To jeszcze fikcja naukowa czy już rzeczywistość? Funkcjonalny rezonans magnetyczny to rzeczywistość, podglądanie myśli to jeszcze na szczęście fikcja, ale realne jest obrazowanie aktywności mózgu. fMRI to unikalne badanie, które obrazując aktywność metaboliczną komórek pokazuje, które z nich i w jakim stopniu są aktywne. Jakie do daje możliwości? Komu się przydaje – medycynie, psychologii, neurobiologii?
Magnesem w komórki
Nasz organizm w około sześćdziesięciu procentach zbudowany jest z wody. Ten fakt jest podstawą do zrozumienia działania rezonansu magnetycznego. Rezonans magnetyczny wykorzystuje magnetyczne właściwości jąder wodoru. Kiedy jądra wodoru zostaną umieszczone w zewnętrznym polu magnetycznym pochłaniają fale elektromagnetyczne o określonej częstotliwości. Można powiedzieć, że ulegają namagnesowaniu i stają się źródłami pola elektromagnetycznego. To nowe pole elektromagnetyczne pochodzące od jąder wodoru wywołuje przepływ prądu w przewodnikach – cewkach stosowanych jako odbiorniki. Sygnały te podawane są analizie i przetwarzane na obraz. Tkanki różnią się pod względem zawartości wody, a tym samym zawartości jąder wodoru co powoduje, że różnie się magnesują, to z kolei umożliwia ich rozróżnienie miedzy sobą, a w obrębie jednej tkanki różnicowanie między stanem prawidłowym a patologicznym.
Funkcjonalny rezonans magnetyczny – co to za badanie?
Funkcjonalny rezonans magnetyczny jest połączeniem konwencjonalnego rezonansu z obrazowaniem aktywności komórek nerwowych. Pobudzone przez jakiś bodziec, na przykład wzrokowy, neurony mają większe potrzeby energetyczne. Wobec tego zwiększają swój metabolizm, czyli zużycie glukozy. Komórki nerwowe, w przeciwieństwie do mięśni nie mają zapasów energetycznych, glukozę czerpią prosto z krwi. Większe zapotrzebowanie na energię wiąże się również z większym zużyciem tlenu. Efektem powyższych zmian metabolicznych jest wzrost przepływu krwi przez aktywny rejon mózgu. Odtlenowanana i natelnowana hemoblobina mają inne właściwości magnetyczne. Funkcjonalny rezonans magnetyczny rejestruje te różnice, a wyniki przetwarzane są na mapy aktywności mózgu.
Zobacz też: Glukoza na prawidłową pracę mózgu
Praktyczne zastosowanie fMRI
Metoda fMRI rozwijana jest od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, wciąż jednak nie jest powszechnie dostępna. Z użyciem fMRI tworzy się mapy aktywności mózgu w odpowiedzi na konkretne bodźce, lokalizuje się wyspecjalizowane grupy komórek odpowiadające za określone reakcje. Znalazła swoje zastosowanie w badaniach nad czynnością mózgu. Prowadzone są również próby stosowania fMRI jako wykrywacza kłamstw – inna regiony mózgu są aktywne kiedy zmyślamy niż gdy przywołujemy z pamięci rzeczywiste zdarzenia.
Przewagą fMRI nad innym badaniem rejestrującym aktywność neuronów – EEG jest fakt, że obrazuje on cały mózg, a nie tylko korę. Funkcjonalny rezonans magnetyczny dokładnie lokalizuje aktywne neurony w przestrzeni. Jednak ma też swoje wady. Oprócz tego, że jest drogim badaniem, to nie może być stosowany u wszystkich. Przeciwwskazania są takie same jak do konwencjonalnego rezonansu magnetycznego, czyli jakiekolwiek wszczepy, protezy wykonane z ferromagnetyków, czyli np ze stali. Problemem jest również małe jeszcze doświadczenie w interpretacji wyników fMRI.
Metoda ta jest jeszcze stosunkowo młoda i naukowcy ciągle ja udoskonalają. Być może za jakiś czas wejdzie do powszechnego użytku.
Zobacz też: Na czym polega tomografia komputerowa?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
