Jak odróżnić małpią ospę od ospy wietrznej? Podobieństwa i różnice

fot. Adobe Stock, artfocus

Spis treści:

1. Małpia ospa a ospa wietrzna – podobieństwa
2. Małpia ospa a ospa wietrzna – czym się różnią?
3. Wysypka w małpiej ospie i ospie wietrznej
4. Małpia ospa a ospa prawdziwa
5. Leczenie 

Małpia ospa a ospa wietrzna – podobieństwa

Wbrew pozorom małpia ospa i ospa wietrzna bardziej się od siebie różnią, niż są do siebie podobne,  chociaż istnieje kilka podobieństw. Głównym wspólnym mianownikiem tych chorób jest charakterystyczna wysypka na ciele (o różnicach – niżej), w której pojawiają się pęcherze. Pęcherze na końcu usychają, tworząc strupy, i odpadają. Obie choroby są wywoływane przez wirusy, nie ma na nie lekarstwa i są infekcjami, które samoistnie ustępują.

Wspólne są także w obu przypadkach drogi zakażenia. Małpią ospą i ospą wietrzną można zarazić się przez kontakt ze skórą chorego, wydzielinami, płynem ze zmian skórnych, a także drogą kropelkową. Zarówno przy małpiej ospie, jak i ospie wietrznej, wysypkę poprzedzają tzw. objawy prodromalne, inaczej zwiastujące, takie jak gorączka, osłabienie, bóle mięśniowe i dreszcze. Trwają one kilka dni. Dopiero po nich na skórze pojawiają się zaraźliwe wykwity.

Obie choroby należą do infekcji, które rzadko prowadzą do ciężkich powikłań. Chociaż trzeba podkreślić, że ospa wietrzna jest szczególnie groźna w pewnych grupach: u osób z obniżoną odpornością, kobiet ciężarnych, osób dorosłych, które nie chorowały w przeszłości i nie są odporne na wirusa ospy. 

Małpia ospa a ospa wietrzna - czym się różnią?

Ospa wietrzna w przeciwieństwie do małpiej ospy, jest powszechną zakaźną chorobą wieku dziecięcego, wywoływaną przez zupełnie inny patogen. Dużo łatwiej się przenosi - jest bardziej zaraźliwa. Występuje na całym świecie, głównie wśród dzieci.

Małpia ospa z kolei jest chorobą odzwierzęcą i występuje niemal wyłącznie na obszarach endemicznych, głównie w krajach Afryki Zachodniej i Środkowej. Do pojawienia się ognisk małpiej ospy poza Afryką dochodzi sporadycznie. Jest mało prawdopodobne, aby doszło do zakażenia małpią ospą, jeśli nie było bliskiego kontaktu z chorym. Oto więcej różnic:

Warto też dodać, że w przypadku ospy wietrznej to dorośli są bardziej narażeni na ciężki przebieg choroby, zaś w małpiej ospie - infekcję gorzej przechodzą dzieci.

Wysypka w małpiej ospie i ospie wietrznej – jak odróżnić?

Wysypka jest tym objawem, który budzi przy obu infekcjach największy niepokój. Istotna różnica jest taka, że w przebiegu małpiej ospy wysypka najpierw pojawia się w jamie ustnej i na twarzy, a później rozprzestrzenia się na skórze - częściej obejmuje kończyny, w tym dłonie i stopy, a w mniejszym nasileniu tułów. Z kolei przy ospie wietrznej pierwsze pęcherze pojawiają się bardzo często na tułowiu i rozprzestrzeniają na dalsze części ciała, rzadziej występują na dłoniach i stopach.

Przy małpiej ospie pęcherzyki zamieniają się w głębokie i twarde guzki wypełnione białym lub żółtym mętnym płynem. Wysypka w fazie krost utrzymuje się dłużej: ok. 5-7 dni, a strupki tworzą się i złuszczają nawet przez kolejne 2 tygodnie. Ospa wietrzna charakteryzuje się pęcherzykami wypełnionymi płynem, które w ciągu 4-7 dni zamieniają się w strupy, dość szybko gojące się. Rzadko pozostają blizny. 

Wysypka przy małpiej ospie często pozostawia blizny i przebarwienia. Z racji większych i głębszych zmian, blizny mogą być częstsze niż przy ospie wietrznej. 

fot. Pęcherze przy ospie wietrznej na plecach dziecka / Adobe Stock, Alex Tihonov

Małpia ospa a ospa prawdziwa

Małpiej ospie jest w rzeczywistości bliżej do ospy prawdziwej niż ospy wietrznej. Ospa prawdziwa to ciężka choroba o wysokiej śmiertelności (ok. 30% chorych umiera, ale niektóre postacie infekcji cechuje śmiertelność wynosząca aż 95%). Ostatni przypadek zachorowania na ospę prawdziwą odnotowano w 1980 roku. Małpia ospa i ospa prawdziwa, są wywoływane przez wirusy z tego samego rodzaju ortopokswirusów.

Wysypka jest również charakterystycznym objawem. Poprzedzają ją w ospie prawdziwej cięższe objawy: wysoka gorączka, wymioty, bóle brzucha, głowy i pleców. Osutka pojawia się najpierw na twarzy lub ramionach, a następnie reszcie ciała, również stopach i dłoniach, w mniejszym stopniu na tułowiu - podobnie jak w małpiej ospie. Zmiany skórne są głębokie, na poszczególnych partiach ciała przekształcają się w sposób harmonijny (w tym samym czasie) z plamek, w pęcherze, a następnie krosty i strupy. Wysypka goi się w ciągu 2-3 tygodniu od początku jej wystąpienia. 

Leczenie małpiej ospy i ospy wietrznej

Bardzo ważna jest izolacja w przypadku wystąpienia wysypki. Jest to czas największej zakaźności małpiej ospy i ospy wietrznej. Leczenie obu chorób polega na minimalizowaniu objawów, zatem pomocne będą leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (z paracetamolem). Należy odpoczywać, pić dużo płynów, jeść posiłki rzadkie, neutralne w smaku i niezbyt ciepłe. Przeczytaj: mity o ospie i półpaścu, gdzie znajdziesz odpowiedź m.in. na pytanie, czy przy ospie trzeba zrezygnować z kąpieli.

Czytaj także:
Ospa u dorosłych - objawy, jak wygląda, leczenie (zdjęcia ospy)
Domowe sposoby na ospę wietrzną. Te metody zmniejszą świąd i przyspieszą gojenie
Czy półpasiec jest zaraźliwy? Uważaj szczególnie na jeden objaw
Półpasiec – objawy i jak rozpoznać wysypkę przy tej chorobie?
Wysypka – zdjęcia, rodzaje i przyczyny (wysypka alergiczna, grudkowa, plamista)

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!