Spis treści:
- Przyczyny nudności
- Domowe sposoby na nudności
- Co pić na nudności?
- Co jeść na nudności?
- Leki przeciwwymiotne na nudności – czy to dobry pomysł?
- Domowe sposoby na nudności u dziecka
- Domowe sposoby na mdłości w ciąży
- Kiedy zgłosić się do lekarza z nudnościami?
Przyczyny nudności
Nudności i wymioty to częste objawy zgłaszane lekarzowi zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Nieprzyjemne uczucie wynika z pobudzenia ośrodka wymiotnego w mózgu. Początek tego działania może mieć różne lokalizacje w organizmie, najczęściej jest to przewód pokarmowy lub układ neurologiczny.
Istnieje wiele możliwych przyczyn nudności. Oto niektóre z nich:
- infekcja układu pokarmowego (np. grypa żołądkowa) – nudnościom i wymiotom towarzyszą często biegunki i podwyższona temperatura,
- ciąża (zwykle poranne nudności),
- zapalenie dróg oddechowych (u małych dzieci przeziębienie, grypa często powodują mdłości i wymioty, zwłaszcza na początku choroby),
- przepełnienie żołądka,
- niektóre leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki stosowane w chemioterapii),
- zatrucie toksynami (np. alkoholem, nikotyną, grzybami, lekami),
- zapalenie błędnika,
- nietolerancje pokarmowe,
- choroba lokomocyjna, choroba morska,
- migrena,
- refluks żołądkowo-jelitowy,
- choroby nerek lub wątroby,
- stres, niepokój, lęk,
- uraz głowy, guz, krwiak mózgu.
Nudnościom mogą towarzyszyć wymioty, zawroty głowy, biegunka, złe samopoczucie, gorączka.
Na ogół nudności pojawiają się z powodu nieżytu żołądka wywołanego zakażeniem wirusowym lub w sytuacjach stresowych. Jeśli oprócz mdłości, nie masz innych objawów, albo masz inne dolegliwości trawienne, to najprawdopodobniej doszło do infekcji zwanej potocznie grypą żołądkową. W takim przypadku pomocne będą przede wszystkim domowe metody leczenia. Jeżeli objawy są nasilone i pojawiają się wymioty, to może być niebezpieczne szczególnie w przypadku dzieci i osób starszych – wtedy lepiej skonsultować się z lekarzem. Inne niepokojące objawy, które nie ustępują (zwłaszcza zawroty głowy, ból głowy), powinny skłonić do wizyty u lekarza.
Domowe sposoby na nudności
W przypadku wymiotów, stosuj się przede wszystkim do tych ogólnych reguł i sposobów na wymioty:
- Pij jak najczęściej małymi porcjami ciepłe płyny (nie gorące i nie zimne), żeby uniknąć odwodnienia.
- Stosuj lekkostrawną dietę. Unikaj potraw ostrych, ciężkostrawnych i tłustych.
- Odpoczywaj, aby organizm mógł skoncentrować się na walce z infekcją.
- Przyjmuj probiotyki, dzięki nim szybciej przywrócisz równowagę mikrobiologiczną w układzie pokarmowym.
- Zgłoś się do lekarza, jeśli wymioty nie ustępują po 2 dniach lub objawy są bardzo nasilone.
Przeczytaj też: Domowe sposoby na wymioty
Co pić na nudności?
Pij często i w niewielkich ilościach, aby nie przepełniać żołądka i nie spowodować odruchu wymiotnego. To, co pijemy, też ma znaczenie. Oto 5 napojów polecanych na wymioty.
- Napar z imbiru – kłącze imbiru jest naturalnym środkiem przeciwwymiotnym i zapobiegającym nudnościom o potwierdzonej naukowo skuteczności. Dodaj starty imbir do herbaty albo zrób napar: zalej wrzątkiem pokrojony w plasterki lub starty na tarce imbir i odstaw na 10-15 minut.
- Napary ziołowe – na nudności sprawdzą się szczególnie takie rośliny lecznicze jak: mięta, rumianek, szałwia, melisa.
- Czarna herbata bez cukru – gorzka herbat łagodzi nudności i wymioty, należy popijać ją małymi łykami.
- Chłodna woda – picie zimnej wody również może złagodzić mdłości i nawodni organizm.
- Rosół – chudy bulion jest dobrym specyfikiem łagodzącym nudności i wymioty. Pij ciepły.
- Woda z cytryną. Dodaj sok z połowy cytryny do szklanki chłodnej wody i pij małymi łykami, to również może zmniejszyć uczucie nudności.
Unikaj w przypadku nudności napojów słodkich i gazowanych, które mogą nasilić problem.
Co jeść w przypadku nudności?
Przy nudnościach związanych z nieżytem żołądka zalecenia dietetyczne odgrywają kluczową rolę. Warto sięgać po produkty, które są łagodne dla układu pokarmowego i mogą zmniejszać odczuci mdłości, to np.:
- kleik ryżowy,
- zupa warzywna,
- banan,
- gotowane warzywa,
- jogurt,
- kiszonki,
- imbir,
- ryż,
- makaron,
- suchary,
- krakersy,
- paluszki,
- tosty.
Pamiętaj też o kilku zasadach dotyczących jedzenia:
- Przy zatruciu pokarmowym wskazana jest jednodniowa wstrzemięźliwość od jedzenia. Trzeba jednak regularnie pić, aby uniknąć odwodnienia.
- Nie jedz zbyt dużo i zrezygnuj z posiłków ciężkostrawnych oraz tłustych.
- Temperatura potraw powinna być umiarkowana lub chłodne.
- Jeśli wymiotujesz, dodaj trochę soli do posiłków, aby uzupełnić straty sodu.
- Unikaj tłustych i pikantnych potraw, kofeiny i leków przeciwzapalnych przez kilka dni po zatruciu.
Leki przeciwwymiotne na nudności – czy to dobry pomysł?
Leki przeciwwymiotne mogą złagodzić nudności. Stosuje się je w ściśle określonych sytuacjach. Leki przeciwwymiotne podaje się najczęściej w przypadku:
- choroby pochodzenia błędnikowego (głównie choroby lokomocyjnej),
- migreny,
- porannych nudności i wymiotów w ciąży,
- niektórych chorób układu pokarmowego, jak refluks,
- wymiotów związanych z leczeniem (np.chemioterapią, radioterapią, po znieczuleniu).
Przykładowe leki hamujące nudności i wymioty:
- Dimenhydrynat – popularny lek stosowany na chorobę lokomocyjną, łagodzi nudności i wymioty spowodowane podróżą samochodem, statkiem. Lek działa hamująco na ośrodek wymiotny w mózgu i na reakcje błędnika. Bardzo często wywołuje senność i zaburzenia koncentracji, dlatego nie powinien być stosowany w trakcie prowadzenia pojazdu. Nie jest zalecany do stosowania u dzieci poniżej 6. roku życia i ciężarnych w III trymestrze ciąży.
- Metoklopramid – stosowany w leczeniu nudności wywołanych migreną, chorobami żołądkowo-jelitowymi, chemioterapią, radioterapią.
- Doxylamina z pirydoksyną – lek stosowany w przypadku silnych nudności i wymiotów u kobiet w ciąży.
- Deksametazon – lek przeciwwymiotnych podawanych w związku ze skutkami ubocznymi leczenia (chemioterapii, uśpienia do operacji).
- Antagoniści receptora serotonionowego (np. ondansteron, dolasteron) – skuteczny środek w leczeniu nudności i wymiotów spowodowanych chemioterapią, radioterapią oraz po operacjach.
Należy podkreślić, że leki przeciwwymiotne są często odradzane, gdy nudności i wymioty są spowodowane infekcją (zwłaszcza u dzieci), ponieważ zażywanie tych środków farmakologicznych może hamować wydalanie z organizmu chorobotwórczy drobnoustrojów.
Domowe sposoby na nudności u dziecka
Nudności i wymioty u dzieci zdarzają się dość często. Sposób postępowania zależy od tego, co jest ich przyczyną. Niezwykle ważne w czasie wymiotów jest nawodnienie. Napoje należy podawać często w niewielkich ilościach, aby nie podrażniać żołądka.
Na nudności związane z infekcją można podawać dziecku:
- małe porcje ostudzonej przegotowanej wody lub wody niegazowanej,
- chłodną, słabą herbatę bez cukru,
- rozcieńczony sok jabłkowy,
- ostudzone napary ziołowe (rumianek, mięta)
- elektrolity dla dzieci (nie działają przeciwwymiotnie, ale mogą zapobiec odwodnieniu),
- przez kilka godzin możesz zrezygnować z podawania posiłków stałych,
- w przypadku karmienia piersią, gdy dziecko wymiotuje, przystawiaj je często do piersi.
Gdy dziecko wymiotuje, nie podawaj mu posiłków ciężkostrawnych, tłustych, typu fast food, jak frytki czy pizza. Niewskazane są też słodkie napoje gazowane.
Jeśli dziecko mimo wszystko zwraca przyjmowane napoje i posiłki, ma objawy odwodnienia (wskazują na nie początkowo rzadsze oddawanie moczu, zapadnięte oczy, brak łez, suchość ust, rozdrażnienie lub senność), trzeba zgłosić się jak najszybciej do lekarza. Konieczne może być podanie kroplówki, uzupełniającej płyny.
Nudności u dzieci mogą mieć również charakter psychogenny. Pojawiają się wówczas np. w sytuacjach stresowych lub w związku ze spożywaniem pokarmu. Wymioty u małych dzieci na tle psychologicznym mogą pojawić się również w wyniku zaburzonej więzi z matki z dzieckiem. Warto przyjrzeć się temu, czy dziecko może być zestresowane albo zalęknione, i w razie potrzeby skonsultować się ze specjalistą.
Sprawdź: jak rozpoznać odwodnienie u dorosłego i dziecka?
Domowe sposoby na mdłości w ciąży
Główną przyczyną nudności i wymiotów w ciąży są zmiany hormonalne, przede wszystkim wyższe stężenie progesteronu i gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Nudności pojawiają się ok. 4.-6. tygodnia ciąży i trwają na ogół do początku II trymestru.
Wymioty i nudności w ciąży można powstrzymać, wprowadzając kilka reguł:
- po wstaniu z łóżka jak najszybciej zjedz mały posiłek lub wypij ciepły napój,
- unikaj uczucia głodu – obniżony poziom glukozy w organizmie sprzyja nudnościom,
- nie zrywaj się szybko z łóżka,
- jedz posiłki bogate w węglowodany i białko,
- spożywaj posiłki częściej, ale w mniejszych porcjach, aby nie obciążać układu pokarmowego,
- odpoczywaj, kiedy możesz, i unikaj stresu, który nasila nieprzyjemne dolegliwości,
- unikaj intensywnych zapachów,
- pij napary z imbiru.
Jeśli wymioty są bardzo uciążliwe, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.
Kiedy zgłosić się do lekarza z nudnościami?
Do lekarza zgłoś się, jeśli nudnościom towarzyszą następujące objawy:
- nudności są przewlekłe (trwają dłużej kilka dni) lub są coraz bardziej uciążliwe,
- nudnościom towarzyszą niepokojące objawy, np. bóle brzucha, wysoka temperatura, ból w klatce piersiowej, ból głowy, krew w wymiotach,
- intensywne wymioty lub takie, które nie ustępują w ciągu 2 dni,
- objawy odwodnienia (np. suchość śluzówek i skóry, rzadkie oddawanie moczu, silne pragnienie),
- kłopoty z jedzeniem i piciem,
- przedłużające się dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Pamiętaj, że niepowściągliwe wymioty, przewlekłe lub zbyt forsowne, mogą być niebezpieczne dla zdrowia lub życia. Ich skutkiem bywa uszkodzenie przełyku, niedożywienie, odwodnienie lub zaburzenia metaboliczne. Szczególnie niepokojące są wymioty z krwią (czasem w formie ciemnej treści, tzw. wymioty fusowate), które należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi.
Z lekarzem należy się skontaktować jeżeli oprócz nudności występują wymioty u małego dziecka albo starszej osoby. W takich sytuacjach konieczna może być hospitalizacja i podawanie płynów dożylnie w szpitalu.
Czytaj także:
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
