Spis treści:
- Czym jest kolagen?
- Niedobór kolagenu – objawy
- Przyczyny niedoboru kolagenu
- W jaki sposób uzupełnić kolagen?
Czym jest kolagen?
Kolagen jest głównym białkiem budulcowym występującym w różnych tkankach łącznych organizmu: skórze, kościach, ścięgnach i mięśniach. Stanowi 30% całkowitego białka w naszym ciele. Odpowiada za wytrzymałość i elastyczności struktur, w których skład wchodzi. Dzięki niemu skóra jest jędrna i nawilżona, stawy wytrzymałe, kości twarde, a układ odpornościowy zdolny do odpierania zagrożeń. Kolagen jest obecny również w narządach wewnętrznych, naczyniach krwionośnych i wyściółce jelit. Wraz z wiekiem, od 25 roku życia, produkcja kolagenu w organizmie wyhamowuje, co jeszcze bardziej nabiera tempa w czasie okołomenopauzalnym. Po 60-tce ciało niemal nie produkuje już kolagenu i potrzebuje uzupełnienia tego związku. Z racji wielu pełnionych kluczowych funkcji niedobór kolagenu może skutkować różnorodnymi objawami i negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Niedobory kolagenu – objawy
Niedobór kolagenu prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Ilość tego białka możesz skontrolować w badaniu krwi, ale o jego niedoborze świadczą też określone objawy. Dobrze jest je znać. Są to głównie:
- Pogorszenie kondycji skóry – przy niedoborze kolagenu w organizmie można zaobserwować zwiotczenie i utratę jędrności skóry oraz większą ilość zmarszczek. Dzieje się tak, ponieważ wraz ze spadkiem poziomu kolagenu dochodzi do odwodnienia skóry i utraty swojego rodzaju „rusztowania”, jakie zapewnia elastyczność, odpowiednią formę i zdrowy wygląd skóry. Po menopauzie poziom kolagenu u kobiet zmniejsza się o 30%.
- Osłabienie odporności – kolagen wzmacnia układ odpornościowy i jego zdolności w walce z drobnoustrojami i komórkami rakowymi.
- Osłabienie mięśni i bóle – kolagen jest ważnym składnikiem mięśni i ścięgien. Niedobór tego białka powoduje osłabienie mięśni i zmniejszoną zdolność organizmu do ich regeneracji.
- Choroby stawów, sztywność i ból, w tym ból kręgosłupa – kolagen bierze udział w produkcji mazi stawowej oraz odpowiada za wytrzymałość i gęstość chrząstki, dlatego niedobór tego białka powoduje szybsze zużywanie się struktur w stawach, spowolnienie procesu regeneracji, a w rezultacie sprzyja rozwojowi reumatyzmu i zwyrodnienia stawów.
- Złamania kości – nadmierna utrata kolagenu prowadzi do odwapnienia kości, co skutkuje podatnością na urazy i złamania. Aż 90% układy kostnego składa się z kolagenu i jego połączeń ze składnikami mineralnymi (w tym wapniem i fosforem).
- Objawy żołądkowo-jelitowe – brak kolagenu powoduje upośledzoną regenerację jelit, zmniejszenie grubości wyściółki przewodu pokarmowego oraz tzw. nieszczelność jelit. Dolegliwości, których można się spodziewać, to biegunki, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha.
- Problemy z krążeniem – niedobór kolagenu może powodować problemy z układem krążenia, m.in. przyczyniać się do odkładania się w naczyniach krwionośnych blaszki miażdżycowej i nieprawidłowego ciśnienia krwi.
- Osłabienie kondycji włosów i paznokci – wskutek niedoboru kolagenu włosy stają się słabsze, suche i łamliwe, a także wypadają, przez co może dojść do łysienia. Dzięki temu białku do cebulek włosów docierają substancje odżywcze. Kolagen jest też składnikiem budulcowym paznokci, stąd pod wpływem jego braku stają się one łamliwe.
Jak widać, objawy niedoboru kolagenu są różnorodne i złożone, co potwierdza tylko fakt, że białko to pełni niezwykle ważną rolę w różnych procesach organizmu.
Czytaj też: Czego potrzebuje dojrzała skóra?
Przyczyny niedoboru kolagenu
Gdy się starzejesz, poziom kolagenu w organizmie naturalnie spada. Zanikają włókna kolagenowe a tworzenie się nowych zwalnia. Szczególnie intensywny proces utraty kolagenu rozpoczyna się po menopauzie, co ma związek z obniżeniem stężenia estrogenu. Oprócz naturalnych procesów zależnych od wieku istnieje więcej możliwych przyczyn niedoborów kolagenu. Są to:
- czynniki genetyczne,
- zaburzenia hormonalne,
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- działanie toksyn,
- przewlekły stres,
- palenie papierosów,
- dieta bogata w cukry proste,
- choroby autoimmunologiczne lub inne,
- wysoka lub niska temperatura,
- działanie promieniowania ultrafioletowego i opalanie skóry (powoduje rozpad włókien kolagenowych),
- niedobory witamin C, A i E oraz niektórych składników mineralnych (pomagają naturalnie odnawiać się zapasom kolagenu).
Przeczytaj też: Skóra w okresie menopauzy
W jaki sposób uzupełnić kolagen?
Produkcję kolagenu można przyspieszać poprzez zdrowy styl życia, dietę oraz suplementację. Zalecane są zwłaszcza takie zmiany jak zrezygnowanie z palenia papierosów, unikanie picia alkoholu i ochrona przed promieniowaniem słonecznym.
Dieta z kolagenem
Kolagen można uzupełnić dietą bogatą w takie produkty jak podroby, drób ze skórą, mięso, ryby, nóżki wieprzowe. Niestety większość produktów obfitujących w kolagen ma sporo kalorii i tłuszczu, dlatego spożywanie ich w nadmiarze jest szkodliwe dla zdrowia. Aby wspierać prawidłowe działanie organizmu, postaw na dobrze zbilansowaną dietę, która składa się z warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, orzechów, umiarkowanych ilości drobiu i innych mięs, jaj oraz ryb.
Suplementy z kolagenem
W aptekach możesz kupić różne suplementy zawierające kolagen. Występują w formie tabletek, proszku do rozpuszczania w wodzie oraz preparatów do stosowania miejscowego. Niektóre badania dowodzą, że przyjmowanie doustnie kolagenu poprawia elastyczność i nawilżenie skóry, a zmarszczki stają się mniej widoczne. Niestety istnieje ograniczona liczba badań naukowych dotycząca skuteczności takiej kuracji. Według dostępnych źródeł suplementacja jest bezpieczna, dobrze tolerowana i nie powoduje działań niepożądanych.
Jeżeli zdecydujesz się na dodatkowe wsparcie, sięgaj po preparaty z dodatkiem witaminy C (poprawia syntezę kolagenu) lub kwasu hialuronowego (ma właściwości nawilżające i wzmacnia naczynia krwionośne). Aby odczuć efekty, stosuj kolagen regularnie przez dłuższy czas (kilka tygodni lub miesięcy). Przyjmowanie większych dawek nie powoduje wzmocnienia działania, a może zwiększać ryzyko skutków ubocznych. Kieruj się informacjami zawartymi w ulotce, a gdy masz problemy ze zdrowiem lub przyjmujesz leki, koniecznie wcześniej skonsultuj się z lekarzem.
Źródła:
de Miranda RB, Weimer P, Rossi RC. Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis. Int J Dermatol. 2021 Dec;60(12):1449-1461. doi: 10.1111/ijd.15518. Epub 2021 Mar 20. PMID: 33742704,
Choi FD, Sung CT, Juhasz ML, Mesinkovsk NA. Oral Collagen Supplementation: A Systematic Review of Dermatological Applications. J Drugs Dermatol. 2019 Jan 1;18(1):9-16. PMID: 30681787,
Choi FD, Sung CT, Juhasz ML, Mesinkovsk NA. Oral Collagen Supplementation: A Systematic Review of Dermatological Applications. J Drugs Dermatol. 2019 Jan 1;18(1):9-16. PMID: 30681787,
Rømer AMA, Thorseth ML, Madsen DH. Immune Modulatory Properties of Collagen in Cancer. Front Immunol. 2021 Dec 8;12:791453. doi: 10.3389/fimmu.2021.791453. PMID: 34956223; PMCID: PMC8692250,
Anna Nowicka-Zuchowska, Aleksander Zuchowski, Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, VOL 29 NR 11/12’19 (342/343).
Czytaj także:
Skutki uboczne kolagenu
Żelatyna na stawy - jak (i czy) działa? Stosuj ją w ten sposób
Kolagen w proszku na skórę – jak działa i który wybrać, żeby zobaczyć najlepsze efekty?
Rosół kolagenowy to sekret zdrowia naszych babć. Zapewnia piękną skórę, zdrowe stawy i sprawne jelita. Jak go zrobić?
Wpływ zimna na stawy. Kiedy niska temperatura pomaga stawom, a kiedy szkodzi?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
