu i zostanie zastosowana odpowiednia profilaktyka.
- Poprzez krew i jej produkty. Można zakazić się HIV używając tych samych igieł, strzykawek lub innych akcesoriów, co osoba zakażona HIV, np. wstrzykując sobie narkotyki. Można także zakazić się HIV przekłuwając uszy lub robiąc tatuaż używanymi, niewysterylizowanymi narzędziami oraz używając z kimś wspólnych przyrządów do golenia lub depilacji.
- Poprzez kontakty seksualne. Ryzyko zakażenia HIV poprzez kontakty seksualne zależy od techniki tych kontaktów. Istnieją bardziej i mniej ryzykowne zachowania seksualne. Zakażenie łatwiej przenosi się z mężczyzny na kobietę, niż z kobiety na mężczyznę. Wirus znajduje się w krwi (też menstruacyjnej) oraz w spermie lub wydzielinie pochwowej. Każdy kontakt seksualny z penetracją bez zabezpieczenia może prowadzić do zakażenia HIV. Stosunki analne i dopochwowe bez użycia prezerwatywy są bardzo ryzykowne. Każda zmiana partnera seksualnego jest ryzykownym zachowaniem i może prowadzić do zakażenia HIV. Jeśli nie znamy statusu serologicznego partnera, czyli nie wiemy, czy nie jest zakażony, zdecydujmy się na bezpieczniejszy seks. Właściwie użyta prezerwatywa zmniejsza ryzyko zakażenia HIV. Każdy, kto podejmuje ryzykowne zachowania, może ulec zakażeniu – bez względu na wykształcenie, wyznanie, kolor skóry, wiek, płeć czy orientację seksualną. Zakażenie HIV utrzymuje się przez całe życie i nie można go rozpoznać po wyglądzie!
Sytuacja epidemiologiczna w Polsce
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny wynika, iż w 2008 r. wykryto w Polsce 809 zakażeń HIV. 37 przypadków to zakażenia związane ze stosowaniem narkotyków w iniekcjach, pozostałe to zakażenia inną drogą, prawdopodobnie kontaktów seksualnych. W 2008 r. zarejestrowano 162 przypadki AIDS, a 56 osób zmarło z przyczyn związanych z HIV/AIDS. 36% stanowiły osoby poniżej 29. roku życia. W Polsce od 1985 roku, który umownie traktuje się jako początek epidemii, do końca 2008 r. zarejestrowano 12 068 zakażeń HIV (wśród nich 5 476, tj. 45% zakażeń w populacji osób przyjmujących narkotyki w iniekcjach), 2 189 zachorowań na AIDS oraz 962 zgony z przyczyn związanych z AIDS. Szacuje się, że osób żyjących z HIV i AIDS w Polsce może być nawet 30-35 tys., z czego ok. 23% stanowią kobiety. Rocznie w naszym kraju wykrywa się około 800 nowych zakażeń HIV, czyli każdego dnia co najmniej dwie osoby dowiadują się, że są zakażone HIV.
Anonimowe i bezpłatne testowanie w kierunku HIV
Szacunkowe dane epidemiologiczne w Polsce wskazują wyraźnie, że liczba osób zakażonych HIV jest co najmniej ponad dwukrotnie (a według niektórych ekspertów trzykrotnie) wyższa od liczby potwierdzonych i wykrytych zakażeń HIV. Wiele osób nie wie o swoim zakażeniu. Liczba badań w kierunku HIV, choć z roku na rok coraz większa, jest wciąż zbyt mała. Bezpłatnie i anonimowo testy na obecność wirusa HIV, połączone z poradnictwem przed i po teście, można wykonać w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych. Tworzone są dzięki dotacjom Ministra Zdrowia udzielanym przez Krajowe Centrum ds. AIDS w ramach otwartego konkursu ofert dla organizacji pozarządowych. Obecnie w Polsce funkcjonuje 27 Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych, z czego 22 PKD finansowane są ze środków Krajowego Centrum ds. AIDS, a 5 z innych źródeł (głównie ze środków urzędów miejskich).
Możliwość zastrzeżenia swoich danych osobowych, zapewnienie nie ujawniania osobom trzecim statusu serologicznego osoby poddającej się badaniu, a także bezpłatność testowania i szeroka dostępność leczenia ARV, stały się dla wielu ludzi w Polsce zachętą do poddania się badaniu.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
