fot. Fotolia
Kiedy i dlaczego coś staje się nałogiem?
Można śmiało zaryzykować tezę, że współczesny świat sprzyja wszelakim uzależnieniom. W wyniku stresu, oddziaływania reklamy, silnych i sugestywnych przekazów oddziałujących na mózg, człowiek w naturalny sposób szuka ukojenia, nie chce przeżywać nieprzyjemnych emocji, potrzebuje ulgi i zapomnienia.
Każdy człowiek ma swoje ulubione, sprawdzone sposoby i pomysły na ucieczkę, na sprawienie sobie przyjemności. O stosowaniu substancji psychoaktywnych oddalających od rzeczywistości wiadomo znacznie więcej, natomiast o ucieczkach w czynności (uzależnienia behawioralne) rzadziej myśli się w kategoriach nałogu.
Właściwie każde zachowanie, nawet bardzo niewinne, może stać się nałogiem, gdy zaczyna przynosić szkody danej osobie i bliskim. Gdy zaczyna przeszkadzać ,niszczyć relacje, a nie można go zaprzestać pomimo obietnic składanych sobie i innym.
Weźmy codzienne wieczorne oglądanie telewizji, które może być nałogowe, jeśli w momencie awarii prądu zaczyna pojawiać się panika: co ja teraz zrobię? Jeśli doświadczamy przykrych myśli, że nie mamy pomysłu na siebie, cierpimy w wyniku straty, zagubienia, uczucia pustki.
Skąd się biorą dziwne uzależnienia?
Uzależnienia od dziwnych, mało oczywistych rzeczy, to kwestia indywidualnych upodobań, które budzą jakieś skojarzenia, przynoszą ulgę, obiecują przyjemne doznania. Niestety, na kolejnym etapie powodują cierpienie, jeśli odczuwamy brak kontaktu z obiektem uzależnienia.
Dziwne nałogi to kwestia wrażliwości i emocji. Na przykład uzależnienie od wąchania kamieni – może powstało w wyniku połączenia odczuć z czasu, kiedy spotkaliśmy czarującą osobę lub miłego spaceru wzdłuż rzeki? Te uzależnienia to najczęściej efekt gry skojarzeń i uciekania od na bieżąco odczuwanych emocji.
Jak odróżnić czerpanie przyjemności z różnych czynności od uzależnienia?
Uzależnienie jest wtedy, kiedy powtarzana czynność zabiera coraz więcej czasu i myśli, jeśli gubimy w życiu inne cele, wszystko poświęcając, np. zbieraniu kamieni, kolekcjonowaniu unikatowych okazów, kiedy tracimy kontrolę i odczuwamy przymus wąchania kamieni i czujemy niepokój, gdy nie mamy ich pod ręką. Gdy inne codzienne czynności wykonujemy od niechcenia, bo jak najszybciej wrócić do kamieni, kiedy odczuwamy ogromny dyskomfort , specyficzny głód jeśli nie możemy przez jakiś czas poddać się ulubionej czynności lub ją odstawimy próbując zaprzestać.
Zachowanie to można porównać do postaci Smigola z „Władcy pierścieni”, który myślał jedynie o skarbie – poświęcał wszystko, by być blisko niego, patrzeć, delektować się jest widokiem, obracać w rękach, dotykać, napawać się samym posiadaniem. Ten bohater jest dobrym odzwierciedleniem dwoistości, którą odczuwa osoba uzależniona. Z jednej strony czuje ona potrzebę robienia czegoś pożytecznego, normalnego, z drugiej obsesyjnie myśli o obiekcie nałogu.
Zobacz też: Jak odróżnić fascynację od zgubnego nałogu?
Od czego można się uzależnić?
Można się uzależnić także od rytmu dnia, od wykonywania czynności w określony sposób i w określonej kolejności – od porannej kawy, od codziennej wizycie na siłowni. Uzależnienia obejmują także zabiegi medycyny estetycznej, kompulsywne zakupy, wizyty w solarium, obsesyjne myślenie o zdrowym jedzeniu itd..
Uzależnienia mogą obejmować niemal każdy obszar, a wszystkie są skutkiem nieradzenia sobie z emocjami – przede wszystkim z cierpieniem . Za cenę ulgi uciekamy od cierpienia, odcinając się od własnych uczuć i tracimy tym samym odporność psychiczną.
Każdy z nas pragnie od czasu do czasu znieczulić się, „zresetować”, poczuć lekkość bytu. Takie obietnice raju na ziemi daje właśnie na początku uzależnienie. Potem jest już tylko gorzej.
Zobacz też: Zakupoholizm rośnie wśród młodych mam
Autor: Maria Zarzycka, mgr pedagogiki o specjalizacji edukacja zdrowotna i profilaktyka uzależnień Ośrodek Psychoterapii i Terapii Uzależnień OLCHA (www.olcha.waw.pl).
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
