Kiedy można wykonać test na obecność wirusa HIV?
Test wykonany w czasie trwania okienka serologicznego da wynik ujemny – tzn. że w surowicy nie stwierdzi się obecności przeciwciał specyficznych dla HIV. Jednak nie świadczy to o braku zakażenia.
Okres najwyższej wiremii – a więc najwyższej zakaźności – jest jednocześnie czasem, w którym nie można stwierdzić, czy dana osoba jest zakażona czy też nie. Stąd tak ważne, by test był wykonany po okienku serologicznym – czyli po 12 tygodniach od ryzykownego zachowania. Długość trwania okienka serologicznego zależy od cech indywidualnych pacjenta, ilości oraz zjadliwości wirusa.
Na czym polega test na obecność wirusa HIV?
Obecność wirusa w organizmie można stwierdzić przez badanie serologiczne polegające na wykryciu we krwi, w surowicy lub osoczu osoby badanej przeciwciał przeciwko HIV.
W tym celu pobiera się krew z żyły pacjenta. Inne materiały wykorzystywane do badań diagnostycznych to ślina lub mocz.
Dodatni wynik testu przesiewowego, opartego na metodzie EIA (ang. Enzyme Immunoassay), wymaga zawsze potwierdzenia bardziej czułym i swoistym testem, jakim jest Western blot. To konieczne – około 5% dodatnich wyników testów przesiewowych stanowią wyniki fałszywie dodatnie, zależne od różnych czynników: stanu zdrowia osoby badanej (współistnienie innych zakażeń, alkoholowa choroba wątroby, hemofilia itp.), błędów technicznych podczas wykonywania badania, złej jakości próbek surowicy.
Wyniki ujemne pomimo zakażenia zdarzają się najczęściej wówczas, gdy badanie zostało wykonane za wcześnie – w trakcie okienka serologicznego. Częstość ich występowania szacuje się na 0,001% w populacji o niskim ryzyku zakażenia.
Zobacz też: Zakażenie HIV – co się dzieje w organizmie?
Kiedy i gdzie się badać?
Testy przesiewowe III generacji mogą wykryć przeciwciała anty-HIV po ok. 4 tygodniach od zakażenia, testy IV generacji – od 2 do 3 tygodni, ponieważ oprócz przeciwciał testy te szukają białka p24 obecnego we krwi przed pojawieniem się przeciwciał anty-HIV.
Testy można więc wykonać już 14 dni po ryzykownym zachowaniu. Jednak aby wykluczyć zakażenie, test powinien być wykonany 12 tygodni po ostatnim zachowaniu ryzykownym. Dopiero wtedy, kiedy wynik tego badania też jest ujemny, można wykluczyć zakażenie. Niedopuszczalne jest wydawanie pacjentowi wyniku dodatniego testu przesiewowego. Zdarzają się niestety takie sytuacje, zwłaszcza gdy badanie robione jest w prywatnych laboratoriach. Dlatego najlepiej (i najtaniej – bo bezpłatnie) wykonać test na HIV w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Ich lista znajduje się na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids. gov.pl.
Szybki test – szybka diagnoza
Dostępne są także tzw. szybkie testy. W ten sposób określa się łatwe w wykonaniu testy pozwalające na wykrycie przeciwciał anty-HIV w bardzo krótkim czasie (3–30 minut) bez konieczności użycia jakiejkolwiek aparatury. W zależności od testu materiałem do badań może być: ślina, osocze, surowica, krew pełna.
W Polsce wykonywane są one jednak bardzo rzadko, np. w nagłych sytuacjach na niektórych oddziałach zabiegowych, ratunkowych czy też u rodzących kobiet, u których testu na HIV nie wykonano wcześniej.
Zobacz też: Jak można zarazić się wirusem HIV?
Fragment pochodzi z książki “Pozytywne życie” autorstwa A. Walendzik-Ostrowskiej i J. Dec (Impuls 2012). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
