Co to jest woreczek żółciowy?
Pęcherzyk żółciowy (taka jest prawidłowa nazwa) to niewielki narząd, który magazynuje i zagęszcza wyprodukowaną przez wątrobę żółć. Po posiłku żółć uwalniana jest z woreczka i spływa do dwunastnicy, gdzie bierze udział w procesie trawienia (jest odpowiedzialna głównie za rozkład tłuszczów).
Skąd się biorą w nim kamienie?
Wpływ na ich tworzenie się ma przede wszystkim zła dieta, nadwaga i zaburzenia przemiany materii, ale też skłonności genetyczne. Aby żółć wywiązywała się ze swojego zadania, zawarty w niej cholesterol, a także kwasy tłuszczowe i lecytyna muszą występować w odpowiednich proporcjach. Niestety, bardzo łatwo je zaburzyć: wystarczy nadmiar cholesterolu w diecie. Gdy jest go zbyt dużo, a pomiędzy posiłkami występują długie przerwy, zawartość woreczka się zagęszcza i powstają z niej kryształki, zwane potocznie kamieniami. Najmniejsze są jak ziarnko piasku, ale największe mogą mieć wielkość orzecha włoskiego!
Jakie są objawy kamicy?
Najczęściej, poza lekkim uczuciem pełności, kamienie żółciowe nie powodują żadnych dolegliwości. Możesz więc być nieświadomą posiadaczką całej kolekcji! Jeśli po zjedzeniu tłustych i ciężkostrawnych dań zdarza ci się odczuwać dyskomfort w okolicach żołądka, nie musi to od razu oznaczać, że masz kamienie żółciowe. Czerwone światło powinno się zapalić, gdy problem się powtarza, często nęka cię zgaga, a do tego pojawia się ból w prawej części brzucha (pod żebrami, promieniujący w stronę pleców), któremu towarzyszą nudności. Dolegliwości nasilają się najczęściej w nocy, kilka godzin po obfitym posiłku zawierającym zwłaszcza smażone potrawy czy żółtka jaj.
Co robić, gdy boli woreczek?
Wypij herbatę z mięty, dziurawca, liści czarnej porzeczki lub kopru włoskiego. Ciepły napar stosuj co najmniej 2–3 razy dziennie. Zrób lekki masaż brzucha, który pomoże rozkurczyć się napiętym mięśniom i złagodzi ból. Na dzień lub dwa wykreśl z jadłospisu wszystko poza duszonymi warzywami, gotowaną rybą i nabiałem.
Kiedy trzeba iść do lekarza?
Zgłoś się do niego natychmiast, jeśli masz tzw. kolkę żółciową. Pojawia się, gdy kamienie przedostaną się do dróg żółciowych i je zablokują. Jej objawy to silny ból, gorączka i wymioty. Dostaniesz lek rozkurczowy i przeciwbólowy – im wcześniej, tym lepiej. Środki rozkurczowe spowodują uwolnienie kamieni i zapobiegną zapaleniu pęcherzyka żółciowego.
Na badania warto jednak pójść wcześniej, gdy jeszcze nie masz kolek, ale często dokucza ci zgaga i bóle brzucha. Pełną diagnozę lekarz postawi na podstawie USG jamy brzusznej. Warto je potwierdzić zdjęciem RTG (przed jego wykonaniem trzeba wypić środek kontrastujący).
Jak się leczy kamicę żółciową?
Dobór odpowiedniej metody leczenia zależy od wielkości kamieni, ich umiejscowienia i nasilenia dolegliwości. Gdy kamienie są niewielkie i jest ich niedużo, zazwyczaj zaleca się stosowanie lekkostrawnej diety. Oprócz niej lekarz może przepisać ci specjalne kapsułki z kwasami żółciowymi, które pomogą rozpuścić kamienie.
Które zioła mogą pomóc?
Większość przypraw ziołowych, poza poprawianiem smaku potraw, ułatwia trawienie. Lubczyk, kolendra, mięta pieprzowa, rozmaryn zwiększają ilość żółci i przyspieszają opróżnianie pęcherzyka. Zioła są także głównymi składnikami leków stosowanych w stanach zapalnych woreczka żółciowego, kamicach i zaburzeniach wydzielania żółci.
Kiedy woreczek trzeba usuwać?
Jeżeli kamica ma przebieg bezobjawowy, leczenie operacyjne zwykle nie jest konieczne. Cholecystektomię (czyli wycięcie woreczka żółciowego) warto rozważyć przy nawracających atakach kolki żółciowej, które mogą doprowadzić do ostrego zapalenia woreczka, ropni, a nawet żółtaczki mechanicznej spowodowanej zablokowaniem dróg żółciowych i przedostaniem się żółci do krwi.
Wyjątek stanowią diabetycy. Ze względu na tendencję do stanów zapalnych, kamica żółciowa jest u nich wskazaniem do operacji, nawet mimo braku jakichkolwiek dolegliwości.
Jak wygląda operacja?
Coraz częściej, bo już w prawie 90 proc. przypadków, woreczek żółciowy usuwa się metodą laparoskopową. W porównaniu z tradycyjną cholecystektomią zaletą tej metody jest mniejszy uraz, a tym samym szybszy powrót do zdrowia (hospitalizacja trwa ok. dwóch dni). Poza tym blizny po laparoskopii są dużo mniejsze. Chirurg robi trzy lub cztery małe nacięcia na brzuchu (1–2 cm). Wprowadza przez nie zestaw narzędzi mikrochirurgicznych i specjalną kamerę z oświetleniem, dzięki której obserwuje całą operację na ekranie monitora. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, trwa on 30–40 minut i jest refundowany przez NFZ.
W aptece i sklepie zielarskim kupisz bez recepty skuteczne środki ziołowe. Pomogą one złagodzić dolegliwości.
Mniszek lekarski: ułatwia trawienie tłuszczów. Preparaty z mniszka warto stosować po zjedzeniu ciężkostrawnych, tłustych potraw. Wzmacnia skurcze pęcherzyka żółciowego i pomaga go opróżnić. Gotowe preparaty z mniszka: Cholesol, Cholitol, Hepatina.
Karczoch: osłania wątrobę i działa oczyszczająco. Sprawdza się w połączeniu z żółciopędnymi właściwościami czarnej rzepy. Gotowe preparaty z karczocha i rzepy: Rapab, Raphacholin, Raphaherb.
Dziurawiec: korzystnie wpływa na wydzielanie się i przepływ żółci. Możesz sama przygotować napar: 1–2 łyżeczki ziela zalej szklanką wrzątku i zaparzaj przez 5 minut. Gotowe preparaty z dziurawca: Dziurawiec fix, Gastrobonisol.
Konsultacja: dr n. farm., lek. med. Mirosław Rewekant, adiunkt w Zakładzie Farmakodynamiki WUM
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
