Choroba zwykle przebiega łagodnie, jednak w około 2-6% przypadków prowadzi do groźnych powikłań. Wśród nich wymienia się zakażenia bakteryjne skóry, zapalenie mózgu, móżdżku i opon mózgowo-rdzeniowych czy ostrą małopłytkowość. Dlatego tak ważne są szczepienia ochronne.
Spis treści:
- Czym jest ospa?
- Ospa u dzieci - w jakim wieku
- Ospa u dzieci szczepionych
- Ile trwa ospa?
- Objawy ospy
- Zdjęcia ospy u dzieci
- Leki i leczenie
- Czym smarować wysypkę ospy
- Ospa a wychodzenie na dwór
Czym jest ospa?
Ospa wietrzna to choroba zakaźna, na którą chorują przede wszystkim dzieci. Szacuje się, że 80% dzieci przechodzi ospę wietrzną przed ukończeniem 9. roku życia.
W Polsce jest to choroba częsta. Rocznie rejestruje się około 160-220 tysięcy zachorowań, z czego większość stanowią dzieci do 10 r.ż. W granicach 1000-1300 osób rocznie jest hospitalizowanych z powodu ciężkiego przebiegu ospy wietrznej
– czytamy na stronie szczepienia.pzh.gov.pl.
Wirus (herpeswirus VZV) przenosi się drogą kropelkową – najpierw osadza się w jamie nosowo-gardłowej, potem jego źródłem jest treść pojawiających się na skórze chorego pęcherzyków. Co ciekawe, jest to wirus zarówno ospy, jak i półpaśca.
Bywa, że ospa u dzieci ma przebieg ciężki i powikłany, ale takie przypadki to raczej rzadkość. U najmłodszych ospa ma najczęściej łagodny przebieg. Leczenie łagodnej ospy na szczęście nie jest trudne.
Jeśli chodzi o powikłania, to najczęściej występuje nadkażenie bakteryjne wykwitów, może dojść do zapalenia powięzi i posocznicy. Rzadsze to zapalenie płuc, ucha środkowego, mięśnia sercowego, opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, móżdżku. U noworodków i osób z upośledzeniem odporności może mieć skutek śmiertelny
– mówi dr Małgorzata Rurarz, internista w Centrum Medycznym Damiana.
Ospa u dzieci – w jakim wieku?
Ospa wietrzna pojawia się u dzieci najczęściej w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (przed 10. rokiem życia). Dlatego szczepienie na ospę zaleca się zanim maluch trafi do przedszkola.
Dorośli chorują rzadziej i częściej pojawiają się u nich groźne powikłania.
Ospa u dzieci szczepionych
Dzięki szczepieniom ochronnym dzieci znacznie rzadziej niż kiedyś chorują obecnie na ospę wietrzną. U dzieci zaszczepionych ospa albo nie pojawia się wcale, albo ma znacznie łagodniejszy przebieg. Szczepienie ponadto aż w 98-100% chroni przed ospą o ciężkim lub umiarkowanym przebiegu.
Szczepionka na ospę jest bezpieczna i dobrze tolerowana przez dzieci. Można ją stosować od 9. miesiąca życia, a zaleca się – od 12. (najlepiej zaszczepić dziecko między 12. a 18. miesiącem życia).
Powyżej 1. roku życia dostępna jest szczepionka monowalentna (2 dawki) i skojarzona ze szczepieniem przeciwko odrze, śwince, różyczce tetrawalentna. Szczepienie w ciągu 72 godzin zmniejsza ryzyko ciężkiej choroby o 90%
– mówi dr Małgorzata Rurarz.
Ile trwa ospa?
Ospa u dzieci trwa przeciętnie 10-14 dni. W tym czasie dziecko powinno zostać w domu – pediatra zaleca najczęściej 2 tygodnie bez wychodzenia do przedszkola czy szkoły.
Dziecko chore na ospę wietrzną zakaża kilka dni przed pojawieniem się objawów aż do czasu, gdy na jego skórze przyschną wszystkie zmiany skórne.
Ospa - objawy
Objawy ospy są dość charakterystyczne. Początki choroby to zwykle symptomy sugerujące infekcję wirusową: dziecko gorączkuje, bolą go mięśnie i stawy, jest rozbite.
Po 2 dniach na jego skórze ciała, twarzy i głowy pojawiają się zmiany: wysypka plamisto-grudkowa, która z czasem zmienia swój wygląd. Wtedy grudki przeistaczają się w pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, a następnie w krosty.
Wysypka przy ospie wietrznej bardzo swędzi, jednak powinniśmy robić wszystko, by dziecko nie drapało zmian – nie dość bowiem, że może przez to dojść do nadkażeń bakteryjnych, to jeszcze rozdrapane miejsca pozostawiają ślady w postaci blizn.
Krostom mogą towarzyszyć gorączka 37-40⁰C oraz katar. Dodatkowo dziecko może skarżyć się na bóle mięśni i głowy, być osłabione i nie mieć apetytu.
fot. Ula Bugaieva
Zdjęcia ospy u dzieci
Na zdjęciach ospy wietrznej widać przede wszystkim wysypkę. W zależności od stadium choroby ma ona postać plamek, pęcherzyków lub krostek.
fot. Adobe Stock
fot. Adobe Stock
fot. Adobe Stock
fot. Adobe Stock
fot. Adobe Stock
Leki i leczenie ospy
Podstawą leczenia ospy wietrznej u dzieci jest zwalczanie swędzącej wysypki oraz obniżanie gorączki. Takie leczenie objawowe zazwyczaj wystarcza. Jeśli zaś maluch ma zaburzenia odporności i nie poradzi sobie sam z wirusem, lekarz może przepisać leki przeciwwirusowe.
Pediatra może zalecić dziecku także leki przeciwhistaminowe i uspokajające, by ułatwić mu spanie.
Ospy wietrznej nie leczy się antybiotykami, ponieważ wywołują ją wirusy, a nie bakterie.
Aby ulżyć dziecku w czasie leczenia ospy i załagodzić świąd skóry, rodzice mogą:
- kąpać dziecko kilka minut dziennie w delikatnym roztworze nadmanganianu potasu;
- po kąpieli delikatnie osuszać jego skórę, nie trzeć jej ręcznikiem ani gąbką,
- przygotować maluchowi nasiadówkę w ciepłej wodzie z rumiankiem, jeśli ma wysypkę w okolicach intymnych,
- nie podawać kwaśnych i drażniących napojów, herbatek i dań, a jeśli dziecko nie ma apetytu, spróbować podawać mu pokarmy płynne i w postaci papek.
Czym smarować wysypkę
Wielu specjalistów odradza smarować skórę pudrem w kremie (pudrodermem), ponieważ mimo że początkowo łagodzi on świąd, to później ściąga skórę i może powodować ból. Ponadto mogą się pod nim rozwijać bakterie.
Krostki przy ospie często smaruje się gencjaną, ale zdania na jej temat też są podzielone (zakrywa zmiany skórne, przez co nie można zaobserwować ewentualnego nadkażenia krost). O jej stosowanie najlepiej więc zapytać lekarza.
Pediatrzy najczęściej przepisują dzieciom preparaty miejscowe z mentolem i środkiem znieczulającym oraz leki antyhistaminowe.
Ospa a wychodzenie na dwór
Kiedy można wyjść na dwór z dzieckiem chorującym na ospę wietrzną? To pytanie zadaje sobie wielu rodziców. Odpowiedź jest prosta: dopiero po 2 tygodniach od zachorowania, gdy maluch już nie zaraża.
Pamiętajmy, że wychodzenie na dwór z chorym na ospę dzieckiem może skutkować zarażaniem innych i – jeśli świeci słońce – narażaniem dziecka na pojawianie się przebarwień w miejscach śladów po ospie.
Więcej o ospie:
Czy ospa party faktycznie jest niebezpieczne dla dzieci? Poznaj opinie lekarzy!
Zaczyna się od wysypki, potem pojawiają się gorączka i wymioty… Uwaga, to nie ospa wietrzna!
Internista w Centrum Medycznym Damiana.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
