Tarczyca to niewielki gruczoł. Odpowiada m. in. za przemiany metaboliczne, procesy wzrostowe, pracę gruczołów płciowych, działanie układu nerwowego, a także układu sercowo-naczyniowego. Tarczyca wytwarza hormony – głównie trójjodotyroninę (T3), ) i tyroksynę (T4). Są one produkowane i wydzielane dzięki stymulacji przez tyreotropinę (TSH) – hormon wytwarzany w przysadce mózgowej.
Gdy hormonów tarczycy jest zbyt mało mówimy o niedoczynności tarczycy. Hashimoto to zaburzenie pracy tego gruczołu, które powoduje, że układ odpornościowy atakuje, uszkadza i niszczy jego komórki. Jak rozpoznać to schorzenie? Niestety, często chory nie zauważa żadnych szczególnych symptomów, a nieleczone hashimoto latami rozwija się jeszcze silniej1,2. Na co więc zwrócić uwagę?
Zmęczenie
Osoby zmagające się z hashimoto często skarżą się na zmęczenie. Wstają rano i już czują, że chcą wrócić do łóżka, nie mają siły i motywacji do wykonywania różnych codziennych czynności.
Problemy z koncentracją
Kolejnym objawem jest zaburzenie pamięci i problem ze skupieniem się. Pacjenci z hashimoto mogą mieć kłopot z wykonywaniem codziennych obowiązków, w tym również tych wynikających z pracy lub nauki. Mówi się nawet o tzw. mgle mózgowej wynikającej z hashimoto. Zaburzenia pamięci, problem z uwagą, dezorientacja – to tylko niektóre objawy. Wynikają ze spadku produkcji hormonów tarczycy, czego konsekwencją jest m. in. zmniejszenie produkcji neuronów, odpowiadających za pracę mózgu3.
Rozchwianie emocjonalne
Specjaliści wyróżniają pojęcie „osobowość Hashimotohashimoto”. Osoby z tym schorzeniem łączy zespół pewnych cech i zachowań. Zalicza się do nich występowanie stanów lękowych, wybuchowość, skłonność do nadmiernego zamartwiania się, tendencja do stresowania się, wrażliwość, krytyczne nastawnie do własnej osoby4.
Choroby współistniejące, np. serca i podwyższony poziom cholesterolu
Osłabienie układu odpornościowego, a także niedobór hormonów może spowodować, że u pacjenta z hashimoto pojawią się inne choroby. Nieprawidłowy metabolizm tłuszczów spowodowany niedoborem hormonów tarczycy może prowadzić do zwiększenia poziomu cholesterolu. To z kolei może wywołać choroby układu krążenia, w tym np. nadciśnienie tętnicze, czy nawet udar5.
Problemy z zajściem w ciążę
Hormon tarczycy wpływa na pracę gruczołów płciowych, a także na owulację. Niedoczynność tarczycy może więc wywołać liczne poronienia, nieregularne miesiączki, problem z płodnością, przedwczesne porody. Warto też pamiętać, że hashimoto to choroba autoimmunologiczna. Może więc powodować odrzucenie zarodka, traktując go jako ciało obce6.
Zwiększona wrażliwość na zimno
Tarczyca uczestniczy w regulacji temperatury ciała. Osoby z chorobą Hashimoto (a więc te, których tarczyca nie działa poprawnie) mogą mieć kłopot z utrzymaniem właściwej temperatury ciała, mogą też odczuwać zimno nawet po wysiłku fizycznym. Dlaczego? Wynika to m. in. z problemów z przemianą materii. Organizm spala mniej kalorii, powstaje więc mniej energii cieplnej, a chory czuje, że jest mu zimno.
Opuchlizna
Dobrze działająca tarczyca odgrywa niezwykle ważną rolę w regeneracji i wyglądzie skóry. Problemy z tarczycą za to sprawiają, że struktura skóry ulega osłabieniu. Konsekwencją może być pojawienie się opuchlizny na twarzy, a także wystąpienie suchości cery. Do innych objawów zalicza się też wypadanie włosów, nadmierne starzenie się skóry całego ciała, wypadanie włosków z brwi.
Szorstkie dłonie
Wygląd dłoni również może świadczyć o chorobie Hashimoto. U osób z tym schorzeniem skóra rąk jest sucha, szorstka, wrażliwa na zimno, a także skłonna do grzybicy, pojawiania się obrzęku. Dlaczego niedoczynność tarczycy wpływa na wygląd skóry? Warto wiedzieć, że niedobór hormonu tarczycy sprawia, że tempo różnorodnych przemian metabolicznych w organizmie zostaje zahamowane. Hormony tarczycy regulują też homeostazę naskórka. Wskutek niedoboru tych związków skóra staje się szorstka.
Zwiększenie masy ciała
Niedoczynność tarczycy powoduje, że przemiany metaboliczne zwalniają, a co za tym idzie – osoby z tym schorzeniem mogą mieć problem z utrzymaniem masy ciała. Proces spalania kalorii jest mniej efektywny, co powoduje odkładanie się nadmiaru tkanki tłuszczowej. To, ile osoba chora przytyje, wynika z wielu czynników. Począwszy od stopnia zaawansowania choroby, przez długość okresu, w jakim przyjmuje hormony, a na nawykach żywieniowych skończywszy7.
Hashimoto – jak radzić sobie z chorobą?
Obecnie lekarze są zgodni, że nie da się całkowicie wyleczyć choroby Hashimoto. Na czym więc polega działanie, którego celem jest zmniejszenie jej skutków i poprawa samopoczucia chorego? Osoby z hashimoto przyjmują hormon tarczycy (tyroksynę lewoskrętną). Zaleca się im również stosowanie odpowiedniej diety oraz aktywność fizyczną.
Na jakie składniki odżywcze warto zwrócić uwagę, gdy zmagamy się z chorobą Hashimoto? W menu powinny pojawić się ryby, owoce morza, chude mięso, jaja, jogurty, kefiry, kasze, brązowy ryż, brązowy makaron, ciemne pieczywo, a także oliwa, olej lniany i rzepakowy, awokado czy orzechy. Warto pamiętać o warzywach i owocach, które są bogate w witaminy. Czego zaś unikać? Soi i warzyw kapustnych, które mogą nadmiernie pochlaniać jod z organizmu, utrudniając tym samym pracę tarczycy.
Chcesz wiedzieć więcej o diecie w hashimoto? Przeczytaj ten artykuł
Dodatkowo, po konsultacji z lekarzem prowadzącym, warto wprowadzić suplementy, które zaleci specjalista.
Jakich składników szukać w suplementach, aby znaleźć odpowiedni produkt? Oprócz odpowiedniej ilości białka pełnowartościowego, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych i węglowodanów z błonnikiem, warto zwrócić uwagę na składniki, które mogą wesprzeć pracę tarczycy. O które składniki chodzi?
- Witamina D - może spowolnić rozwój niedoczynności tarczycy.
- Mio-inozytol - należy do witamin z grupy B, a jego rola w organizmie to m.in. usprawnianie transportu glukozy do komórek wrażliwych na insulinę8. N-acetyl-L-cysteina to składnik mający wpływ na utrzymanie równowagi oksydacyjnej przez neutralizację wolnych rodników9.
- Selen – ten składnik wspomaga prawidłową funkcje tarczycy, a także chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
- N-acetylocysteinę - normalizuje wydzielanie czynników prozapalnych.
- Różeniec górski - wspiera koncentrację.
- Witaminy z grupy B, w tym witamina B1 - wspierają funkcjonowanie układu nerwowego.
- Kadzidłowiec indyjski - wpływa na tkankę tarczycy.
- Bakopa drobnolistna - wspiera pamięć.
Źródła:
1. Choroba Hashimoto, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto
2. Luty J, Bryl E. Choroba Hashimoto- aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1, 1–6
3. Przewodnik po Hashimoto na podstawie EBM: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35243857/
Safer JD. Thyroid hormone action on skin. Dermatoendocrinol. 2011 Jul;3(3):211-5. doi: 10.4161/derm.3.3.17027.
4. Tamże.
5. https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/45223/42499
6. Zubkiewicz-Kucharska A.Chrzanowska J., Noczyńska A.; Zapalenie tarczycy typu Hashimoto u matek a funkcja tarczycy u niemowląt – badania prospektywne; Endokrynologia Pediatryczna 2015.14.3.52.9-14.
7. Krekora-Wollny K. Niedoczynność tarczycy a otyłość. Forum Zaburz Metabol. 2010;1(1):63–65.
8. Jakimiuk A, Szamatowicz J. Ginkol Pol. 2014;85:54-7.
9. Šalamon Š, Kramar B, Marolt TP, et al. Antioxidants (Basel). 2019 Apr 28;8(5):111.
Suplement diety jest środkiem spożywczym, który nie może zastępować zróżnicowanej i zrównoważonej diety oraz zdrowego stylu życia. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych. Nie należy przekraczać zalecanej dziennej porcji do spożycia.
Materiał promocyjny marki NutroPharma.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
