Wystarczą 3 minuty
Uznaną metodą motywowania pacjentów do leczenia uzależnienia jest minimalna interwencja antynikotynowa (MIA). MIA oznacza około trzyminutową rozmowę z pacjentem opierającą się najczęściej na zasadzie „pięciu P”` (Pytaj, Poradź, Planuj, Pamiętaj, Pomagaj).
Podstawowy schemat MIA (pięć P)
- Pytaj pacjenta przy każdym kontakcie, czy pali tytoń.
- Poradź, aby przestał palić.
- Planuj z pacjentem rozpoczęcie terapii antynikotynowej.
- Pomóż w wyborze właściwej terapii antynikotynowej.
- Pamiętaj, aby przy każdej kolejnej wizycie zapytać pacjenta o jego relację do palenia tytoniu.
MIA metodą „pięciu P” jest adaptacją do warunków polskich amerykańskiego programu pięciu A (Ask, Advise, Assess, Assist and Arrange). Metoda ta została opublikowania w czasopiśmie JAMA w 2000 r. i jest obecnie standardem postępowania z pacjentem uzależnionym w wielu krajach. Siłę uzależnienia można zmierzyć za pomocą Testu Uzależnienia od Nikotyny Fagerströma, siłę motywacji Testem Motywacji do Zaprzestania Palenia według Schneider.
Droga od pierwszej rozmowy do wyleczenia
Skuteczność krótkiej porady lekarskiej stosowanej w ramach codziennej praktyki szacuje się na 2–3%. Gdyby każdy lekarz w Polsce udzielił takiej porady, oznaczałoby to rocznie 100 000–150 000 osób wyleczonych. Od wdrożenia MIA do zmiany poczucia kontroli przez pacjenta i podjęcia decyzji o leczeniu zespołu uzależnienia od nikotyny mija pewien czas.
Zobacz też: Nikotynowa terapia zastępcza
Zmiana postaw pacjenta ma charakter stopniowego procesu, dlatego lekarz nie powinien się zniechęcać brakiem skuteczności wielokrotnego przeprowadzenia MIA. Lekarz zawsze powinien rozmawiać z pacjentem o:
- konsekwencjach krótko- i długoterminowych palenia,
- omawiać korzyści związane z zaprzestaniem palenia,
- omawiać bariery utrudniające zaprzestania palenia.
W USA zaleca się motywowanie pacjentów metodą algorytmu 5R:
- Relevance – odniesienia personalnego
- Risk – ocena ryzyka palenia
- Rewards – korzyści z niepalenia
- Roadblocks – przeszkody
- Repetition – powtarzanie
Ostatnio Minimalną Interwencję Antynikotynowa zredukowano ze Strategii 5P do Strategii ABC. Według tej strategii wszyscy lekarze powinni:
- zapytać o uzależnienie (A – ask),
- dać krótką poradę (B – breif advice),
- pomóc osobom, które chcą się leczyć (C – cessation suport).
Minimalna Interwencja Antynikotynowa powinna być metodą powszechnie stosowaną przez lekarzy i należeć do procedur obowiązkowych w praktyce każdej specjalności. Jednak każdy z nas może zastosować ją przy każdym spotkaniu z bliską nam osobą uzależnioną od nikotyny. Na koniec zawsze warto zaproponować także farmakoterapię i psychoterapię behawioralno-poznawczą.
Zobacz też: Wareniklina – najskuteczniejszy lek w terapii antynikotynowej
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Zespół uzależnienia od nikotyny – ujęcie interdyscyplinarne”; Rozdział 8. Terapia uzależnienia od nikotyny – doktryna profilaktyki i postępowania niefarmakologicznego.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
