Światowa Organizacja Zdrowia ostrzegła, że małpia ospa stanowi globalne zagrożenie. Wirus dotarł do 75 państw, w których odnotowano ponad 16 tys. zakażeń i 5 zgonów. W obliczu tych doniesień wiele osób zastanawia się, czy istnieje skuteczny lek na małpią ospę.
Spis treści:
- Małpia ospa – czym jest?
- Lek na małpią ospę – jakie są sposoby leczenia?
- Lek na małpią ospę – kto powinien go dostać?
- Lek na wysypkę przy małpiej ospie
- Szczepionka przeciwko małpiej ospie
Małpia ospa – czym jest?
Małpia ospa to zakaźna choroba odzwierzęca wywoływana przez wirus ospy małpiej należący do rodzaju Orthopoxvirus. Charakterystycznym objawem jest wysypka rozwijająca się od plamek, poprzez grudki, pęcherzyki, krosty do strupów, na skórze całego ciała, niekiedy też na powierzchni dłoni i podeszw stóp.
Okres inkubacji wirusa małpiej ospy trwa zwykle od 6 do 13 dni. Oprócz wysypki chorzy na małpią ospę skarżą się na gorączkę, ból głowy, powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśniowe, osłabienie. Choroba na ogół samodzielnie ustępuje. Objawy małpiej ospy trwają od 2 do 4 tygodni.
Małpia ospa przenoszona jest poprzez bliski kontakt z osobą zakażoną: jej płynami ustrojowymi, płynem z pęcherzyków, skażonymi przedmiotami, np. ubraniami, ręcznikiem, pościelą, a także drogą kropelkową.
Według Światowej Organizacji Zdrowia ostatnie epidemie, które rozpowszechniły się m.in. w Europie, wiążą się z ryzykiem śmiertelności 3-6%. Ciężkie przypadki małpiej ospy zwykle wynikają z niedoborów odporności. Na cięższy przebieg choroby narażone są też kobiety ciężarne, karmiące piersią oraz małe dzieci.
Lek na małpią ospę – jakie są sposoby leczenia?
Nie powstał jak dotąd lek, który byłby przeznaczony konkretnie do leczenia małpiej ospy. Leczenie choroby polega głównie na ograniczaniu objawów. Zakażony przyjmuje leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, odpoczywa i uzupełnia płyny. Lekami na małpią ospę mogą być znane już leki przeciwwirusowe (stosowane zwykle na ospę prawdziwą), ograniczające namnażanie się patogenów:
- Tekowirymat – lek zarejestrowany w tym roku przez Europejską Agencję Leków (EMA) do leczenia małpiej ospy (rozszerzono zakres wskazań). Dostępny w formie tabletki lub zastrzyku lek przeciwwirusowy, skuteczny w terapii chorób wywołanych przez ortopoksywirusy. Według badań to lek bezpieczny, o niewielkich skutkach ubocznych.
- Globulina odpornościowa krowianki (VIG) – środek przeznaczony głównie do leczenia powikłań spowodowanych szczepionką przeciwko krowiance. Może być użyty w leczeniu zakażeń ortopokswirusami. Nie ma jednak udowodnionych korzyści leczenia tą immunoglobuliną u chorych na małpią ospę.
- Cidofovir – lek przeciwwirusowy stosowany w leczeniu cytomegalowirusowego zapalenia siatkówki u pacjentów z AIDS. Brakuje danych dotyczących skuteczności w przypadku małpiej ospy, jednak farmaceutyk okazał się skuteczny przeciwko ortopoksywirusom w badaniach na zwierzętach.
- Brincidofovir – lek przeciwwirusowy stosowany w leczeniu ospy prawdziwej. Według badań może być także skuteczny w leczeniu małpiej ospy.
Lek na małpią ospę – kto powinien dostać?
Chociaż małpią ospę leczy się objawowo i choroba sama ustępuje, to jednak czasami terapia musi być rozszerzona. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) informują, że leki przeciwwirusowe w przypadku małpiej ospy powinny otrzymać:
- osoby z ciężką chorobą (np. choroba krwotoczna, zmiany zlewne, posocznica, zapalenie mózgu lub inne stany wymagające hospitalizacji),
-
osoby, które mogą być narażone na wysokie ryzyko ciężkiej choroby:
- osoby z obniżoną odpornością (np. HIV/AIDS, białaczka, chłoniak, przeszczep narządu, leczenie napromienianiem, kortykosteroidami w dużych dawkach,
- dzieci, szczególnie poniżej 8 lat,
- osoby z historią lub obecnością atopowego zapalenia skóry,
- osoby z innymi czynnymi złuszczającymi chorobami skóry (np. egzema, oparzenia, liszajec, zakażenie wirusem ospy wietrznej i półpaśca, zakażenie wirusem opryszczki pospolitej, ciężki trądzik, ciężkie pieluszkowe zapalenie skóry z rozległymi obszarami obnażonej skóry, łuszczyca),
- kobiety w ciąży lub karmiące piersią,
- osoby z co najmniej jednym powikłaniem (np. wtórne bakteryjne zakażenie skóry, zapalenie żołądka i jelit z ciężkimi nudnościami i wymiotami, biegunką lub odwodnieniem) - osoby z wysypką małpiej ospy w określonych miejscach: w obrębie oczu, ust lub innych obszarów anatomicznych, w których zakażenie wirusem ospy małpiej może stanowić szczególne zagrożenie (np. genitalia lub odbyt).
Lek na wysypkę przy małpiej ospie
Wysypka będąca objawem małpiej ospy nie wymaga specjalnego leczenia. Część źródeł podaje, że niektóre dostępne leki przeciwwirusowe są skuteczne w hamowaniu namnażania wirusa małpiej ospy, o ile zostaną podane w odpowiednim czasie.
Szczepionka przeciwko małpiej ospie
Nie ma szczepionki przeciwko małpiej ospie. Naukowcy jednak wskazują, że skuteczna w zapobieganiu chorobie jest istniejąca szczepionka przeciwko ospie prawdziwej. Jej skuteczność w zapobieganiu małpiej ospie wynosi 85%. W Polsce do 1980 roku rutynowo podawano szczepionki przeciw ospie prawdziwej. Po wyeliminowaniu choroby WHO zdecydowało znieść obowiązek szczepień przeciwko tej chorobie. Osoby urodzone przed 1980 rokiem mogą być dzisiaj bardziej odporne na małpią ospę.
Oprócz szczepionki możliwa jest też inna forma profilaktyki przeciwko małpiej ospie. Polega na podaniu zmodyfikowanej szczepionki przeciwko krowiance (wirusowa choroba z wysypką) po kontakcie z chorym na małpią ospę. Według CDC szczepienie w ciągu 4 dni od kontaktu z wirusem może zapobiec wystąpieniu choroby, a szczepienie w ciągu 14 dni może złagodzić objawy choroby.
Czytaj także:
Jak odróżnić małpią ospę od ospy wietrznej? Podobieństwa i różnice
Szef WHO o małpiej ospie: jedno z ogromnych wyzwań dla współczesnego świata
Czarna ospa (ospa prawdziwa): czym jest, objawy, szczepionka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
