Gdy temperatura spada poniżej zera, co jakiś czas pojawiają się doniesienia o ludziach znalezionych z odmrożonymi rękami czy nogami albo o rodzinach, które uległy zatruciu tlenkiem węgla (czadem), bo ogrzewały dom nieszczelnymi piecykami. To także czas, gdy rośnie także ryzyko poparzeń w pożarach. Wielu tym osobom można pomóc, dzięki komorom hiperbarycznym, których jest w Polsce coraz więcej. Szybkie zastosowanie takiej terapii może uratować komuś nie tylko zdrowie, ale często także życie.
Jak działa komora hiperbaryczna?
Leczenie polega na dostarczaniu do organizmu bardzo dużej ilości tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia (do 2,5 atmosfery). Odbywa się w specjalnej komorze, pacjenci przebywają w niej około 1,5 godziny. W tym czasie oddychają tlenem przez specjalne maski zakładane na twarz. Zabiegi powtarza się codziennie – w zależności od wskazań medycznych potrzeba od 1 do 60 takich seansów. Poniżej opisujemy najczęstsze wskazania do takiego leczenia.
Tlen hiperbaryczny ratuje po zatruciu czadem
To pacjenci, którzy najczęściej trafia na taką terapię. Jeśli zostaną jej poddani w ciągu kilku godzin od zdarzenia, mają szansę na pełny powrót do zdrowia. Dlaczego jak najszybsze poddanie się terapii hiperbarycznej jest takie ważne? Tlenek węgla 200 razy lepiej wiąże się z hemoglobiną niż tlen. Krew nie ma wówczas szansy transportowania tlenu do tkanek, które stopniowo obumierają. Najmniej odporny na niedotlenienie jest mózg – bardzo szybko dochodzi do jego uszkodzenia. W normalnych warunkach trudno jest wyeliminować tlenek węgla z organizmu (trwa to wiele godzin). Zabieg w komorze hiperbarycznej znacznie skraca ten czas, a co za tym idzie, potencjalne uszkodzenia są mniejsze. Dodatkowo tlen hiperbaryczny rozpuszcza się w osoczu i jest wraz z krwią przenoszony do wszystkich tkanek, ich dotlenienie jest więc jeszcze lepsze. To właśnie dlatego tak ważne jest, aby ktoś, kto znajdzie osobę nieprzytomną i ma podejrzenia, że przyczyną może być zatrucie czadem, jak najszybciej powiadomił pogotowie ratunkowe i poprosił o przewiezienie do najbliższej komory hiperbarycznej. Są one m.in. w Warszawie, Gdyni, Wrocławiu, Siemianowicach Śląskich, Łodzi, w Poznaniu (wszystkie mają umowy z NFZ i dyżurują non stop). Takie zabiegi zaleca się także wtedy, gdy doszło do zatrucia czadem, ale stan chorego nie jest bardzo ciężki (nie doszło do utraty przytomności). Często zdarzają się bowiem późne powikłania, po nawet kilku tygodniach od momentu zatrucia (kłopoty z zapamiętywaniem, uczeniem się, a nawet utrata wzroku lub słuchu). Terapię stosuje się nawet w przypadku niewielkich zatruć u kobiet w ciąży, bo niedotlenienie płodu jest znacznie większe niż matki.
Pomoże odzyskać słuch
Czas ma także znaczenie w przypadkach nagłej utraty słuchu związanej z urazem akustycznym (np. z powodu wybuchu) lub z niewyjaśnionej przyczyny (tzw. głuchota idiopatyczna). Jeśli taki pacjent trafi do komory hiperbarycznej odpowiednio szybko (do 10–14 dni), ma większe szanse na odzyskanie słuchu. Uwaga! Nie zawsze laryngolodzy proponują tę metodę terapii, dlatego warto wziąć sprawy w swoje ręce i jeśli komuś przydarzy się nagła utrata słuchu, należy poprosić lekarza o skierowanie na zabiegi.
Przyspieszy gojenie ran, oparzeń i odmrożeń
To terapia skuteczna w przypadku oparzeń (także dróg oddechowych), odmrożeń i trudno gojących się ran. Ułatwia dopływ tlenu do chorych tkanek, co przyspiesza ich gojenie się. W ten sposób można nawet zapobiec amputacjom stóp u osób chorych na cukrzycę (tzw. stopa cukrzycowa, to często powikłanie zaawansowanej choroby).
Lista podstawowych wskazań (ostrych i przewlekłych) do leczenia tlenem w komorze hiperbarycznej
- Zatrucie tlenkiem węgla (czadem).
- Ostre niedokrwienie tkanek miękkich, następstwa urazów zmiażdżeniowych (po różnego rodzaju wypadkach).
- Oparzenia termiczne skóry i dróg oddechowych.
- Odmrożenia i martwicze zakażenie tkanek miękkich (tzw. gangrena).
- Nagła głuchota.
- Popromienne uszkodzenie tkanek i narządów (np. w wyniku radioterapii).
- Zespół stopy cukrzycowej.
- Owrzodzenia odleżynowe.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
