Nietrzymanie moczu jest częstym problemem zdrowotnym u kobiet. Sprawia iż nie czujemy się komfortowo, niepewnie. Obniża się nasze poczucie własnej wartości i ochota na jakiekolwiek aktywności, także te przyjemne. Niechętnie przez to uczestniczymy w życiu towarzyskim, izolując się w domu i popadając w zmienne nastroje. Nietrzymanie moczu można jednak skutecznie leczyć.
Leczenie zachowawcze nietrzymania moczu cz. I
Leczenie zachowawcze nietrzymania moczu cz.II - farmakoterapia
Przedstawiliśmy już formy postępowania zachowawczego radzenia sobie z chorobą, teraz pora na poznanie inwazyjnych sposobów terapii, jakimi są specyficzne zabiegi operacyjne, wykonywane przez lekarzy urologów i ginekologów. Niestety przez wielu z nas zostały one zlekceważone i już odgórnie uznane za nieskuteczne. Dlaczego? Przecież zdecydowana większość z tych zabiegów kończy się sukcesem. A może tu chodzi bardziej o to, że po operacji nie stosujemy się do zaleceń lekarskich? Dzięki operacji raz na zawsze się nie pozbędziemy problemu, ale nie pojawi się on przez kilka ładnych lat. Czas ten można przedłużyć wykonując m.in. ćwiczenia Kegla, zapobiegając infekcjom pęcherza i cewki moczowej oraz kontrolując stan układu moczowo-płciowego u swojego lekarza prowadzącego i stosując się do jego wskazówek.
Jak wspomniano wcześniej, leczenie chirurgiczne nietrzymania moczu jest domeną dwóch specjalności medycznych, jak urologia i ginekologia. Lekarze tych specjalności diagnozują chorobę i kierują na właściwe leczenie. Nie zawsze jest to leczenie operacyjne. Na początku zazwyczaj obejmuje ono postępowanie zachowawcze, nieinwazyjne, polegające na wykonywaniu specyficznych ćwiczeń, dbałości o higienę, czy wreszcie przyjmowaniu lekarstw. Interwencja chirurgiczna to ostateczność.
Kiedy leczenie operacyjne?
Do leczenia chirurgicznego lekarz kwalifikuje na podstawie badania fizykalnego i wyników badań dodatkowych, jak np. badanie urodynamiczne, badanie ogólne moczu, badania obrazowe. Lekarz rozważa je w przypadku:
- kobiet z wysiłkowym lub mieszanym nietrzymaniem moczu lub NTM z parcia, gdy istnieje duże nasilenie popuszczania moczu,
- kobiet jw., u których terapia farmakologiczna nie przyniosła poprawy,
- mężczyzn z wysiłkowym nietrzymaniem moczu, także po operacjach prostaty,
- osób chorujących na nietrzymanie moczu z parcia, gdy leczenie zachowawcze nie powiodło się,
- współwystępowania chorób neurologicznych np. stwardnienie rozsiane.
W zależności od indywidualnych dla każdego człowieka warunków anatomicznych i fizjologicznych, lekarz dobiera odpowiednią formę operacji chirurgicznej. Najskuteczniejszymi metodami są TVT, sling, sztuczny zwieracz i operacja Burcha. Nie znaczy to jednak, że inne techniki są zawodne. Sukces terapeutyczny zależy od indywidualnego stanu chorego, jego współpracy z lekarzem, a także od doświadczenia lekarza operującego i sprawującego kontrolę pooperacyjną. Wszystkie operacje są wykonywane w znieczuleniu ogólnym, choć niektóre z nich także w miejscowym, co będzie zaznaczone w tekście.
Operacje wysiłkowego nietrzymania moczu z przyczyn anatomicznych
Są to przeróżne operacje, dzięki którym lekarze poprawiają niewłaściwą anatomię układu moczowo-płciowego. Przykładowymi interwencjami są np. zabiegi wzmacniające przednią ścianę pochwy, załonowe podwieszenie szyi pęcherza np. operacja (kolposuspensja) Burcha i operacja Marshall-Marchetti-Krantz. Operacje te polegają na właściwym „ustawieniu” narządów i ich umocowaniu za pomocą szwów chirurgicznych. Kolposuspensja metodą Burcha jest najbardziej skuteczną i daje pozytywne efekty na długi czas. U kobiet wykonywane są także przezpochwowe igłowe podwieszenia szyi pęcherza, w których to istotą jest umocowanie szyi pęcherza do mięśni brzucha. Operacje te wymagają znieczulenia ogólnego.
Operacje wykonywane techniką laparoskopową
Technika laparoskopii należy do nowoczesnych technik operacyjnych. Polega na zastosowaniu specjalnej aparatury pozwalającej jednocześnie operować i oglądać wnętrzności, bez potrzeby klasycznego cięcia „otwierającego” powłoki ciała. Cięcia chirurgiczne są o wiele mniejsze, a rany po zagojeniu prawie nie widoczne. Do laparoskopii wymagane jest zwykle znieczulenie ogólne.
Do skutecznych operacji wykonywanych techniką laparoskopową zaliczamy operacje pętlowe tzw. sling. Polegają na zastosowaniu specjalnych „pasków” z własnej powięzi lub syntetycznych mocowanych pod szyją pęcherza. Istnieje jednak ryzyko powikłania w postaci utrudnień w oddawaniu moczu, przez co przed operacją trzeba przejść przeszkolenie z samocewnikowania, by później móc to wykonywać samemu.
Kolejną metodą jest TVT – tension free vaginal tape – metoda podobna do powyższej, nieco unowocześniona, polegająca na założeniu taśmy, paska drogą przezpochwową; różni się tym, że pasek zakładany jest na środkowy odcinek cewki moczowej, a nie na szyję pęcherza. Przy tej metodzie rzadko spotyka się powikłania. Tu cenna uwaga, że zabieg może być wykonany w znieczuleniu miejscowym. Do TVT podobna jest metoda TOT – trans obturator tape. Różni je miejsce wprowadzania taśmy, które tu odbywa się między otworami zasłonowymi.
Kolejnym zabiegiem wykonywanym w znieczuleniu miejscowym jest zamontowanie minisystemów, podobne do operacji z użyciem taśm. Przykładem takiej operacji jest TFS (tissue fixation system), dająca poprawę zarówno w kwestii nietrzymania moczu jak i zaburzeń statyki układu rodnego kobiety. Są to zabiegi mniej traumatyzujące, co ma uzasadnienie w technice wykonywania tych zabiegów. Jednak na wyniki ich skuteczności musimy jeszcze poczekać, gdyż to stosunkowo dość nowatorskie podejście terapeutyczne.
Operacje nietrzymania moczu z powodu zaburzeń czynności zwieracza pęcherza
Również wykorzystuje się operacje typu sling, zwane pętlowymi, a także stosuje wstrzyknięcia i implanty okołocewkowe, dzięki którym możliwe jest uszczelnienie szyi pęcherza i cewki moczowej. Do ostrzyknięcia stosuje się np. teflon, kolagen wołowy, tłuszcz z własnej tkanki, kwas hialuronowy i inne. Droższą metodą jest wykonanie tzw. sztucznego zwieracza cewki (zwieracz hydrauliczny). Polega na założeniu specjalnego mankietu wokół cewki lub szyi pęcherza, który jest wypełniany hydraulicznie za pomocą pompki – wszczepianej albo do worka mosznowego u mężczyzn, albo do wargi sromowej większej u kobiet. Aby oddać mocz należy opróżnić mankiet, co właśnie się wykonuje za pomocą tejże pompki. Głównym minusem opisywanej procedury, jest fakt iż może dojść do awarii tak zamontowanego systemu. Ponadto po upływie około 8 lat jego części trzeba zmienić, gdyż się zużywa. Polecany jest mężczyznom po usunięciu prostaty.
Inne metody leczenia
W zależności od przyczyn nietrzymania moczu stosuje się mniej lub bardziej typowe rozwiązania. Wszystko zależy od kompetencji urologa, jak również możliwości organizmu pacjenta. Nie u wszystkich ludzi można bowiem stosować te same techniki operacji. Oto niektóre z nich:
Operacja Brickera – nadpęcherzowe odprowadzenie moczu, wówczas gdy ten nie spływa do pęcherza i nie jest wydalany przez cewkę moczową.
Powiększenie pęcherza – w przypadku małego pęcherza, kiedy to dochodzi do nietrzymania moczu z parć; taki efekt można uzyskać np. operację polegająca na nacięciu mięśniówki pęcherza lub wszyciu kawałka jelita własnego.
Uretroliza – uwolnienie cewki moczowej ze zrostów, czyli blizn, które powstały po zagojeniu się ran po innych przebytych zabiegach operacyjnych.
Operacja cystocele – w przypadku zaburzeń statyki narządu rodnego u kobiet np. wypadanie macicy. Wypadająca macica zwęża cewkę moczową na tyle, że dochodzi do nietrzymania moczu z przepełnienia. Wtedy mocz wydobywa się np. przy kichnięciu, kaszlnięciu, dźwiganiu lub sączy się bez przerwy.
Prostatektomia – u mężczyzn z rakiem prostaty, jeżeli powiększenie stercza utrudnia oddawanie moczu. Dochodzi wówczas do nietrzymania moczu z przepełnienia. Usunięcie prostaty na ogół przynosi poprawę.
Nadzieja w neuromodulacji
Jest to metoda jeszcze nie wykorzystywana w naszym kraju, w związku z czym nierefundowana. Polega na stymulacji prądem nerwów, które unerwiają pęcherz moczowy, co pozwala na opanowanie impulsów nerwowych wywołujących skurcze pęcherza, parcie. Neuromodulacja to metoda inwazyjna jak każda operacja. Polega na wszczepieniu specjalnych elektrod do rdzenia kręgowego (system InterStim).
Nietrzymanie moczu nie jest problemem jedynie dotykającym kobiety. Coraz częściej mamy z nim do czynienia również u mężczyzn, co zazwyczaj ma związek z chorobami prostaty. Nie bez znaczenia są więc badania profilaktyczne gruczołu sterczowego. Kobiety o wiele częściej zasięgają porad o NTM, co zapewne ma związek ze systematycznym badaniem ginekologicznym. Mężczyźni nie są tak „przyzwyczajeni” do regularnych badań specjalistycznych, stąd też najczęściej zgłaszają problem dopiero wtedy, gdy jest on bolesny np. zatrzymanie moczu z powodu powiększenia prostaty. Wystarczy tak niewiele by zapobiec niepotrzebnemu cierpieniu...
Męskie sprawy – diagnostyka chorób prostaty
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
