Ósemki są wyjątkowe. Nie tylko późno wyrastają, ale też potrafią nieźle dać się we znaki. Jedni specjaliści twierdzą, że w ogóle nie są nam potrzebne. Inni – że warto je zachować.
Jak jest naprawdę? Odpowiemy na to i inne pytania. Doradzimy też, jak przetrwać trudy „dorosłego ząbkowania”.
1. Czy każdy musi mieć zęby mądrości? Zrobiłam RTG zębów i nie widać na nim, żebym miała nawet maleńkie zawiązki ósemek.
Nie każdy musi mieć ósemki. Zdarza się też, że nawet jeśli na pantomogramie (czyli zdjęciu rentgenowskim całych łuków zębowych) widać ich zalążki, zęby nie wyrastają. Po prostu ich rozwój w pewnym momencie się zatrzymuje.
2. Mam 35 lat i zaczęły mi wychodzić 2 ósemki. Czy to normalne w tym wieku?
Tak. Co prawda, u większości osób ósemki wyrastają między 17. a 25. rokiem życia. Zdarza się jednak, że niektórym wyrzynają się dopiero ok. czterdziestki. Początek rozwoju tych zębów łatwo zresztą przegapić: ósemki mogą bowiem rozwijać się stopniowo (z przerwami) nawet przez kilka lat.
3. Dlaczego ósemki szybko się psują. Czy można temu jakoś zaradzić?
Winę ponosi lokalizacja zębów. Są najdalej położone, a w dodatku mamy do nich utrudniony dostęp, więc często myjemy je nieprawidłowo, a nawet w ogóle nie docieramy do nich szczoteczką. Efekt? Pojawia się próchnica (patrz też ramka na następnej stronie).
4. Co się dzieje, jeśli ósemki w ogóle nie chcą wyrosnąć albo wyrżną się tylko połowicznie?
Brak ósemek nie przeszkadza w prawidłowym gryzieniu czy rozwoju zgryzu. Jeżeli jednak zęby wyrżną się tylko częściowo, być może trzeba będzie je usunąć. To konieczne, jeśli nie mogą przebić się przez dziąsło (nagryzanie go prowadzi do podrażnień, zranień i stanów zapalnych) albo gdy dziąsło częściowo pokrywa koronę zęba. Tworzy się wtedy kieszonka, pod którą dostaje się pokarm (co sprzyja stanom zapalnym). Jeśli dziąsła nie można naciąć, by ząb wydostał się na zewnątrz, trzeba rozprawić się z samą ósemką.
Oprócz wspomnianego wyżej przypadku problemów z dziąsłami, usunięcie zębów mądrości jest konieczne także wtedy, gdy w łuku zębowym brakuje miejsca. Za sprawą ewolucji mamy teraz mniejsze szczęki, a dzięki przestrzeganiu higieny gubimy mniej zębów (ponadto nasi przodkowie odżywiali się inaczej, w wyniku czego ścierali zęby). Dla ósemek może więc być za ciasno. Inne wskazania do ekstrakcji to zaawansowana próchnica, tworzenie się torbieli na dziąśle czy problemy z dopasowaniem protezy lub aparatu ortodontycznego.
6. Czy wyrywanie ósemek przebiega tak samo, jak w przypadku pozostałych zębów?
Niestety, nie. Ósemki są duże, niefortunnie zlokalizowane, mocno tkwią w łuku zębowym, często mają też nietypowy kształt i liczbę korzeni. To właśnie sprawia, że ich usuwanie może bardziej przypominać zabieg chirurgiczny niż ekstrakcję zwykłego zęba.
O ile nie ma komplikacji, operacja taka trwa ok. 30 minut. Wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu zakłada się na dziąsło szwy. Po tygodniu trzeba przyjść na ich zdjęcie (patrz też ramka powyżej).
7. Jakich zaleceń przestrzegać po operacji, żeby dziąsła szybciej się zagoiły?
Po ekstrakcji może spuchnąć połowa twarzy. By zmniejszyć obrzęk, warto ssać kostki lodu i przykładać do policzka zimne kompresy. Konieczne może też być zastosowanie silnych leków przeciwbólowych (przepisze ci je dentysta). By dziąsło jak najszybciej się zagoiło, wymaga specjalnego traktowania.
Przez tydzień jadaj letnie dania o konsystencji papki (kaszki, purée, zupy). Nie pij kawy, herbaty i napojów energetyzujących – podnoszą ciśnienie krwi, trudniej wtedy powstrzymać krwawienie. Zrezygnuj z alkoholu: podnosi ciśnienie, podrażnia dziąsło i wchodzi w reakcje z lekami przeciwbólowymi. Nie pal papierosów – zaciągając się dymem, drażnisz dziąsło. Jeśli masz katar, staraj się delikatnie wydmuchiwać nos, aby silny strumień powietrza nie uszkodził gojącej się ranki.
8. Kiedy najlepiej usuwać zęby mądrości?
- To, czy ósemki będą stwarzały w przyszłości problemy, dentysta może ocenić, patrząc na pantomogram zrobiony już 12-latkowi.
- Jeśli są wskazania do ekstrakcji zębów mądrości, nie należy z tym zwlekać. Zalążki ósemek można usunąć już 14-latkowi. Wtedy zabieg z reguły jest prosty.
- Na usunięcie ósemek lepiej umówić się w chłodniejszy dzień – wtedy bowiem dziąsło szybciej się goi.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
