Nieszczelne jelita - jak rozpoznać i leczyć?

nieszczelne jelita fot. Adobe Stock
Gdy w wyściółce jelit dochodzi do uszkodzeń, pojawia się ich nadmierna przepuszczalność, potocznie zwana nieszczelnymi jelitami. Efekt to chroniczne stany zapalne i inne problemy zdrowotne: przewlekłe zmęczenie, bóle głowy lub choroby autoimmunologiczne. Aby zapobiec nieszczelności jelit, należy stosować odpowiednią dietę i zdrowe nawyki.
/ 15.02.2021 09:42
nieszczelne jelita fot. Adobe Stock

Spis treści:

  1. Co powoduje zespół nieszczelnego jelita?
  2. Nieszczelne jelita – objawy
  3. Nieszczelne jelita – jak leczyć?
  4. Dieta na nieszczelne jelita

Co powoduje zespół nieszczelnego jelita?

Nieszczelne jelita to stan rozpoznawany przez niektórych specjalistów, najczęściej zajmujących się medycyną niekonwencjonalną, określający zespół objawów spowodowanych zwiększoną przepuszczalnością jelit. W rezultacie ma dochodzić do przedostawania się przez uszkodzoną strukturę jelit drobnoustrojów, toksyn i innych niepożądanych związków do krwiobiegu.

W następstwie przepuszczalności jelit występuje reakcja układu odpornościowego, chroniczne stany zapalne, a organizm staje się narażony na nieprzyjemne dolegliwości, a także poważne choroby, jak stwardnienie rozsiane, zespół chronicznego zmęczenia, migreny, alergie czy autyzm.

W niewielkim stopniu każdy z nas ma nieszczelne jelito, jednak u części osób dochodzi do znaczny pęknięć i innych uszkodzeń w wyściółce jelit, przez co część szkodliwych związków przedostaje się do kolejnych tkanek. 

Co może spowodować nieszczelność jelita? Wśród możliwych przyczyn wymienia się wiele czynników, w tym:

  • zachodni model żywienia (fast-food, żywność uboga w błonnik, bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone),
  • predyspozycje genetyczne,
  • nadmierne spożywanie alkoholu,
  • stres,
  • rozrost grzybów drożdżopodobnych w jelicie,
  • nadużywanie antybiotyków,
  • zaburzenia mikroflory jelitowej,
  • stosowanie leków przeciwzapalnych,
  • leki immunosupresyjne,
  • niektóre choroby (HIV, choroby zapalne jelit, celiakia),
  • chemioterapia i radioterapia.

Dotychczas powstało niewiele dowodów potwierdzających związek istnienia nieszczelnych jelit z różnymi chorobami całego organizmu. Dlatego ten stan nie jest jednostką funkcjonującą oficjalnie w medycynie. Lekarz może nie rozpoznać nieszczelnego jelita. Chociaż trzeba przyznać, że rośnie zainteresowanie naukowców poszerzaniem wiedzy na temat nieszczelnych jelit oraz opracowywaniem leków, które pomogłyby pacjentom. 

Nieszczelne jelita – objawy

Nieszczelność jelit prowadzi do rozwoju przewlekłych stanów zapalnych. Może wiec objawiać się:

Przede wszystkim wymienia się związek nadmiernej przepuszczalności jelit z chorobą Leśniowskiego-Crohna, zespołem jelita drażliwego, stanami zapalnymi żołądka i celiakią. Jednak eksperci wskazują też na szereg innych problemów ze zdrowiem.

Nieszczelność jelit, według propagatorów tego terminu, może być źródłem:

Istnieje jednak niewiele dowodów potwierdzających, że te przypadłości są spowodowane nieszczelnością jelit.

Nieszczelne jelita – jak leczyć?

Z uwagi na to, że nieszczelność jelit nie jest diagnozowana przez większość lekarzy i istnieje mało danych na ten temat, nie ma standardów leczenia tego stanu.

W przypadku zauważenia niepokojących objawów, należy udać się do lekarza rodzinnego, który przede wszystkim powinien skierować na podstawowe badania. 

W postępowaniu w przypadku podejrzenia nieszczelności jelit najważniejsze jest unikanie czynników potencjalnie powodujących problem:

  • mocno przetworzonej żywności,
  • sytuacji stresowych,
  • niepotrzebnego przyjmowania antybiotyków,
  • alkoholu, kofeiny i leków podrażniających układ pokarmowy,
  • ale także zaleca się regularną aktywność fizyczną i odpowiednią ilość snu.

Lekarze apelują, aby podchodzić do suplementów, ziół i "terapii leczących nieszczelne jelita", z dużą dozą sceptycyzmu. Nie jest zalecana również dieta eliminacyjna (unikanie glutenu czy laktozy), chyba że jest to konieczne, jak w przypadku celiakii. W innej sytuacji może prowadzić do niedoborów żywieniowych. 

Dieta na nieszczelne jelita

Żywienie ma decydujący wpływ na stan jelit. Rozwiązaniem jest dieta przeciwzapalna. W przypadku nieszczelnych jelit poleca się:

  • spożywanie probiotyków w celu regulacji mikroflory jelit (np. w postaci kiszonek),
  • spożywanie prebiotyków, stanowiących pokarm dla "dobrych bakterii" (to zielone liściaste warzywa, miód, cebula, czosnek, banany, szparagi),
  • ograniczenie spożycia mięsa i jajek,
  • unikanie cukrów i sztucznych słodzików.

Źródła:
"Leaky gut syndrome", portal National Health Service, www.nhs.uk/conditions/leaky-gut-syndrome
dr M. Campos, Leaky gut: What is it, and what does it mean for you?, www.health.harvard.edu.

Więcej na temat zdrowia jelit:
Mikroflora jelitowa – jakie bakterie bytują w naszych jelitach?
Jak flora bakteryjna przewodu pokarmowego wpływa na nasze zdrowie?
Czy masz zespół jelita drażliwego?
Jak się odżywiać, jeśli mam chore jelita?
Rak jelita grubego – objawy, przyczyny, badania (komentarz onkologa)
Wystający brzuch to objaw zespołu jelita drażliwego. Jak rozpoznać chorobę?
Kolonoskopia – przygotowanie do badania, cena, wskazania
Oczyszczanie jelit - dieta + domowe sposoby na oczyszczenie jelit
Jak styl życia wpływa na dolegliwości w zespole jelita drażliwego?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!