Instytut Matki i Dziecka w Warszawie oraz Uniwersytet Warszawski w 2022 roku przeprowadził badania, które doprowadziły do alarmujących wniosków. Co najmniej raz w tygodniu po napoje energetyczne sięga prawie połowa 15 -latków. W grupie 11-latków spożywanie napojów energetycznych dotyczyło 10% badanych. Od 1 stycznia 2024 roku sprzedaż energetyków nieletnim jest niedozwolona, jednak to nie oznacza, że problemu nie ma. Jeżeli jesteś rodzicem albo sam często sięgasz po energetyki, to powinieneś wiedzieć, jakie są negatywne skutki ich spożywania.
Spis treści:
- Co zawierają napoje energetyczne?
- Jakie są negatywne skutki picia napojów energetycznych?
- Cukier w energetykach a zdrowie
- Czy tauryna zawarta w energetykach jest szkodliwa?
- Kofeina w napojach energetycznych a zdrowie
- Jak napoje energetyczne wpływają na serce?
- Mieszanie energetyków z alkoholem - wpływ na zdrowie
Co zawierają napoje energetyczne?
Napoje energetyczne, potocznie zwane energetykami, to napoje, których działanie jest ukierunkowane na poprawienie koncentracji, pamięci, nastroju i obniżenie zmęczenia. W ich składzie można znaleźć takie składniki jak:
- kofeina,
- tauryna,
- ekstrakty z guarany, żeń-szenia,
- cukier,
- witaminy z grupy B,
- słodziki.
Chociaż wypicie napoju daje krótkotrwały zastrzyk energii, to stosowany w nadmiarze może być szkodliwy dla zdrowia.
Jakie są negatywne skutki picia napojów energetycznych?
Negatywne skutki picia napojów energetycznych dotyczą głównie ich regularnego spożywania, ale nie tylko. Wypicie zbyt dużej ilości jednorazowo również może mieć fatalne skutki dla zdrowia. Jednym z zagrożeń jest przedawkowanie kofeiny, które w skrajnych przypadkach grozi poważnymi zaburzeniami rytmu serca oraz uszkodzeniem nerek i wątroby.
Negatywne skutki picia napojów energetycznych mają różne nasilenie. Są to m.in.:
- rozdrażnienie i niepokój,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia pracy serca (szybkie lub nieregularne bicie serca),
- ból w klatce piersiowej,
- ból mięśni,
- ból pleców,
- brak apetytu,
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
- negatywny wpływ na gospodarkę wapniową, co może przyczyniać się do osłabienia kości,
- wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy,
- odwodnienie,
- otyłość i nadwaga,
- depresja,
- zaburzenia lękowe,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe: biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha,
- drżenie mięśni,
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- próchnica,
- wzrost ryzyka wystąpienia udaru.
Istnieje wiele badań, które potwierdzają występowanie skutków ubocznych po spożyciu energetyków. Naukowcy z McMaster University (Sports Health, 2020) po przeanalizowaniu danych dotyczących ponad 96 tys. osób (z 32 badań) zauważyli, że często zgłaszanymi działaniami niepożądanymi wśród dzieci pijących energetyki były bezsenność (35,4%), stres (35,4%) i nastrój depresyjny (23,1%). Często zgłaszanymi działaniami niepożądanymi u dorosłych były z kolei bezsenność (24,7%), drżenie/niepokój (29,8%) i rozstrój żołądka (21,6%).
Okazjonalne spożywanie napojów energetycznych przez zdrowe osoby prawdopodobnie nie będzie szkodliwe. Jednak regularne ich picie może zwiększyć ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych, zwłaszcza jeśli masz już jakieś schorzenie
– ostrzega dietetyczka Amber Sommer w rozmowie z portalem Cleveland Clinic.
Cukier w energetykach a zdrowie
Negatywne skutki spożywania napojów energetycznych wiążą się m.in. z dużą zawartością cukru. W jednym napoju może znajdować się nawet 50 g cukru, czyli około 10 łyżeczek! Wprawdzie cukier ma działanie pobudzające i może chwilowo poprawiać nastrój, jednak na dłuższą metę rujnuje zdrowie. Powoduje otyłość, cukrzycę, insulinooporność, a wskutek tego zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Kofeina w napojach energetycznych a zdrowie
Napoje energetyczne zawierają sporo kofeiny - równowartość od jednej do kilku filiżanek kawy. Nietrudno przewidzieć, że dla dziecka taka ilość jest groźna, a i osobie dorosłej może szkodzić. Kofeina znajdująca się w energetykach może wywołać silne bóle brzucha, wymioty, pobudzenie, zaburzenia pracy serca oraz bezsenność. Zwiększa też ryzyko odwodnienia. Napoje o wysokiej zawartości kofeiny nie powinny być spożywane przez osoby z chorobami układu krążenia. Według naukowców duże dawki mogą przyczyniać się do wzrostu ciśnienia, a nawet zwiększać ryzyko zawału serca.
Czy tauryna zawarta w energetykach jest szkodliwa?
Wiele wątpliwości i kontrowersji dotyczy tego składnika napojów energetycznych. Tauryna, o czym rzadko się mówi, jest aminokwasem naturalnie występującym w ludzkim organizmie oraz żywności. Ma wiele funkcji, np. wspiera pracę serca, pomaga usuwać toksyny i wytwarzać energię, bierze udział w regulacji równowagi wodno-elektrolitowej. Wiele wskazuje na to, że to nie tauryna odpowiada za szkodliwe działanie energetyków. Badania nie potwierdzają jej szkodliwości w umiarkowanych ilościach.
Jak napoje energetyczne wpływają na serce?
Spożywanie energetyków może wpływać na zdrowie serca na kilka różnych sposobów. Przede wszystkim w nadmiarze wywołuje nagłe nieregularne bicie serca, które jest groźne zwłaszcza dla dzieci i osób z chorobami kardiologicznymi. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ostrzegają, że połączenie dużej dawki kofeiny i innych pobudzających związków zawartych w napojach energetycznych może się przyczyniać do wzrostu ciśnienia krwi, co stanowi kluczowy czynnik ryzyka chorób układu krążenia.
Gdy spożywasz nadmierne ilości kofeiny i łączysz to ze stymulującym działaniem dodatkowych składników, jak guarana, może to nasilić skutki psychologiczne i neurologiczne. Może mieć wpływ na układ sercowo-naczyniowy, powodować zwiększone tętno i ciśnienie krwi, a nawet prowadzić do udaru mózgu
- ostrzega Amber Sommer, dietetyczka.
Mieszanie energetyków z alkoholem - wpływ na zdrowie
Mieszanie energetyków z alkoholem to częsta praktyka wśród młodych osób. Ma sprawiać, że kac po piciu będzie mniejszy, zwiększy się czujność i aktywność. To szybka droga do problemów.
- Napoje energetyczne łagodzą odczuwanie stanu nietrzeźwości, przez co to połączenie prowadzi do większego spożycia alkoholu. Okazuje się, że fundowanie sobie takiej mieszanki powoduje trzykrotnie większe ryzyko zatrucia alkoholem i czterokrotnie większe ryzyko prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości.
- Wypijanie energetyków działa pobudzająco, co w połączeniu z alkoholem u niektórych osób może nasilać agresywne zachowania.
- Połączenie energetyka z alkoholem w większym stopniu odwadnia i jeszcze gorzej wpływa na serce. Zwiększa ryzyko arytmii i skoków ciśnienia.
- To także proszenie się o zaburzenia snu i gorszą regenerację organizmu.
Połączenie alkoholu z energetykami jest szczególnie niebezpieczne. Nie wpływa na zmniejszenie działania alkoholu na organizm, a wręcz zwiększa ryzyko spożycia większej ilości napojów procentowych oraz wypadków i urazów. Złudne wrażenie warto zastąpić rozsądkiem i troską o własne zdrowie.
Źródła:
Nadeem IM, Shanmugaraj A, Sakha S, Horner NS, Ayeni OR, Khan M. Energy Drinks and Their Adverse Health Effects: A Systematic Review and Meta-analysis. Sports Health. 2021 May-Jun;13(3):265-277. doi: 10.1177/1941738120949181. Epub 2020 Nov 19. PMID: 33211984; PMCID: PMC8083152,
Alsunni AA. Energy Drink Consumption: Beneficial and Adverse Health Effects. Int J Health Sci (Qassim). 2015 Oct;9(4):468-74. PMID: 26715927; PMCID: PMC4682602,
Effects of Mixing Alcohol and Caffeine, CDC, https://www.cdc.gov/alcohol/about-alcohol-use/alcohol-caffeine.html
Czytaj także:
Jaka jest dzienna dawka kofeiny i ile można jej przyjąć na raz?
Picie kawy w ciąży. Czy kofeina powoduje nadpobudliwość u dziecka?
Od ilu lat można pić kawę? 7 efektów ubocznych nadmiaru kofeiny u nastolatków i dzieci, których wolisz uniknąć
Obalamy mity: Czy kawa odchudza?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
